Zbigniew Bąkiewicz

Zbigniew Marian Bąkiewicz vel Stanisław Fabian vel Andrzej Kremowicz vel Banks, ps.: Andrzej, Zabawka, T-2 (ur. 5 lutego 1912 w Chrobotach, powiat Błonie, obecnie Warszawski Zachodni^[1] zm. 26 października 1996 w Anglii^[2]) – polski oficer zawodowy w Wojsku Polskim w okresie międzywojennym, porucznik, cichociemny, dowódca dywersji III Odcinka Wachlarza i instruktor wyszkolenia, żołnierz batalionu „Ostoja” w powstaniu warszawskim, major piechoty. Zwykły Znak Spadochronowy nr 0055, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1535^[3].

Zbigniew Marian Bąkiewicz

Stanisław Fabian
Andrzej Kremowicz
Banks

Andrzej, Zabawka, T-2

major
Data i miejsce urodzenia	5 lutego 1912 Chroboty
Data i miejsce śmierci	26 października 1996 Anglia
Przebieg służby
Lata służby	1935–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	4 Brygada Kadrowa Strzelców, 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, Wachlarz, Kedyw, Batalion „Ostoja”
Stanowiska	p.o. komendanta komisariatu Straży Granicznej, dubler dowódcy III Odcinka Wachlarza, wykładowca w Oddziale IV KG AK, oficer informacyjny Oddziału VI KG AK BIP, oficer łącznikowy batalionu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, powstanie warszawskie
Późniejsza praca	właściciel zakładu zegarmistrzowskiego, dyrektor korporacji
Odznaczenia

Życiorys

Uczył się w szkole przygotowawczej w Poznaniu, następnie w gimnazjum w Szamotułach, w Ostrowie pod Wieleniem oraz w Czarnkowie. Od 1929 uczył się w Liceum Handlowym Koedukacyjnym Izby Przemysłowo – Handlowej w Poznaniu, w 1932 zdał egzamin dojrzałości. Podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu. Od sierpnia 1933 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 29 Pułku Strzelców Kaniowskich, po jej ukończeniu na praktyce jako dowódca drużyny 29 Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu^[1].

Od 27 czerwca1935 roku w Straży Granicznej, przydzielony do placówki Komisariatu Ujście, od 16 sierpnia 1936 do placówki Wronki. Awansowany na stopień podporucznika 1 stycznia 1936. Od 31 października 1936 w placówce Inspektoratu Straży Granicznej w Ostrowie Wielkopolskim. Od lipca do października 1937 uczestnik kursu oficerów rezerwy 57 Pułku Piechoty 14 Dywizji Piechoty, w 1938 uczestnik półrocznego kursu w Centralnej Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej, po jego ukończeniu przydzielony do Komisariatu SG w Sośniu. 7 sierpnia 1939 przydzielony jako p.o. komendanta Komisariatu w Sośniu Wielkopolskim, awansowany na stopień aspiranta SG^[1].

W kampanii wrześniowej ranny 1 września, krótko w niemieckiej niewoli. Przydzielony do Oddziału Wydzielonego WP płk. Jana Izińskiego – Zientarskiego 10 Dywizji Piechoty, w obronie granicy na odcinku pomiędzy Wieruszowem a Kępnem. Później w Zgrupowaniu Straży Granicznej płk. Niementowskiego z Rawy Ruskiej, walczył do 18 września w rejonie Sokala. 20 września 1939 przekroczył granicę z Węgrami, internowany w obozie Mándok. 1 lutego 1940 uciekł. przedostał się do Francji, 7 marca 1940 wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony do Ośrodka Wyszkolenia Oficerów w Vichy, do Legii Oficerskiej. Uczestnik kursu przeciwpancernego w Chateaubriant^[1].

Po upadku Francji 25 czerwca 1940 ewakuowany z St. Jean de Luz do Wielkiej Brytanii, dotarł 27 czerwca 1940 do Plymouth. Przydzielony do 4 Brygady Kadrowej Strzelców przekształconej później w 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową^[1].

Zgłosił się do służby w kraju, przeszkolony ze specjalnością w dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. dywersyjno-strzeleckim (STS 25, Inverlochy), spadochronowym, walki konspiracyjnej, odprawowym. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 11 grudnia 1941 w Londynie, obrał pseudonim „Zabawka”, awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 27 marca 1942^[1].

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 27/28 marca 1942 w próbnym sezonie operacyjnym, w operacji lotniczej „Boot” na placówkę odbiorczą „Trawa” w okolicach miejscowości Przyrów, 34 km od Częstochowy. Razem z nim skoczyli: ppor. Lech Łada ps. Żagiew, ppor. Rafał Niedzielski ps. Mocny, por. Jan Rostek ps. Dan, por. Tadeusz Śmigielski ps. Ślad oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj ppor. Leszek Janicki ps. Maciej^[4].

Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych przydzielony jako dowódca dywersji oraz instruktor wyszkolenia III Odcinka Wachlarza. Od grudnia 1942 wykładowca taktyki dywersyjnej w szkole dywersji „Zagajnik”^[1].

W Powstaniu Warszawskim w Oddziale VI Komendy Głównej AK (w tzw. II rzucie KG AK), jako informator taktyczny w sztabie ppłk Wolskiego w rejonie Śródmieście Południe. Od 28 września oficer łącznikowy w batalionie „Ostoja”. 1 października 1944 zweryfikowany w stopniu kapitana, ze starszeństwem od 1 stycznia 1945, odznaczony Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej, w obozie X-B Sandbostel, następnie pieszo do oflagu w Lubece. 2 maja 1945 uwolniony przez wojska brytyjskie^[1].

Od 10 maja 1945 w Wielkiej Brytanii, do 4 września 1949 roku służył w PKPR. Zmienił nazwisko na Banks. Po demobilizacji początkowo był właścicielem zakładu zegarmistrzowskiego, później zajmował szereg stanowisk w przedsiębiorstwie swojego teścia, T.N. Cole’a „Vidor”, aż do stanowiska dyrektora generalnego.

Zmarł 26 października 1996 w Edenbridge (Wielka Brytania), pochowany na cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 8, rząd A, miejsce 1)^[5].

Grób Zbigniewa Bąkiewicza na Cmentarzu Junikowskim

Awanse

• podporucznik – 1 stycznia 1936 roku
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 27 marca 1942 roku
• kapitan – zweryfikowany 1 października 1944 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1945 roku
• major^{[potrzebny przypis]} –

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.

Życie rodzinne

Był synem Mariana, oficera Wojska Polskiego, i Wandy z domu Fabian. Był trzykrotnie żonaty:

• w 1938 roku ożenił się z Władysławą Szymańską (ur. 1912). Mieli syna Jacka (ur. 1939)
• w 1948 roku ożenił się z Valery Cole. Mieli dwie córki: Sandrę (ur. 1949) i Danutę (ur. 1951)
• w 1969 roku ożenił się z Anną Chudoń (ur. 1943). Mieli syna Jeremy’ego.