1565.

Godina 1565 (MDLXV) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Ovo je članak o godini 1565.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Kratke činjenice

januar - Ivan Grozni optužuje iz Aleksandrove Slobode moskovske boljare za proneveru i izdaju i izjavljuje da će abdicirati; nakon što ga ovi mole za povratak, on traži apsolutnu vlast - nastaje period terora zvani Opričnina (do 1572).
26. 1. - Bitka kod Talikote: Dekanski sultanati potukli hinduističko Vidžajanagarsko carstvo.
veljača - Snage ugarskog kralja Maksimilijana u kontranapadu na Ivana S. Zapolju - zauzeti Tokaj, Serenč i jesenas izgubljeni gradovi; u isto vrijeme u Carigradu dogovoreno produženje mira na osam godina i povratak većine mesta koje je Zapolja zauzeo^[1].
13. 2. - Miguel López de Legazpi se iskrcao na filipinsko ostrvo Sebu, na kome će u aprilu biti osnovano prvo špansko naselje na arhipelagu (Cebu).
1. 3. - Osnovan Rio de Janeiro, pod nazivom São Sebastião do Rio de Janeiro.
13. 3. - Mir između Ugarske i Erdelja, Zapolja pravi teritorijalne ustupke, ali nakon što je sultan čuo za ugarsko zauzeće Tokaja i Serenča zapovjedio pomoć Zapolji.

18. 5. - Opsada Malte počinje iskrcavanjem otomanskih trupa na ostrvo, odbranu vodi Veliki majstor Malteškog reda Jean Parisot de la Valette.
4. 6. - Bosanski paša Mustafa-paša Sokolović sa 4.000 vojnika došao pod Krupu na Uni, grad brani Matija Bakić sa 28 ljudi ^[2].
23. 6. - Pad Krupe.
28. 6. - Mehmed-paša Sokolović postaje veliki vezir (do 1579), nakon smrti zemljaka Semiz Ali-paše.
30. 6. - Turske čete odbijene od Gradca kod Križevaca^[3].
3. 7. - Ispred Susedgrada kmetovi razbili čete bana Erdedija i Franje Tahija koji je trebao preuzeti svoja kupljena prava u tom gradu^[3] (ranije tokom godine Uršula Meknitzer je izbacila Tahijevu obitelj iz grada i uzela mu imovinu^[4]).
- Korijen mržnje Franje Tahija prema kmetovima.
5. 7. - Smrtonosna pijavica u Carigradu^[5].
25. 7. - Hrvatsko-slavonski sabor u Zagrebu, smjenjen banovac Ambroz Gregorijanec koji se sukobio s banom kod Susedgrada, pokreće se parnica protiv Uršule.
10. 9. - Ban Petar Erdedi porazio Turke Mustafa-paše Sokolovića kod Obreške^[6]; za ovo je 11. 10. dobio grofovsku čast od kralja.
11. 9. - Opsada Malte okončana turskim porazom.
septembar - Španci (Pedro Menéndez de Avilés) osnovali St. Augustine, Florida, najstarije još postojeće naselje u kontinentalnim SAD.
12. 10. - Pavao Bizanti postaje kotorski biskup.
9. 12. - Umro papa Pio IV., dogodine ga nasleđuje Pio V.

Obnovljena Pećka patrijaršija - živopisana Danilova priprata, novi ikonostasi^[7].
Obnovljena crkva manastira Savina^[8].
Pokret Šobota Popovića za povratak Srba u Tursku - pogubljen u Ljubljani jer je pomagao Turcima tokom borbi za Krupu^[9].
Kanun-namei-livai-Bosna - uređeno davanje spahijama i ostanak kmetova na zemlji^[10].
Conrad Gessner prvi dokumentovao upotrebu olovke (čist grafit se eksploatiše na engleskoj planini Grey Knotts).
Holandsko i flamansko renesansno slikarstvo, Pieter Breughel Stariji: "Lovci u snijegu", jedna u nizu slika koje prikazuju periode godine.

Događaji