1572.
Godina From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Godina 1572 (MDLXXII) bila je prijestupna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
Remove ads
- Ovo je članak o godini 1572.
Remove ads
Događaji
- siječanj - Kapetan Legrada Juraj Zrinski upao u tursku Slavoniju, uprkos primirju[1].
- 1. 4. - Osamdesetogodišnji rat: "Morski prosjaci" (Geuzen - Gezi) osvajaju Brielle u Južnom Holandu, što daje novi podsticaj kalvinističkoj nizozemskoj pobuni protiv španskih Habsburga.
- 2. 4. - Na saboru u Požunu Maksimilijanov sin Rudolf izabran za ugarsko-hrvatskog kralja (do 1608).
- travanj - Turci spalili Topolovac kod Bjelovara i Kloštar Ivanić[2].
- oko 23. 4. - Nezadovoljni kmetovi Franje Tahija sastavili žalbu kralju i poslali izaslanike na sabor[3].
- proljeće - Mlečani napadaju turski Herceg Novi, Turci će kasnije ojačati tvrđavu Vrbanj na kumborskom rtu[4]; ove godine Mlečani napadaju i Kotor i Budvu, a u Dalmaciji Klis[5](mletački odredi su uz pomoć domaćih ljudi prodrli u grad ali ga nisu zadržali[6]).
- travanj - svibanj - Pobuna Tahijevih kmetova oko Susedgrada koji je opkoljen, poharani vlastelinski dvori u Brdovcu[7].
- 13. 5. - Kardinal Ugo Boncompagni je novi papa, pod imenom Grgur XIII. (do 1585).
- 23. 5. - Kalvinista Ludvig od Nasaua prešao iz Francuske u Nizozemsku i zauzeo Mons - povećanje međuverske napetosti u Francuskoj.
- 7. 6. - Gabrijel Tahi pokušao prodrijeti u Susedgrad, seljaci ga odbili.
- 9. 6. - Umrla navarska kraljica Jeanne d'Albret, vođa francuskih hugenota - nasleđuje je sin Anri III (kasnije i francuski kralj).
- 21. 6. - Kmetovi napali kastel Stjepana Tahija u Donjoj Stubici.
- zatim: Stjepan i tri sestre napustili kastel zbog gladi, kmetovi napali neke uskoke na putu kod Brezovice.
- 24. 6. - Španci zauzeli Vilcabambu, što označava pad poslednjeg delića Carstva Inka - Túpac Amaru beži u istočnu džunglu, ali biva uhvaćen i pogubljen u septembru.
- 7. 7. - Poljsko-litvanski vladar Zygmunt II August umro bez naslednika - to je kraj (direktne) jagelonske dinastije; poljski primat Jakub Uchański je interrex do sledeće godine - kraljevi će biti izborni do kraja države krajem 18. stoleća.
- 9. 7. - Morski prosjaci obesili 19 katoličkih sveštenika u Briellu (Gorkumski mučenici).
- 11. 7. - Englez Humphrey Gilbert sa 1500 dobrovoljaca ide u pomoć Morskim prosjacima.
- 15. 7. - Skupština u Dordrechtu proglašava nezavisnost gradova Nizozemske od Španije.
- jul[8] - Obnovljena osmanska flota broji 250 plovila, povraćena dominacija u istočnom Mediteranu.
- 19. 7. - Na kineski presto dolazi osmogodišnji imperator Wanli ("Deset hiljada kalendara"); vladavina mu je najduža u dinastiji (do 1620), označena njenim opadanjem.
- 3. 8. - Bitka kod Molodija: ruska vojska odlučujuće porazila krimske Tatare nedaleko od Moskve.
- 18. 8. - Venčanje hugenota Anrija III od Navare i princeze Marguerite de Valois, navodni pokušaj verskog pomirenja.
- 22. 8. - Hugenotski zapovednik Gaspard II de Coligny ranjen u atentatu.
- 23/24. 8. - Vartolomejska noć u Parizu: ubijen Coligny, rulja ubija hugenote, uključujući žene i decu; napadi se zatim šire celom zemljom (Četvrti hugenotski rat).
- 24. 9. - U Kusku pogubljen Túpac Amaru, poslednji vladar Inka.
- 25. 9. - Rudolf okrunjen u Požunu za ugarsko-hrvatskog kralja od strane ostrogonskog nadbiskupa Antuna Vrančića.
- listopad - Juraj II. Drašković imenovan za (titularnog) nadbiskupa kaločkog.
- listopad - prosinac - Kmetovi se organiziraju, sastavili su vladu od tri lica: Matija Gubec, prozvan Gubec-beg, Ivan Pasanec i Ivan Mogaić; vojvoda Ilija Gregorić sa jedanaest kapetana[9].
- novembar, početkom - U Kasiopeji opažena supernova SN 1572, koja će navesti Tycho Brahea da dovede u pitanje važeći nebeski model.
- 2. 12. - Umro Franjo Frankopan Slunjski, jedan od dvojice hrvatskih banova (krenuo u moravski Mikulov da se oženi Juditom Ditrihštajn).
- 11. 12. - Španci započinju opsadu Haarlema, zauzimaju ga u julu.
- prosinac - Heningovci nakon parnice dobili natrag svoju polovicu Susedgrada i Stubice od Tahija - sada i oni prijete kmetovima[10].
Tokom/tijekom godine
- Zapis u manastiru sv. Petra Koriškog: "Va leto 1572. bist zapustenije obitelji sej"[11].
- Bijeljina sjedište kadiluka.
- Grobnik u posjedu Zrinskih (do 1671).
- L'Algebra Rafaela Bombellija se prva temeljno bavi imaginarnim brojevima.
- De morbis cutaneis Girolama Mercurialea se smatra prvim naučnim traktatom o bolestima kože.
- Objavljen portugalski nacionalni ep Os Lusíadas ("Luzijade") Luís de Camõesa.
- 1572-74 - Mimar Sinan renovira Aja Sofiju[12].
- 1572-89 - S kratkim prekidima pandemija kuge u Osmanskom carstvu[13].
Remove ads
Rođenja
Smrti
- 26. 1. - Pierre de Monte, hospitalerski Veliki majstor (* 1499)
- 13. 3. - Petar Hektorović, hrvatski književnik (* 1487)
- 27. 3. - Girolamo Maggi, renesansni čovek (* ca. 1523)
- 1. 5. - Papa Pio V., svetac od 1712. (* 1504)
- 9. 6. - Jeanne d'Albret, kraljica Navare (* 1528)
- 5. 7. - Longqing, kineski imperator (* 1537)
- 7. 7. - Zygmunt II August, poljsko-litvanski vladar (* 1520)
- 20. 8. - Miguel López de Legazpi, konkistador na Filipinima (* ca. 1502)
- 24 - 31. 8. - Neke žrtve Vartolomejske noći i kasnijeg pogroma:
- Gaspard II de Coligny, hugenotski lider (* 1519)
- Claude Goudimel, kompozitor (* ca. 1514-20)
- Petrus Ramus, humanista (* 1515)
- Charles de Téligny, vojnik i diplomata (* ca. 1535)
- septembar - Denis Lambin, klasični učenjak (* 1520)
- 24. 9. - Túpac Amaru, poslednji vladar Inka
- 16. 10. - Lodovico Beccadelli, bivši dubrovački nadbiskup (* 1501)
- 23. 11. - Bronzino, slikar (* 1503)
- 24. 11. - John Knox, osnivač Prezbiterijanstva u Škotskoj (* ca. 1514)
- 3. 12. - Franjo I. Frankopan Slunjski, hrvatski ban (* 1536)
- Ivan (Bona) Bolica, književnik (* ca. 1520)
- Ambroz Gregorijanec, hrvatski podban
- Hajdar-reis, zvani Nigari, osmanski mornar i slikar
Reference
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads