1969. na filmu
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
1969. godina bila je vrlo značajna za filmsku umjetnost te je uključivala razne klasike, kao što su Divlja horda, Ponoćni kauboj, Butch Cassidy i Sundance Kid, Goli u sedlu, Z, Kes, Vojska sjene, Moja noć kod Maud, I konje ubijaju, zar ne?, Zaljubljene žene, Fellinijev Satyricon, Pogrebna parada ruža, Talijanski posao, Medeja, Dodir Zena, Mumija, Bob & Carol & Ted & Alice, Krava i Skřivánci na niti.
Na području Jugoslavije, značajniji filmovi bili su Kada čuješ zvona, Lisice, Sedmina, Rani radovi i Bitka na Neretvi, najskuplji jugoslavenski film u povijesti.
Remove ads
Filmovi
- Butch Cassidy and the Sundance Kid
- The Wild Bunch
- Midnight Cowboy
- Easy Rider
- Kes
- Z
- Le Chagrin et la Pitié
- Fellini Satyricon
- Sajat-Nova
- Gaav
- They Shoot Horses, Don't They?
- On Her Majesty's Secret Service
- The Assassination Bureau
- 100 Rifles
- The Illustrated Man
- Mackenna's Gold
- The April Fools
- Che!
- The Bridge at Remagen
- Castle Keep
- Take the Money and Run
- Medium Cool
- The Rain People
- The Valley of Gwangi
- Bob & Carol & Ted & Alice
- Paint Your Wagon
- Marlowe
- Marooned (film)
- Goodbye, Mr. Chips
- Hello, Dolly!
- Age of Consent
- Play Dirty
- Battle of Britain
- The Italian Job
- Before Winter Comes
- Anne of the Thousand Days
- L'armée des ombres
- La Voie Lactée
- Ma nuit chez Maud
- Le clan des siciliens
- Que la bête meure
- La Femme infidèle
- Queimada
- Die Verdammten
- Liebe ist kälter als der Tod
- Crveni šator
- Rani radovi
- Lisice
- Zaseda
Remove ads
Događaji
- 10. januar - Francuske vlasti zabranjuju prikazivanje argentinskog dokumentarnog filma La Hora de los Hornos pod izgovorom da njegov sadržaj, koji prikazuje demonstracije u svijetu prethodne godine, potiče nasilje.
- maj - Na Kanskom festivalu prikazan Andrej Rubljov, sovjetski biografski film u režiji Andreja Tarkovskog; jedno od najambicioznijih ostvarenja tadašnje sovjetske kinematografije je nakon kratkotrajnog prikazivanja u Moskvi zbog "problematičnog" sadržaja bilo provelo nekoliko godina u bunkeru, ali su ga sovjetske vlasti ipak odlučile prikazati zbog prethodnih najava o prikazivanju u Cannesu i nastojanja da se zaustave bojkoti i protestne akcije izazvane invazijom na Čehoslovačku prethodne godine; film, koji će biti prikazan u znatno skraćenom i cenzuriranom izdanju se nakon Cannesa vraća u bunker gdje će provesti još nekoliko godina.
- 25. maj - U SAD prikazan Ponoćni kauboj, dramski film Johna Schlesingera, koji zbog za tadašnje standarde izuzetno eksplicitnog prikaza seksualnosti, ali i dotadašnjih tabu-tema kao što su homoseksualnost i muška prostitucija, od strane cenzorskog odbora MPAA dobija najstroži rejting X, predviđen za filmove namijenjene isključivo odrasloj publici; usprkos toga će steći popularnost, ali i sljedeće godine dobiti Oscara za najbolji film, postavši jedini film s takvim rejtingom kome je to uspjelo; zahvaljujući tome do prije par godina neprihvatljivi seksualno eksplicitan sadržaj postaje dio hollywoodskog mainstreama.[1]
- 18. jun - Premijerno prikazana Divlja horda, epski vestern film američkog režisera Sama Peckinpaha koji izaziva kontroverze svojim naturalističkim, i za dio javnosti uznemirujućim, prikazom nasilja, pri čemu se posebno ističe korištenje eksplozivnih vrećica sa umjetnom krvlju koje simuliraju efekt metaka koji pogađaju ljudsko tijelo; usprkos toga, kao i problema sa cenzurom zbog kojih je integralna verzija postala dostupna tek nekoliko decenija kasnije, Divlja horda, u kojoj je na inovativan i izuzetno efektan način korištena montaža, dobija pohvale od većine kritičara i odmah je proglašen jednim od klasika žanra, odnosno najboljih filmova svog vremena.
- 21. jun - Francuska premijera alžirskog filma Le Vent des Aurès, posvećenog borbi Alžira za nezavisnost, otkazana pod pritiskom i prijetnjama bivših francuskih doseljenika (pieds noirs).
- 1. jul - U Danskoj stupa na snagu zakon kojim je službeno ukinuta filmska cenzura, te tako Danska postaje prva zemlja u kojoj je de facto i de iure legalizirana proizvodnja i distribucija pornografskih filmova.
- 6. jul - Na Berlinskom filmskom festivalu glavnu nagradu, Zlatni medvjed, osvajaju Rani radovi, jugoslavenski film Želimira Žilnika koji se isticao eksplicitnim političkim angažmanom, ali i eksplicitnom kritikom tadašnjeg režima; taj će događaj predstavljati najveći uspjeh jugoslavenske kinematografije tokom sljedećih decenija.
- 14. jul - Premijerno prikazani Goli u sedlu, nezavisno producirani film ceste u režiji Dennisa Hoppera koji je usprkos niskog budžeta postigao izuzetan uspjeh, a od Jacka Nicholsona, iako se on pojavljuje u maloj ulozi, učinio veliku zvijedzu, te kao svojevrsna antiteza filmova koje rade tadašnji veliki studiji dao novi zamah pokretu "Novi Hollywood"[1]; često se navodi kao vrhunac kontrakulture u tadašnjem Hollywoodu, iako će i među kasnijim generacijama dobiti svojevrsni kult status.
- 26. jul - Premijerno prikazan Bugged by a Bee, kratki animirani film u produkciji studija Warner Bros. i posljednji u originalnoj seriji Looney Tunes.
- 3. august - U Borbi, glasilu Saveza komunista Jugoslavije objavljen članak pod naslovom Crni val u našem filmu, a u kome se novinar Vladimir Jovičić kritički osvrće na opus tada najistaknutijih jugoslavenskih sineasta, smatrajući kako oni, iako su postigli velike uspjehe na međunarodnim festivalima, pružaju "iskrivljenu sliku domaćeg društva"; izraz "Crni val" će, pak, nekoliko godina kasnije preuzeti poklonici samih tih režisera kako bi opisali svojevrsni pokret u jugoslavenskom filmu u drugoj polovici 1960-ih i početkom 1970-ih.
- 6. august - The Learning Tree, igrani film u kome je crni fotoreporter u produkciji Warner Bros. režirao vlastiti autobiografski roman postaje prvo cjelovečernje ostvarenje velikog hollywoodskog studija koje je režirao crnac.[1]
- 8/9. august - U losanđeleski dom poznatog režisera Romana Polanskog, gdje je njegova trudna supruga, glumica Sharon Tate, održavala zabavu, upada grupa militantnih hipija iz Mansonove porodice i masakrira petoro uzvanika; iako će se počinitelji tog zločina tek naknadno pronaći, zločin duboko pogađa ne samo Polanskog (koji je u to vrijeme bio u inzoemstvu) nego i cijeli Hollywood, čiji se brojni predstavnici počinju distancirati od kontrakulture koju su dotada bili zdušno prihvatili.
- 7. oktobar - U Sarajevu održana svečana premijera spektakularnog partizanskog filma Bitka na Neretvi, snimljenog u međunarodnoj koprodukciji sa Italijom i Zapadnom Njemačkom, koji će postati poznat kao najskuplji jugoslavenski film u historiji:[2] procjene o njegovom proračunu kreću se od najmanje 4,5 pa čak i do 12 milijuna $ (prilagođeno po inflaciji, to bi danas bio ekvivalent od 70 milijuna $).[3]
- 27. oktobar - Održana sjednica Predsjedništva CK SKJ na kojoj je donesen zaključak prema kome "pojedini jugoslavenski filmovi imaju tendenciju degradacije revolucije i njenih tekovina"; taj se događaj tradicionalno smatra prvim javnim suprostavljanjem odnosno negativnom reakcijom vlasti prema Crnom valu, iako će formalne zabrane i represija započeti tek za tri godine.
- 16. decembar - U Zagrebu premijerno prikazane Lisice, film Krste Papića koji se prvi put izravno dotiče tematike političke represije u tadašnjoj državi, iako u vrijeme raskida Tita i Staljina.[4] Pažnju će izazvati i dotada nezamislivo naturalističkim prikazom života u malom mjestu, koji uključuje i prve eksplicitne scene silovanja, ali i lezbijske aktivnosti u hrvatskoj i jugoslavenskoj kinematografiji.[5]
- 27. decembar - Premijerno prikazana Medeja, film Pier Paola Pasolinija poznat kao jedini filmski nastup najslavnije operne pjevačice 20. stoljeća, Marije Callas.
- Sony na tržište izbacuje prvi rekorder videokaseta za kućnu upotrebu.[1]
- Sidney Poitier, Paul Newman i Barbra Streisand uspostavljaju First Artists Production Company, pokušaj da stvore vlastiti studio uz pomoć kojeg bi imali kontrolu nad vlastitim projektima. Idućih godina pridružuju im se Steve McQueen i Dustin Hoffman.[1]
- Dariuš Mehrdžui režira dramu Krava kojom započinje "novi val" iranske kinematografije.[6]
- Češki redatelj Jiří Menzel režira Skřivánci na niti, komediju, koja, iako je radnjom smještena u Čehoslovačku 1950-ih, tadašnje vlasti shvaćaju kao alegorijski napad na prosovjetski komunistički režim uspostavljen nakon invazije Varšavskog pakta te mu zabranjuju na prikazivanje; iz bunkera izlazi tek nakon Baršunaste revolucije kojom su 1989. komunisti zbačeni sa vlasti da bi nedugo potom na Berlinskom festivalu trijumfirao osvojivši Zlatni medvjed.
Remove ads
Najkomercijalniji filmovi u američkim kinima
Rođenja
| datum | ime | nacionalnost i zanimanje | godina smrti |
| 1. januar | Sophie Okonedo | britanska glumica | |
| 1. januar | Verne Troyer | američki glumac | 2018 |
| 6. januar | Norman Reedus | američki glumac | |
| 14. januar | Jason Bateman | američki glumac | |
| 17. januar | Naveen Andrews | britanski glumac | |
| 17. januar | Lukas Moodysson | švedski režiser | |
| 21. januar | Karina Lombard | američka glumica | |
| 22. januar | Olivia d』Abo | britanska glumica | |
| 28. januar | Kathryn Morris | američka glumica | |
| 1. februar | Brian Krause | američki glumac | |
| 5. februar | Michael Sheen | britanski glumac | |
| 11. februar | Jennifer Aniston | američka glumica | |
| 12. februar | Darren Aronofsky | američki režiser | |
| 17. februar | Danis Tanović | bosanskohercegovački režiser | |
| 22. februar | Thomas Jane | američki glumac | |
| 28. februar | Robert Sean Leonard | američki glumac | |
| 1. mart | Javier Bardem | španski glumac | |
| 11. mart | Terrence Howard | američki glumac | |
| 27. mart | Pauley Perrette | američka glumica | |
| 28. mart | Brett Ratner | američki glumac | |
| 6. april | Paul Rudd | američki glumac | |
| 25. april | Renée Zellweger | američka glumica | |
| 1. maj | Wes Anderson | američki režiser | |
| 14. maj | Cate Blanchett | australijska glumica | |
| 19. maj | Thomas Vinterberg | danski režiser | |
| 22. maj | Michael Kelly | američki glumac | |
| 25. maj | Anne Heche | američka glumica | 2022 |
| 1. jun | Teri Polo | američka glumica | |
| 11. jun | Peter Dinklage | američki glumac | |
| 13. jun | Ken Jeong | američki glumac | |
| 28. jun | Ayelet Zurer | izraelska glumica | |
| 17. jul | F. Gary Gray | američki režiser | |
| 24. jul | Jennifer Lopez | američka glumica | |
| 27. jul | Maria Grazia Cucinotta | italijanska glumica | |
| 18. august | Christian Slater | američki glumac | |
| 28. august | Jack Black | američki glumac | |
| 28. august | Jason Priestley | kanadsko-američki glumac | |
| 28. august | Nebojša Glogovac | srpski glumac | 2018 |
| 25. septembar | Catherine Zeta-Jones | britanska glumica | |
| 29. septembar | Erika Eleniak | američka glumica | |
| 1. oktobar | Zach Galifianakis | američki glumac | |
| 8. oktobar | Jeremy Davies | australijski glumac | |
| 15. oktobar | Dominic West | britanski glumac | |
| 22. oktobar | Spike Jonze | američki režiser | |
| 25. oktobar | Vesna Tominac Matačić | hrvatska glumica | |
| 4. novembar | Matthew McConaughey | američki glumac | |
| 10. novembar | Ellen Pompeo | američka glumica | |
| 13. novembar | Gerard Butler | britanski glumac | |
| 18. novembar | Davor Janjić | bosanskohercegovački i jugoslavenski glumac | 2022 |
| 20. novembar | Callie Thorne | američka glumica | |
| 30. novembar | Amy Ryan | američka glumica | |
| 14. decembar | Natascha McElhone | britanska glumica | |
| 19. decembar | Kristy Swanson | američka glumica | |
| 21. decembar | Julie Delpy | francuska glumica | |
| 29. decembar | Jennifer Ehle | američka glumica |
Remove ads
Smrti
| datum | ime | nacionalnost i zanimanje | godina rođenja |
| 2. februar | Boris Karloff | britanski glumac | 1887 |
| 4. februar | Thelma Ritter | američka glumica | 1902 |
| 23. april | Krzysztof Komeda | poljski kompozitor | 1931 |
| 27. maj | Jeffrey Hunter | američki glumac | 1925 |
| 31. maj | Hilde Körber | austrijska glumica | 1906 |
| 8. jun | Robert Taylor | američki glumac | 1911 |
| 19. jun | Natalie Talmadge | američka glumica | 1896 |
| 22. jun | Judy Garland | američka glumica i pjevačica | 1922 |
| 5. jul | Leo McCarey | američki režiser | 1898 |
| 10. jul | Bogumił Kobiela | poljski glumac | 1931 |
| 15. jul | Peter van Eyck | njemački glumac | 1911 |
| 7. august | Joseph Kosma | mađarsko-francuski kompozitor | 1905 |
| 9. august | Sharon Tate | američka glumica | 1943 |
| 26. august | Martin Miller | češki glumac | 1899 |
| 19. septembar | Rex Ingram | američki glumac | 1895 |
| 22. decembar | Josef von Sternberg | austrijsko-američki režiser | 1894 |
| 30. decembar | Jiří Trnka | čehoslovački filmski animator | 1912 |
Remove ads
Debiji
- Bob Balaban – Midnight Cowboy
- Sam Elliott – Butch Cassidy and the Sundance Kid
- Farrah Fawcett – Love Is a Funny Thing
- Melanie Griffith – Smith!
- Ian McKellen – Thank You All Very Much
- Al Pacino – Me, Natalie
- Arnold Schwarzenegger – Hercules in New York
- M. Emmet Walsh – Midnight Cowboy
Nagrade
Zlatna palma, Cannes:
- If..., režija Lindsay Anderson, UK
Zlatna arena, Pula:
- Nizvodno od sunca, Škubonja Fedor
Zlatni medvjed, Berlin:
- Rani radovi, režija Želimir Žilnik, Jugoslavija
Remove ads
Reference
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads