Kranj

Kranj (njemački: Krainburg, latinski: Carnium) je četvrti po veličin grad u Sloveniji od 37.151 stanovnika^[1], on je i administrativni centar Mestne občine Kranj.

Kranj
Panorama grada Panorama grada
Koordinate: 46°14′N 14°22′E
Država	Slovenija
Pokrajina	Gorenjska
Statistička regija	Gorenjska Regija
općina	Mestna občina Kranj
Površina
- Ukupna	26.3 km²[1]
Visina	386
Stanovništvo (2013.)
- Urbano područje	37.151[1]
- Urbana gustoća	1 412.6 stan./km²[1]
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	6230
Službene stranice www.kranj
Karta
Kranj

Geografija

Kranj leži na sjeverozapadu Slovenije na ušću rijeke Kokre u Savu, udaljen oko 20 km od centra Ljubljane. Istočno od grada steru se visoke Kamniške Alpe.

Sve donedavno bio je sjedište Gorenjske, a tokom svoje duge historije bio je neformalna prijestolnica historijske pokrajine Kranjske - srca Slovenije i njezinog duha. Po gradu je dobila ime i nekadašnja habsburgška Vojvodina Kranjska

Historija

Kranj se u pisanim dokumentima prvi put spominje za kasne Antike u 5. - 6. vijeku pod latinskim imenom Carnium, kasnije se spominje se pod imenima Creina, Chreina, Krainburg.^[2]

Centar grada

To staro keltsko naselje doživjelo je svoju drugu renesansu u 7. vijeku, za velike seobe naroda, tad je izgrađena prva utvrda i naselje oko nje. Arheološkim iskapanjima na tom lokalitetu pronađena je najveća staroslavenska nekropola na tlu Slovenije.^[2]

Nakon gubitka samostalnosti krajem 9. vijek početkom 10. vijeka tadašnja utvrda Krainburg postala je prijestolnica takozvane Kranjske krajine, iz koje je u 14. vijeku nastala Vojvodina Kranjska, sa sjedištem u Ljubljani. Krainburg je u 13. vijek dobio prava sajmovanja pa se razvio kao trgovačko - obrtničko mjesto poznato po obradi željeza.^[2]

Sve do novoga vijeka grad je zadržao svoje bedeme i jasno izraženi obrambeni karakter srednjovijekovnog burga.^[2]

Znamenitosti

Najveće znamenitosti Kranja su župna crkva sv. Kancijana i drugova iz 14. vijeka i dvorac Kieselstein (Grad Kieselstein) iz 13. vijeka, koji je tokom svoje historije promjenio puno vlasnika, i bio često restauriran, posljednji put 1952. po nacrtima arhitekta Jože Plečnika.

Poznati sugrađani

• France Prešeren (1800. -1849.), pjesnik i književnik
• Ernst Mally (1879. -1944.), filozof
• Peter Škrjanec, muzikolog, dirigent
• Borut Petrič (1961. -), plivač
• Dušan Mravlje (1953. -), ultramaratonac
• Roman Kejžar (1966. -), atletičar
• France Štiglic (1919. -1993.), filmski redatelj

Gradovi prijatelji

Kranj ima ugovore o prijateljstvu sa slijedećim gradovima^[3];

BiH, Banja Luka  Austrija, Villach  Makedonija, Bitola  Crna Gora, Herceg Novi  BiH, Kotor Varoš  Francuska, La Ciotat  UK, Oldham

Hrvatska, Osijek  Italija, Rivoli  Srbija, Senta  Srbija, Zemun  Austrija, Bad Eisenkappel  Italija, Doberdò del Lago  Turska, Büyükçekmece (Istanbul)

Njemačka, Amberg  Hrvatska, Grožnjan  Makedonija, Kočani  Srbija, Novi Sad  Hrvatska, Pula  Srbija, Užice

Privreda

Kranj je od sredine 19. vijeka izrastao u značajni industrijski centar; najznačajniji privredni pogoni u gradu su tvornica guma Sava i elektronike Iskra.

Pored grada nalaze se dva najpoznatija slovenska skijališta Kranjska Gora i Krvavec.