1879.

godina From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Godina 1879 (MDCCCLXXIX) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1840-e | 1850-e | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | >
<< | < | 1875. | 1876. | 1877. | 1878. | 1879.. | 1880. | 1881. | 1882. | 1883. | > | >>

Kratke činjenice
Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

  • 1. 1. - U SAD stupa na snagu Specie Payment Resumption Act, papirni novac ponovo razmenjiv za zlato.
  • 8. 1. - Drugi anglo-afganski rat: Britanci ušli u Kandahar.
  • 13. 1. - Austrougarska skoro udvostručila carinu na uvoz svinja iz Srbije; od ranije zabranjen uvoz goveda zbog bolesti.
  • januar - Nasrudin-šah Kadžar osniva Persijsku kozačku brigadu, elitnu konjaničku jedinicu sa ruskim oficirima.
  • 19. 1. - Anna Haining Bates, žena visoka 243 cm, rodila bebu tešku 10,6 kg, dužine 76 cm ali beba je umrla 11 sati kasnije.
  • 21. 1. - Početak Prvog školskog rata u Belgiji: vlada podnela predlog reforme kojom bi se sekularizovalo osnovno školstvo (doneseno u junu, ali katolici sprovode uspešan otpor).
  • 22. 1. - Anglo-Zulu rat: Bitka kod Isandlwane, mnogobrojniji Zului potukli britansku kolonu.
Thumb
Bitka kod Rorke's Drifta
  • 22 - 23. 1. - Bitka kod Rorke's Drifta: mala britanska jedinica izdržala napad mnogobrojnijih Zulua.
  • 24. 1. - Izašao list za vojne nauke "Ratnik".
  • 31. 1. (19. 1. po j.k.) - U Srbiji uveden nepopularan porez "patentarina" na trgovce, mehandžije, činovnike i sl. (oborena u novembru).

Februar/Veljača

Thumb
Granice Čilea, Bolivije i Perua
  • 1. 2. - Raniji egzarhijski niški mitropolit Viktor i zvanično postavljen za niškog episkopa u sastavu Beogradske mitropolije.
  • 2. 2. (21. 1. po j.k.) - Na osnovu odluka Berlinskog kongresa, na Virpazaru potpisan sporazum o razgraničenju Crne Gore i Osmanskog Carstva: Podgorica, Spuž i Žabljak pripadaju Crnoj Gori a Ulcinj se vraća Turskoj (od 1880. ipak pripada Crnoj Gori).
  • 8. 2. (27. 1. po j.k.) - Podgorica i Zeta postaju dio Crne Gore.
  • 14. 2. - Pacifički rat: Čileanska vojska zauzima bez otpora Antofagastu, nakon što je bolivijska vlada zaplenila imovinu čileanske kompanije za eksploataciju šalitre (sukob se zove i Šalitreni rat).
  • 16. 2. - "Teozofi" Helena Blavatsky i Henry Steel Olcott stigli u Indiju.
  • 17. 2. - Simon Lourdel Monpel iz Belih otaca stiže u Kraljevinu Buganda - kralj Muteesa I lavira između katolika, protestanata i muslimana.
  • 21. 2. - Emir Afganistana Sher Ali Khan umire na severu zemlje, nije uspeo da dobije pomoć od Rusije; nasleđuje ga sin Mohammad Yaqub Khan (do oktobra).
  • 21. 2. (9. 2. po j.k.) - Harkovski gubernator Dmitrij Kropotkin ubijen od strane pripanika Zemlje i volje Grigorija Goldenberga.
  • 22. 2. - U Ženevi osnovane anarho-komunističke novine Le Révolté, na čelu su Pjotr Kropotkin, François Dumartheray i Georg Herzig.
  • 27. 2. - Objavljeno otkriće saharina (Constantin Fahlberg i Ira Remsen).

Mart/Ožujak

  • 1. 3. - Werner von Siemens montirao elektrolučnu svjetiljku na svojoj kući u Berlinu, gradske vlasti ubrzo osvetljavaju jedan ulični blok.
  • 8. 3. - Laza Lazarević je završio studije u Nemačkoj, ove godine je objavio pripovetku "Zvona sa crkve u N.", kasnije nazvanu "Prvi put s ocem na jutrenje".
  • 8. 3. (kalendar?) - Knjaz Nikola u Crnoj Gori ukida Senat i uvodi Državni savjet, Veliki sud i Ministarstvo sa šest odjeljenja - predsednik vlade je Božo Petrović-Njegoš (do 1905).
  • 11. 3. - Japanski Domen Ryukyu postaje Prefektura Okinava, poslednji vladar Shō Tai je interniran u Tokio (dobija titulu markiza).
  • 14. 3. - Bolivija objavljuje da je u ratu sa Čileom.
  • 23. 3. - Bitka na Topáteru je prvi okršaj Pacifičkog rata i čileanska pobeda.
  • 29. 3. - Nakon jučerašnjeg neuspeha kod Hlobanea, Britanci odnose ubedljivu pobedu kod Kambule, što je prekretnica rata sa Zuluima.
  • 29. 3. - Praizvedba opere Čajkovskog "Evgenij Onjegin" u Moskvi.

April/Travanj

Thumb
Aleksandar I Batenberg
  • 3. 4. - Ortodoksni protestant Abraham Kuyper osniva Antirevolucionarnu partiju u Holandiji.
  • 5. 4. - Čile objavljuje rat Boliviji, a Peru sutradan Čileu, na osnovu saveza sa Bolivijom. Pacifički rat između ove tri zemlje traje do 1883.
  • 14. 4. (2. 4. po j.k.) - Treći atentat na cara Aleksandra II: student Aleksandar Solovjov pucao na njega tokom šetnje (obešen u junu).
  • april - Francuski poštar Ferdinand Cheval počinje 33-godišnju gradnju svoje Palais idéal u Hauterivesu.
  • 21. 4. - Novopazarska/Carigradska konvencija: austrougarski garnizoni će biti postavljeni u Priboju, Prijepolju i Bijelom Polju (kasnije zamenjeno za Pljevlja).
  • 21. 4. - Uredba u BiH: desetina državi se daje u novcu umjesto u naturi.
  • 28. 4. (16. 4. po j.k.) - Kneževina Bugarska dobija Trnovski ustav (s izmenama traje do 1947).
  • 29. 4. - Bugarska skupština bira Aleksandra I Batenberga za kneza (položiće zakletvu u Trnovu 8. 7., vlada do 1886).

Maj/Svibanj

Thumb
Pacifički rat: pomorska bitka kod Iquiquea/Punta Gruese
  • 2. 5. - Pablo Iglesias Posse osnovao Špansku socijalističku radničku partiju (Iglesias će tek 1910. biti prvi socijalistički poslanik u Kortesu).
  • 12. 5. - 8. 6. - Međunarodna komisija obeležava srpsko-bugarsku granicu[1].
  • 14. 5. - Na britansku koloniju Fidži stižu prvi indijski najamni radnici (Indijci danas čine oko 40% stanovništva na Fidžiju).
  • 21. 5. - Pomorska Bitka kod Iquiquea: peruanski uspeh, deblokirana tada peruanska luka Iquique; ali u nastavku se vodi Bitka kod Punta Gruese u kojoj Peruanci gube jedan od glavnih brodova (Dan mornarice u Čileu).
  • 22. 5. - Mađarizacija: Trefortov zakon o nastavi na mađarskom u osnovnim školama Ugarske.
  • 26. 5. - Gandamački ugovor: Afganistan predaje Britancima kontrolu nad inostranim poslovima, kraj prve faze Drugog anglo-afganskog rata.
  • 28. 5. - Byron Benson pustio u rad u Pensilvaniji prvi dugački naftovod, od 175 km.
  • 31. 5. - Raniji Gilmore's Garden u Njujorku preimenovan u Madison Square Garden (prva zgrada s tim imenom).
  • 31. 5. - Werner von Siemens prikazao u Berlinu električnu lokomotivu.
  • maj - septembar - Neuspešni rad komisije za razgraničenje Crne Gore i Turske[2].

Jun/Juni/Lipanj

  • 1. 6. - Knez Milan Obrenović doneo ukaz o uspostavljanju počasnog konzulata Srbije u Njujorku (počasni konzul Gerhard Jensen).
  • 1. 6. - "Napoleon IV", sin Napoleona III i bonapartistički pretendent, poginuo od Zulua u britanskoj službi.
  • 5. 6. - Završena dionica Žepče-Zenica uskotračne pruge Bosanski Brod-Sarajevo (završena 1882).
  • 5. 6. (kalendar?) - Okončava se srpska administracija u delovima zapadne Bugarske[3], tj. rusko-bugarska uprava proterala srpske činovnike iz trnskog i brezničkog sreza, pre nego što su oni stigli izvršiti nalog srpske vlade o povlačenju[1].
  • 21. 6. - Carl von Linde osnovao firmu Gesellschaft für Linde’s Eismaschinen Aktiengesellschaft.
  • 26. 6. - Hediv Egipta i Sudana Ismail Paša smenjen pod britanskim i francuskim pritiskom; nasleđuje ga sin Teufik Paša (do 1892). U zemlji je Urabijeva pobuna.
  • 29. 6. - 3. 7. (17 - 21. 6. po j.k.) - Lipecki i Voronješki kongres ruskih narodnjika revolucionara iz Zemlje i volje - dolazi do podele na terorističku Narodnu volju i miroljubiviju Crnu podelu.

Jul/Juli/Srpanj

  • 1. 7. - Charles Taze Russell izdaje mesečnik Zion's Watch Tower and Herald of Christ's Presence, današnji The Watchtower ("Stražarska kula").
  • 1. 7. - U Beogradu počinje da izlazi časopis "Domaćica", organ Ženskog društva i njegovih podružnica (1879-1914).
  • 2. 7. (20. 6. po j.k.) - U Srbiji se prvi put slavi državni praznik u čast nezavisnosti i oslobođenja južnih krajeva (spomen na početak rata 1876).
  • 3. 7. (21. 6. po j.k.) - U beogradskoj Građanskoj kasini predstavljen Edisonov fonograf.
  • 4. 7. - Bitka kod Ulundija je odlučujuća pobeda Britanaca nad Zuluima i praktično kraj rata, zapaljeno glavno mesto Ulundi.
  • 7. 7. - Opći izbori u Austrijskim zemljama, njemački liberali izgubili većinu.
    • "Bukovičko izdajstvo": obrovački Srbi odbili podržati Miha Klaića iz Narodne stranke koji je prihvatio okupaciju BiH, zbog čega je izabran autonomaš Gustav Ivanić.
    • Doći će do cepanja Narodne stranke, osniva se Srpska narodna stranka na čelu sa Savom Bjelanovićem.
  • 8. 7. - Novi bugarski knez Aleksandar položio zakletvu u Trnovu, čime se okončava Privremena ruska uprava u Bugarskoj.
Thumb
Preradovićev grob na Mirogoju
  • 11 - 14. 7. - Posmrtni ostatci Petra Preradovića preneseni iz Beča u Zagreb.
  • 15. 7. - Nemačka uvodi zaštitne carine - Bizmark, sada u savezu sa konzervativcima, štiti pruske zemljoposednike i moćne industrijalce ("brak železa i raži")[4].
  • 15. 7. - Sulejman, sin sudanskog trgovca robovima Al-Zubayr Rahma Mansura, predao se guverneru Bahr el Ghazala Romolu Gessiju (kasnije pogubljen). Sulejmanov pomoćnik Rabih az-Zubayr će kasnije stvoriti sebi državu na razvođu Nila i Ubangija.
  • jul - Prizrenska liga odlučuje da zbaci osmansku vlast, uspostavlja vlast u Đakovici, Prizrenu, Peći, Mitrovici i Vučitrnu (do 1880)[5].
  • 17. 7. - Konzervativac Todor Burmov postaje prvi predsednik bugarske vlade - ostaje samo do decembra, jer u zemlji preovlađuju liberali.
  • 20. 7. - U Indiji uhvaćen borac za nezavisnost Vasudev Balwant Phadke.
  • 23. 7. - Peruanska oklopnjača Huáscar zarobila čileanski transporter Rímac sa 260 ljudi iz konjaničke regimente, oružjem i municijom.

Avgust/August/Kolovoz

Thumb
Eduard Taaffe

Septembar/Rujan

  • 3. 9. - Masakrirano britansko poslanstvo u Kabulu, na čelu sa Louisom Cavagnarijem - rat će biti nastavljen.
  • 7. 9. (26. 8. po j.k.) - Narodna volja "osuđuje" cara Aleksandra II na smrt.
  • septembar - Odmetanja pandura oko Nevesinja, okršaj kod sela Lukavca.
  • septembar - Sastanak Prizrenske lige, insistira se na ujedinjenju Albanaca u jednu pokrajinu[8]; ruski konzul u Prizrenu Ivan Jastrebov misli da u pokretu vlada nejedinstvo, da je prevagnula feudalno-muslimanska struja i da je pokret pod austrijskim uticajem[9].
  • septembar - Austrijska vojska ulazi u dodeljena joj mesta Novopazarskog sandžaka.
  • septembar - Henry George izdao uticajni traktat Progress and Poverty, ispitivanje uzroka industrijskih depresija i uvećanja sirotinje.
  • septembar - Osnovana Pacific Coast Oil Company, današnja Chevron Corporation.
  • 17. 9. - Otvorena Sydneyska međunarodna izložba, prva na južnoj hemisferi.
  • 26. 9. - Požar opustošio grad Deadwood, South Dakota.
  • 29. 9. - Meekerov masakr: Indijanci Juti ubili u Koloradu federalnog agenta za indijanska pitanja Nathana Meekera koji im je želeo promeniti način života, i još desetoricu muškaraca, zatim su napali i vojsku i ubili 14 oficira i vojnika (Rat White River).

Oktobar/Listopad

  • 2. 10. - Kriza oko Ilija: u Livadiji potpisan rusko-kineski ugovor, kojim bi Rusiji ostao veći deo oblasti reke Ili - kineski pregovarač osuđen na smrt po povratku (→ Sankt Petersburški ugovor (1881)).
  • 7. 10. - Dvojna alijansa protiv Rusije: Njemačka i Austro-Ugarska sklopile su sporazum kojim se obvezuju na uzajamnu pomoć u slučaju ruskog napada. Pozadina toga obrambenog saveza je strahovanje da će se zbog austrijsko-ruskog rivalstva na Balkanu raspasti Austro-Ugarska Monarhija te da će Rusija pomagati Francusku pri mogućem napadu na Njemačku.
  • 8. 10. - Ino. ministar Austro-Ugarske Gyula Andrássy dao ostavku, nasljediće ga barun Heinrich Karl von Haymerle (do 1881).
  • 8. 10. - Bitka kod Angamosa je odlučujuća čileanska pobeda nad peruanskom mornaricom, koja donosi dominaciju na moru.
  • 12. 10. - Suočen s pobunom Mohammad Ayub Khana i britanskom invazijom, emir Afganistana Mohammad Yaqub Khan abdicira.
  • 13. 10. - Prve žene primljene na Univerzitet u Oxfordu.
  • 13. 10. - Britanci zauzeli Kabul.
  • 20. 10. - Počeli pregovori o Trgovinskom ugovoru između SAD i Srbije.
  • 20. 10. - Aktom Vaseljenske patrijaršije, Srpska pravoslavna crkva, tj. Beogradska mitropolija, dobija autokefalnost.
  • 21. 10. - Nakon niza velikih okupljanja, u Irskoj osnovana Zemaljska liga za pomoć kmetovima.
  • 22. 10. - Thomas Edison testirao žarulju sa ugljeničnim vlaknom, trajala je 13,5 sati (patent prijavljen 4. 11.).
  • 25. 10. - Pod pritiskom velikih sila, Rumunija uklonila klauzulu ustava kojim je uskraćivano državljanstvo Jevrejima, ali dobijanje istog je komplikovano.
  • jesen - Mihajlo Pupin se upisao na Columbiju.

Novembar/Studeni

  • 4. 11. - James Ritty i brat John patentirali registar kasu.
  • 16. 11. (4. 11. po j.k.) - Knez Milan prestonom besedom otvorio drugu nišku Narodnu skupštinu.
  • 17. 11. - Lepold II osniva Međunarodno kongoansko društvo za uspostavljanje kontrole nad basenom Konga (od 1885. Slobodna Država Kongo).
  • 23. 11. - Crnogorska vlada ustanovila Lučku kapetaniju u Baru[2]
  • 27. 11. - Svetozar Miletić pomilovan posle tri i po godine u pritvoru i zatvoru zbog lažne optužbe za veleizdaju.
  • 27. 11. - Bitka kod Tarapace: Čileanci osvajaju provinciju Tarapacá na tadašnjem jugu Perua.

Decembar/Prosinac

Thumb
Edisonova sijalica/žarulja
  • 1. 12. - Četvrti atentat na Aleksandra II: "Narodna Volja" pokušala da dinamitom digne u vazduh voz ruskog cara.
  • 2. 12. - Britanski brod Borussia potonuo u severnom Atlantiku, 169 mrtvih, 15 preživelih.
  • 6. 12. - Trnovski mitropolit Kliment postaje predsednik bugarske vlade, kao prelazno rešenje do novih izbora.
  • 11. 12. - Penzionisan (odn. iznuđena mu ostavka) mitropolit karlovački i patrijarh srpski Prokopije Ivačković, za administratora postavljen German Anđelić, što izaziva nezadovoljstvo Srba.
  • 15. 12. - Srpski mladokonzervativci objavljuju svoj program u novopokrenutom listu "Videlo" (budući naprednjaci).
  • 15 - 23. 2. - Afganski ustanici drže pod neuspešnom opsadom Britance u Sherpurskom kantonmanu pored Kabula.
  • decembar - Ali-beg Gusinjski porazio Crnogorce kod Novšića (Plav i Gusinje se opiru odluci Berlinskog kongresa).
  • decembar - Agrarna konferencija u Sarajevu, većina je za obavezni otkup kmetova.
  • decembar - Rodolphe Lindt pronašao mašinu za končiranje, što omogućava da napravi čokoladu koja se topila u ustima.
  • decembar - Britanska kolonija Zlatna Obala proširena na istoku na Aflao kako bi se sprečilo krijumčarenje - porašće značaj Loméa u današnjem Togou[10].
  • 20. 12. - Bosna i Hercegovina od nove godine postaje deo austrougarskog carinskog područja.
  • 21. 12. - Premijera Ibsenove "Kuće za lutke", tada kontroverznog komada.
  • 23. 12. - Nicolás de Piérola izveo puč protiv peruanskog predsednika Prada koji je bio odsutan iz zemlje, na misiji kupovine oružja (novac je zadržao za sebe).
  • 28. 12. (16. 12. po j.k.) - Naredba o puštanju u opticaj Milanovih zlatnika ("milandora") od 20 dinara.
  • 28. 12. - Smenjen bolivijski predsednik Hilarión Daza, narednog meseca postavljen Narciso Campero.
  • 28. 12. - Železnički most Tay kod Dundeeja u Škotskoj se srušio kada je preko njega po oluji prelazio voz - 75 mrtvih.
  • 31. 12. - Thomas Edison prikazao svoju sijalicu/žarulju u Menlo Parku.

Kroz godinu

  • Popis stanovništva u Bosni i Hercegovini 1879. - 1.158.440 stanovnika, 43% pravoslavaca, 39% "muhamedanaca", 18% rimokatolika.
  • Kod bosanske Gradiške osnovano nemačko naselje Windthorst (danas Nova Topola).
  • Početak agrarne reforme u Crnoj Gori (naseljavanje Crnogoraca u oslobođenim krajevima).
  • Nikola Tesla je ponovo u Lici, jedno vreme predaje u gospićkoj realci.
  • Draga Ljočić završila studije u Švajcarskoj - nakon birokratskih teškoća postaće prva žena lekar u Srbiji.
  • Osnovana Prva gimnazija u Sarajevu, kao i gimnazije u Pirotu, Leskovcu, Gornjem Milanovcu.
  • U Beogradu osnovana Jevrejska pevačka družina (kasnije Srpsko-jevrejsko pevačko društvo).
  • Po antropozofskim shvatanjima ove godine počinje doba arhanđela Mihaila[11].
  • Wilhelm Marr osnovao Ligu antisemita, tvrdi da je asimilacija Jevreja nemoguća i da u "rasnoj" borbi Nemaca i Jevreja neko od njih mora umreti.
  • Frank Winfield Woolworth otvorio u Lancaster, Pennsylvania svoju prvu uspešnu radnju s robom za pet i deset centi (→ F. W. Woolworth Company).
  • Nauka i tehnika
    • Paul-Émile Lecoq de Boisbaudran otkriva samarijum, a Lars Fredrik Nilson skandijum (predviđen kao eka-bor).
    • Otkriven Holov efekat.
    • Jožef Stefan formulirao Stefan-Boltzmannov zakon.
    • Wilhelm Wundt osnovao psihološku laboratoriju u Lajpcigu.
    • Gottlob Frege objavljuje Begriffsschrift, knjigu o logici.
    • Šulekov "Jugoslavenski imenik bilja".
    • William James Beal započeo eksperiment provere uticaja vremena na klijavost semenja, koji se treba završiti 2100.
    • Adolf Erik Nordenskiöld obavio oplovljavanje arktičkih obala Rusije (→ Sjeverni morski put).
    • 1879-80 - Ruski oficir Nikolaj Prževaljski istražuje Mongoliju i severni Tibet.
Remove ads

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1879.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

  • 16. 4. - Gala Galaction, rumunski sveštenik, levičarski aktivista († 1961)
  • 17. 4. - Mirko Petrović, crnogorski princ († 1918)
  • 20. 4. - Paul Poiret, modni kreator († 1944)
  • 6. 5. - Bedřich Hrozný, pionir hetitologije († 1952)
  • 12. 5. - Milan Marjanović, hrvatski književnik, političar, filmski djelatnik († 1955.)
  • 19. 5. - Nancy Astor, prva britanska članica parlamenta († 1964)
  • 22. 5. - Simon Petljura, ukrajinski pisac i političar († 1926)
  • 26. 5. - Gorazd Praški, češki pravoslavni svetac († 1942)
  • 28. 5. - Milutin Milanković, srpski geofizičar, klimatolog i astronom († 1958)
  • 28. 5. - Henri-Pierre Roché, francuski novinar i književnik († 1959.)
  • 29. 5. - Kosta Abrašević, srpski književnik († 1898)
  • 3. 6. - Ala Nazimova, glumica († 1945)
  • 29. 6. - Aleksandar Cankov, premijer Bugarske († 1959)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

  • Ibrahim Fejić, reis-ul-ulema IZ u FNRJ († 1962)
  • Šefket Kurt, muftija, dobrotvor († 1963)
  • Kosta Pećanac, četnički vojvoda († 1944)
Remove ads

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1879.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

  • 19. 7. - Louis Favre, graditelj tunela Gotthard (* 1826)
  • 27. 7. - Anđeo Kraljević, hercegovački biskup (* 1807)
  • 14. 8. - Ivan Lazarev, ruski general (* 1820)
  • 30. 8. - John Bell Hood, američki konfederalni general (* 1831)
  • 8. 10. - Miguel Grau Seminario, peruanski admiral (* 1834)
  • 31. 10. - Joseph Hooker, američki general (* 1814)
  • 31. 10. - Mojsije Baltić, oficir, političar u Hrvatskoj (* 1804)
  • 5. 11. - James Clark Maxwell, škotski fizičar (* 1831.)
  • 12. 11. - Jakob Heine, proučavalac poliomijelitisa (* 1800)
  • 10. 12. - Ante Kuzmanić, novinar i liječnik (* 1807)
Remove ads

Reference

Povezano

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads