Sueski zaljev
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Sueski zaljev (arapski: خليج السويس, transliteracija Khalīǧ as-Suwais) predstavlja plitki zaljev Crvenog mora koji se najdublje uvukao u kopno između Azije i Afrike. Stešnjen je između Sinajskog poluotoka na istoku i egipatskih muhafaza Suez i Crveno more na zapadu. Zaljev se proteže u pravcu sjever-jug dužinom od oko 314 km, dok je prosečna širina između 20 i 30 metara. Maksimalna dubina je do 80 metara, na jugu zaljeva.
Sjeverni produžetak zaljeva predstavlja Sueski kanal, kojim je zaljev, ali i Crveno more, povezano sa Sredozemnim morem na sjeveru. Na južnom ulazu u kanal, a na sjevernoj obali zaljeva smješten je grad Suez, najvažnija luka Egipta.
Remove ads
Geografija
Prema Svetskoj hidrografskoj organizaciji (IHO) južna granica Sueskog zaljeva ide linijom koja povezuje rt Ras Muhammed (najjužnija tačka Sinajskog poluotoka na 27°43' sgš, oko 17 km jugozapadno od Šarm el Šejka) sa južnom obalom otoka Šadvan (34°02' igd) i dalje paralelno do obala Afrike, nešto sjevernije od obala Hurgade (na 27°27' sgš).[1]
Dužina zaljeva od sjevera ka jugu, odnosno od grada Sueza i ulaza u istoimeni kanal do moreuza Jubal je 314 km, dok mu širina varira između 19 i 47 km.
Sueski zaljev predstavlja najistureniji severozapadni deo Crvenog mora koji razdvaja Sinajski poluotok i Aziju na istoku od Afrike na zapadu (egipatske muhafaze Suez i Crveno more). Celokupna površina akvatorije pod ingerencijom je Egipta.
Sam ulaz u zaljev predstavlja dosta plitku akvatoriju sa brojnim koralnim grebenima koji se pružaju paralelno sa obalom i manjim ostrvima. Najveći otok Šadvan, stijenovita nenaseljena formacija dužine oko 16 km i maksimalne širine do 5 km. Na Šadvanu se nalazi veliki svjetionik, a otok je poznat i kao ronilačka baza. Otok je 31. marta 1969. pogodio jak zemljotres magnitude 6,6° MKS skale i tom prilikom se veliki deo stena survao u more.[2]
Najdublji dijelovi zaljeva se nalaze na jugu, gde maksimalne dubine dostižu do 80 metara, a idući ka severu dubina postepeno opada. Na krajnjem severu zaljev se nastavlja na umjetni Sueski kanal (kod grada Sueza) preko kog su Crveno more i Indijski okean povezani sa Mediteranom. Obala je slabo razvedena, dosta niska i pjeskovita i na severu se širi u prostranu depresiju delte Nila. U zaljev se izuzev nekoliko vadija ne uliva niti jedan stalni vodotok.
Remove ads
Geologija
Sueski zaljev predstavlja deo znatno prostranijeg južnoafričkog tektonskog rova i formirao se u zoni Sueskog rifta čija maksimalna aktivnost je bila u periodu između kasnog oligocena (pre oko 28 miliona godina) i kraja miocena (pre oko 5 miliona godina), tako da je Sueski zaljev u geološkom smislu relativno mlađa tvorevina.[3][4]
U osnovi Sueskog zaljeva nalaze se prekambrijske stene Arapsko-nubijskog štita (gnajs, vulkanske i metasedimentne stene sa intruzijama granita, granodiorita i dijabaza).[5] Kambrijumske stene javljaju se na površini kao posledica diskordancije slojeva, i ovi crveni i beli peščari dostižu moćnost do oko 500 metara. Vidljivi su uglavnom u kopnenom delu Sueskog rifta, izuzev u severoistočnom delu zaljeva gde imaju marinske karakteristike.[5] U centralnim i južnim delovima zaljeva vidljive su stene karbonske starosti. Stene trijaske starosti vidljive su širom zaljeva, a debljina slojeva varira između 8 i 300 metara (peščari i konglomerati).
U periodu između kasne krede i eocena područje današnjeg Sueskog zaljeva je činilo plitko more u kojem je dolazilo do intenzivne sedimentacije krečnjačkog materijala. U tektonskom pogledu bio je to dosta miran period u tom području.[6] Riftna faza u zaljevu počinje tokom kasnog oligocena, a maksimalni intenzitet dostiže krajem ranog miocena (pre oko 18 miliona godina).[5] Krajem miocena dolazi do tektonskog smirivanja, a u zaljev postepeno počinje da nadire voda i da se formira savremena formacija.[7]
Remove ads
Privredne aktivnosti
U području u i oko Sueskog zaljeva nalaze se velike rezerve nafte i zemnog gasa. Najveće nalazište je na južnom kraju zaljeva, kod mesta Gemsa. Značajnijih naftnih polja ima još na severu u području sa obe obale Sueskog kanala.[8]
Nakon otvaranja Sueskog kanala u novembru 1869. naglo je porastao i privredni značaj samog Sueski zaljeva. Grad Suez koji leži na južnom ulazu u kanal, jedna je od najvažnijih egipatskih luka i važan je privredni centar tog dela zemlje. Iako postoje odlične predispozicije za razvoj turizma, za sada je intenzivnija turistička aktivnost koncentrisana isključivo na jugu oko Hurgade.
Povezano
Reference
Literatura
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads