Kafshët e zhdukura në Ballkan

From Wikipedia, the free encyclopedia

Kafshët e zhdukura në Ballkan
Remove ads

Kjo është një listë që pëshkruan faunën e zhdukur në shtetet e Ballkanit : Shqipëra, Bosnje dhe Hercegovina,Bullgaria,Greqia,Kosova,Kroacia,Mali i Zi,Maqedonia e Veriut,Serbia dhe Sllovenia .Kjo listë përbëhet nga tre klasa: gjitarët,shpendët dhe peshqit halorë. Përfshin fosilet e gjetura në epokën e Pleistocenit dhe Holocenit , kafshë që janë zhdukur në rang global dhe në rang lokal.

Thumb
Harta e Ballkanit
Remove ads

Pëshkrimi

Ballkani ose Gadishulli i Ballkanit ose Ballkanik, është një rajon gjeopolitik dhe kulturor i Evropës juglindore. Rajoni merr emrin nga malet e Ballkanit, që shtrihen përmes qendrë tegs së Bullgarisë në Serbinë lindore.Laget nga Deti Adriatik, Deti Jon, Deti Egje dhe Deti i Zi. Kushtet natyrore të gadishullit Ballkanik ofrojnë lidhje të mirë me Evropën dhe Azinë .

Gjeografia

Relievi

Relievi i gadishullit është mjaft karakteristik ku dominon relievi malor ndaj atij fushor. Dallojmë dy sisteme malore Malet Rodope bëjnë pjesë në malet e vjetra dhe shtrihen në mes të Dinarideve, Alpeve Shqiptare, Sharrit dhe Pindeve, në perëndim dhe maleve Karpato-Ballkanike, në lindje. Me lëvizje të reja tektonike malet Rodope janë coptuar dhe janë krijuar shumë fushëgropa tektonike dhe ultësira.Malet e reja Dinaridet, Alpet Shqiptare, Malet e Sharrit dhe Pindet shtrihen në perëndim, ndërsa malet Karpate, malet Ballkan në lindje.

Prej fushave më të mëdha dallohen ato që shtrihen në mes të malit Ballkan dhe Danubit në Bullgari, ultësira Perëndimore e Shqipërisë fusha e Selanikut, e Thrakisë, Dobruxhës, ndërsa fusha ndërmalore ka më shumë si: fusha e Dukagjinit,fusha e Kosovës, e Shkupit, e Pollogut, Pellaginisë, e Korçes, Thesalisë, Maricës etj.

Vija bregdetare është e gjatë, e përthyer me shumë ishuj, gadishuj, gjire etj.

Klima

Ndër faktorët më të rëndësishëm që ndikojnë në formimin e klimë së Gadishullit Ballkanik janë gjerësia gjeografike dhe afërsia (largësia) e masave ujore (deteve). Masat ajrore nga Mesdheu vështirë depërtojnë në brendësi të gadishullit për shkak se është i rrethuar me vargmale të larta. Gjithashtu edhe këto male pengojnë edhe depërtimin e masave të ftohta nga veriu dhe verilindja në bregdet.

Hidrografia

Gadishulli Ballkanik bënë pjesë në viset me pasuri të mëdha ujore. Lumejt e Gadishullit Ballkanik u takojnë pellgjeve të deteve përreth. Pellgu më i madh është ai i Detit të Zi, në të cilin derdhet lumi Danub me degët e tij që për nga prurja prej 60000m³/s është i dyti në Evropë pas lumit Vollga.

Në Detin Adriatik derdhen lumenjtë e Shqipërisë siç janë Drini, Buna, Vjosa, Shkumbini, Semani, etj, të Bosnjës dhe Hercegovinës – Neretva, të Kroacisë: Cetina, Kërka, Zërmanja, Rasha, në detin Egje: Vardari, Marica, Struma kurse në Detin Jon derdhen disa lumenjtë vegjël siç janë: Araktas, Kallomos, Bistrica Aspropotomos etj.

Gadishulli ka disa liqene, me prejardhje tektonike i Liqeni i Ohrit, Liqeni i Prespës, i Janinës, i Kosturit, tektonik dhe karstik i Shkodrës, akullnajor i Liqeni i Plavës dhe shum liqene të vogla në malet e larta, liqene lumore e artificiale.

Bimësia

Bota bimore e Gadishullit Ballkanik është e llojllojshme. Në Gadishullin Ballkanik gjendet afër 70% e të gjitha llojeve të bimësisë së kontinentit që numron përafërsisht 7.000 lloje. Flora e Ballkanit paraqet një përzierje në mes të asaj evropiane dhe aziatike. Bimësia dhe fauna e Gadishullit Ballkanik ndahet në dy formacione: mesdhetare dhe Evropës Qendrore.Ralievi i ndryshem ka ndikuar ne zhvillimin e kateve bimore: kati i shkurreve mesdhetare, i dushkut, i ahut, i halorëve dhe i kullotave malore. Në bimësinë mesdhetare bëjnë pjes që shkurret me gjelbërim të përhershëm-makijet me këto lloje bimësh: mareja, shqopa, xina, mërsina, gjineshtra etj., pastaj disa drunj të lartë si selvia, valanidhi, pisha e butë dhe pisha e egër etj. Në brendi të gadishullit ndryshon klima e me këtë edhe bota bimore. Bimësia e e brendësisë së Ballkanit karakterizohet me pyje gjetherënëse siç janë: bungu, qarri, shparthi, panja, mëlleza, frashëri i bardhë, ahu, shkoza etj., dhe mbi to pyjet gjethembajtës - halorët si: pisha e zezë, bredhi, rrobulli etj. Mbi këto pyje shtrihen kullotat alpine.

Remove ads

Kafshët e zhdukura në epokën Pleistocen-Holocen

Rendi Primates

Familja Homonidae

Familja Homonidae është një familje që ka 8 lloje si gorilla,orangutangët,shimpazet dhe njerzit .Sot të vetmit homonid në Ballkan janë njerzit.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Cerkopitekidae

Familja Cerkopitekidae është familja më e pasur e primatëve duke përfshirë babuinët,makakët,langurët etj.Sot Ballkani nuk ka asnjë lloji të majmunve të Botës së Vjetër,por dikur jetoni kryesisht majmun të gjinis Macaca.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Proboshidae

Familja Deinotheridae

Familja Deinotheridae është një familje e zhdukur proboshidësh të cilët jetonin në Evrazi dhe Afrikë.Familja përmbate tre gjini:Deinotherium,Prodeinotherium dhe Chilgatherium.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Mamutidae

Familja Mamutidae është një familje e zhdukur proboshidësh që jetonin në Evroazi,Afrikë dhe Amerika.Familja përmbante pesë gjini:Eozygodon,Losodokodn,Mammut,Sinomammut dhe Zygolophodon.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Anakidae

Familja Anakidae është një familje e zhdukur proboshidësh që banonin në Evroazi,Afrikë dhe Amerikën Veriore.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Elefantidae

Familja elefantidae është një familje dikurë shumë e përhapur,por sot e kufizuar vetëm në Afrikën nënsahariane dhe Azinë Jugore me tre lloje të gjalla:elefanti i shkurreve afrikane,elefanti i pyjeve afrikane dhe elefantin aziatik.Ballkan dikur përmbante 3 lloje mamuthësh dhe një loji elefandi evroaziatik.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Lagomorfa

Familja Okonotidae

Familja Orkonotidae është një familje lagomorfësh të cilët përmban pikat,të përhapura në Evroazi dhe Amerikën Veriore. Prolagus është e vetmja gjini pikash që banonin në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Eulipotifla

Familja Erinakeidae

Familja Erinakeidae është një familje eulipotifësh që përmban të shpërndarë në Evroazi dhe Afrikë.Në Ballkan sot jeton vetëm iriqi gjoks-bardh verior.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Perisodaktila

Familja Equidae

Familja Equidae është një familje dythundrakë të përhapur dikur gjërësisht,por sot të kufizuar në Azi dhe Afrikë duke përfshirë kuajt,gomerët dhe zebrat.Sot Ballkani ka vetëm kuaj gjysëm të egër .

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Rinocerontidae

Familja Rinocerontidae është një familje dythundrakësh të përhapur dikur në Evroazi,Afrikë dhe Amerika,por sot janë të kufizuar në Afikë dhe Azinë Jugore e Juglindore me vetëm pesë lloje.Në Ballkan rinocerontët mbijetuan deri në fund të Epokës së Akullnajave.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Artiodaktila

Familja Hipopotamidae

Familja hipopotamidae është një familje dythundrakësh të përhapur dikur në Evroazi dhe Afrikë,por sot të kufizuar në Afrik vetëm me një lloji.Ballkani dikur kisht dy lloje hipopotamësh:hipopotamin e zakonshëm dhe hipopotamin evropian.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Cervidae

Familja cervidae është një familje dythundrakësh të shpërndarë kryesisht në Evroazi,Afrikë dhe Amerika.Ballkani ka tre lloje drerësh vendas: kaprolli,dreri lopatar dhe dreri i rëndomt.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Bovidae

Familja Bovidae është një familje dythundrakësh,me lloje të shumta të shpërndara në Evroazi,Afrikë dhe Amerikën e Veriut.Llojet e vetme që jetojnë sot në Ballkan janë dhia e egër evropiane dhe mufloni.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Karnivora

Familja Ursidae

Familja Ursidae përmbët nga llojet e arijnve.Nga 8 lloje arijnsh vetëm ariu i murrmë jeton sot në Ballkan:

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Kanidae

Familja Kanidae është një familje me origjin nga Amerika Veriore,por e përhapur globalisht duke përfshirë ujkun,çakallin,dhelprat,qenin-rakun,dhelprat e Amerikës Jugore etj.Sot Ballkani ka tre lloje kanidësh:Ujkun gri,çakallin e artë dhe dhelprën e kuqe.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Hienadae

Familja Hienadae është një familje më një përhapje të madhe të dikurshme dhe me një shumëllojshmëri të llojeve,por sot vetëm katër lloje janë të gjalla.Në Ballkan hienat u zhdukën në fund të Epokës së Akullnajave.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Felidae

Familja Felidae është një nga familjet me shumllojshmërin më të madhe të llojeve të gjalla,por dhe të zhdukura.Sot macet e vetme që jetojnë në Ballkan janë macja e egër evropiane dhe rrëqebulli evroaziatik me dy nënlloje:rrëqebullin e Karpateve në Serbi,Slloveni,Kroaci dhe Bullgari dhe rrëqebulli ballkanik i përqëndruar në Shqipëri dhe Maqedonia e Veriut,me një numër të vogël individësh në Malin e Zi dhe Kosovë dhe ndoshta Greqi.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Remove ads

Kafshët e zhdukura në kohët historike

Klasa e Gjitarëve

Më poshtë janë gjitarë të zhdukur rajonalisht ose të zhduk në kohët historike.

Rendi Lagomorfa

Familja Leproidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht lagomorfësh në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Rondetia

Familja Muridae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht mijnsh në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Skiuride

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht ketri në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Kastoridae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht kastorësh në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Kiroptera

Familja Rhinolofidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukura rajonalisht lakuriqësh nate në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Artiodaktila

Familja Cervidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukur rajonalisht drerësh në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Bovidae

Ekzistojnë tre lloje ë zhdukura rajonalisht dhe një lloji globalisht bovidësh në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Karnivora

Familja Fokidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht foke në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Felidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht felidi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Mustelidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht mustelidi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Klasa e Shpendëve

Rendi Anseriformes

Familja Anatidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukura rajonalisht rosash në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Çardiformes

Familja Buhinidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht buhinidi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Skolopakidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht skolopikidi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Galliformes

Familja Fasianidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht galliformi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Otidiformes

Familja Otididae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht skllopi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Pelekaniformes

Familja Plekanidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukura rajonalisht pelikanësh në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Acipitriformes

Familja Acipitridae

Ekzistojnë katër lloje të zhdukura rajonalisht shqiponjash në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Falkoniformes

Familja Falkonidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht skifteri në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Rendi Paseriformes

Familja Korvidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht korbi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Akrokefalidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht bilbithi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Familja Sylvidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht sylvidi në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Familja Paseridae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht harabeli në Ballkan.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...

Klasa e Actinopterygii

Rendi Cypriniformes

Familja Cryprinidae

Ka një lloji të vetëm krapi të zhdukur në Ballkan i cili është njëkohësisht i zhdukur gobalisht.

Më shumë informacion Emri i zakonshëm dhe emri shkencor, Gama ...
Remove ads

Referime

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads