Setapa

Setapa ni ngoma ya kitamaduni ya muziki ambayo asili yake ni kabila la Bangwaketse la kijiji cha Kanye na maeneo ya jirani nchini Botswana, kama vile vijiji vya Sesung, Selokolela na Molapo wa Basadi.^[1] Ngoma ya asili ya Setapa ilianzishwa na Bangwaketse na kwa hiyo inachukuliwa kuwa ngoma ya kabila hilo.

Vikundi vya densi huvaa maganda ya hudhurungi miguuni ambayo hutoa sauti kamili wanapocheza na wanaume kwa kawaida hubeba filimbi na pembe za ndama ili kutoa sauti kutoka kwa mkondo wa hewa au wanapopuliza ndani yao ^[2].

Aina za Ngoma ya Muziki ya Setapa

1. Setapa sa dipitse: aina ya dansi ambayo huchezwa na kutoa sauti ya farasi anayekimbia ardhini.

2. Setapa sa phathisi: Setapa ambayo hufanywa huku sehemu ya chini ya suruali ikiwa imefungwa kwa kigingi au kutumia suruali fupi iliyotengenezwa kwa ngozi ya mnyama kwa kawaida hujulikana kama tshega.

3. Setapa sa go goga maoto: aina ya dansi ya Bangwaketse huchezwa kwa kuburuta miguu chini. Go goga miguu ni msemo wa Kitswana unaomaanisha kuvuta miguu. Ngoma hiyo ilipokelewa kutoka kabila la jirani la Basarwa inapoitwa tsutsube.^[3]