การออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญไทย พ.ศ. 2559

การออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญไทย พ.ศ. 2559 จัดขึ้นในวันอาทิตย์ที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2559 ตามมติของคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.)^[1] เวลา 08:00–16:00 น.^[2] เพื่อให้ความเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบ "ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ...." ทั้งฉบับ และการกำหนดไว้ในบทเฉพาะกาลว่า ในระหว่าง 5 ปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ ให้ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาเป็นผู้พิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี เพื่อให้การปฏิรูปประเทศเกิดความต่อเนื่องตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ^[2] การออกเสียงประชามติครั้งนี้ รัฐบาลได้แต่งตั้ง พลตำรวจเอก ศรีวราห์ รังสิพราหมณกุล เป็น ผู้อำนวยการศูนย์อำนวยการรักษาความสงบเรียบร้อยการออกเสียงประชามติ

การออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญไทย
พ.ศ. 2559

1) ให้ความเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช .... ทั้งฉบับ และประเด็นเพิ่มเติม 2) ท่านเห็นชอบหรือไม่ว่า เพื่อให้การปฏิรูปประเทศเกิดความต่อเนื่องตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ สมควรกำหนด ไว้ในบทเฉพาะกาลว่า ในระหว่าง 5 ปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ ให้ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาเป็นผู้พิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี
ไฟล์:บัตรออกเสียงประชามติ 7 สิงหาคม 2559.jpeg ตัวอย่างบัตรลงคะแนนในวันออกเสียงประชามติ
ผลลัพธ์
ผล คะแนน  % เห็นชอบ 16,820,402 61.35% ไม่เห็นชอบ 10,598,037 38.65% คะแนนสมบูรณ์ 27,418,439 92.19% คะแนนไม่สมบูรณ์หรือคะแนนเปล่า 936,209 3.15% คะแนนทั้งหมด 29,740,677 100.00% ผู้ลงทะเบียนใช้สิทธิ/ผู้ออกมาใช้สิทธิ 50,071,589 59.4%
ร่างรัฐธรรมนูญ
เห็นชอบ    61.35% ไม่เห็นชอบ    38.65%
ประเด็นเพิ่มเติม
เห็นชอบ    58.07% ไม่เห็นชอบ    41.93% การใช้สิทธิ: 59.40%
ผลคะแนนแบ่งตามcounty

ร่างรัฐธรรมนูญนี้ทำให้เกิดประชาธิปไตยครึ่งใบและถูกมองว่าเป็นการเพิ่มความกระชับในการปกครองของฝ่ายทหารในประเทศไทย^[3] กระนั้น มีผู้เห็นด้วยถึงร้อยละ 61 โดยมีผู้ออกมาใช้สิทธิถึงร้อยละ 59 ข้อเสนอที่สองสำหรับนายกรัฐมนตรีคนถัดไปที่จะได้รับการเลือกตั้งร่วมกันจากสมาชิกวุฒิสภาและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ก็ได้รับการอนุมัติเช่นกัน อย่างไรก็ตาม รัฐบาลทหารสั่งห้ามกลุ่มที่ต่อต้านรัฐธรรมนูญรณรงค์ต่อต้านอย่างเป็นทางการ ในขณะที่รัฐบาลทหารรณรงค์อย่างแข็งขันเพื่อให้มีการนำรัฐธรรมนูญมาใช้

การรณรงค์

กกต.

กกต. ได้เริ่มต้นการณรงค์ในงาน "Kickoff 7 สิงหา ประชามติร่วมใจ ประชาธิปไตยมั่นคง" เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 โดยใช้คำขวัญในการรณรงค์ว่า "7 สิงหา ประชามติร่วมใจ ประชาธิปไตยมั่นคง" โดยมีหนุมาน เป็นตัวนำโชค และมีการเปิดตัวเพลงรณรงค์ชื่อเดียวกันกับคำขวัญ ซึ่งขับร้องโดยศิลปินลูกทุ่งชื่อดัง และใช้สำเนียงภาษาท้องถิ่น 4 ภาค^[4] ซึ่งเพลงดังกล่าวถูกวิพากษ์วิจารณ์จากโลกสังคมออนไลน์รวมถึงจากนักวิชาการว่ามีเนื้อหาบางช่วงบางตอนดูถูกคนบางภูมิภาคว่าถูกชักจูงได้ง่าย แต่เชิดชูคนอีกภูมิภาคหนึ่งว่าเป็นผู้ที่ภักดีต่อประชาธิปไตย^[5] แต่ภายหลังทางฝ่าย กกต. ก็มีการแก้ไขเนื้อร้องเพลงดังกล่าวและเผยแพร่ในภายหลัง^[6]

นปช.

แนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ (นปช.) ได้รณรงค์ออกเสียงคู่ขนานไปกับ กกต. เริ่มในวันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2559 ด้วยการเปิดตัว "ศูนย์ปราบโกงประชามติ"^[7] ใช้คำขวัญว่า "ไม่ล้ม ไม่โกง ไม่อายพม่า"^[8] และจัดทำเพลงรณรงค์ประชามติ 7 เพลง ออกอากาศผ่านทางสถานีโทรทัศน์พีซทีวี รวมถึงเผยแพร่ผ่านทางยูทูบของพีซทีวีเอง ซึ่งขับร้องโดยแกนนำและศิลปินแนวร่วมของ นปช. หนึง่ในนั้นคือเพลง "แหล่ประชามติ" ซึ่งขับร้องโดย ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ^[9]

ทั้งนี้ การจัดตั้งศูนย์ปราบโกงฯ ต้องยุติลงในวันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2559 เพราะเจ้าหน้าที่รัฐขัดขวาง แต่ยังคงดำเนินการบนเฟซบุ๊ก^[10]

ประชาชนทั่วไป

มีการจับกุมและคุมขังผู้อภิปรายหรือรณรงค์ให้ไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ มีผู้ถูกดำเนินคดีรวม 203 คน^[11] อย่างไรก็ตาม กรณีที่มีการประชุมที่มีอภิปรายในด้านเนื้อหา สามารถทำได้ และสามารถ เผยแพร่สาระประชามติ ตามสื่อสารมวลชนปกติได้

การลงคะแนนและเขตออกเสียง

การออกเสียงประชามติมีขึ้นในวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2559 เวลา 08:00 ถึง 16:00 น.^[2] โดยแบ่งเขตออกเสียงตามเขตจังหวัด และมีการกำหนดหน่วยออกเสียงในแต่ละเขตออกเสียงเพื่อความสะดวกในการออกเสียงของผู้มีสิทธิออกเสียง^[12]

ผลการออกเสียงประชามติ

ผลคะแนนอย่างเป็นทางการ ณ วันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2559^[13]

การออกเสียงประชามติ ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช .... ทางเลือก คะแนนเสียง  % เห็นชอบ 16,820,402 61.35% ไม่เห็นชอบ 10,598,037 38.65% บัตรดี 27,418,439 96.85% บัตรเสียหรือไม่ลงคะแนน 936,209 3.15% คะแนนเสียงทั้งหมด 29,740,677 100.00% อัตราการลงคะแนน 59.40% จำนวนผู้มีสิทธิ์ลงคะแนน 50,071,589 แหล่งอ้างอิง: [14]

การออกเสียงประชามติ ประเด็นเพิ่มเติมว่าด้วยบทเฉพาะกาลในร่างรัฐธรรมนูญ ทางเลือก คะแนนเสียง  % เห็นชอบ 15,132,050 58.07% ไม่เห็นชอบ 10,926,648 41.93% บัตรดี 26,058,698 91.90% บัตรเสียหรือไม่ลงคะแนน 3,681,979 8.10% คะแนนเสียงทั้งหมด 29,740,677 100.00% อัตราการลงคะแนน 59.40% จำนวนผู้มีสิทธิ์ลงคะแนน 50,071,589 แหล่งอ้างอิง: [14][15]

แถบผลคะแนนจากการออกเสียงประชามติในประเด็นร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

เห็นชอบ : 61.35 (16,820,402)	ไม่เห็นชอบ : 38.65 (10,598,037)
▲

แถบผลคะแนนจากการออกเสียงประชามติในประเด็นเพิ่มเติมว่าด้วยบทเฉพาะกาลในร่างรัฐธรรมนูญ

เห็นชอบ : 58.07 (15,132,050)	ไม่เห็นชอบ : 41.93 (10,926,648)
▲

ผลคะแนนตามภูมิภาค

ผลคะแนนอย่างเป็นทางการ^[14]

ภาคเหนือ

จังหวัด			จำนวนผู้ไปใช้ สิทธิออกเสียง
				ประเด็นร่างรัฐธรรมนูญ				ประเด็นเพิ่มเติม
				คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง		คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง
				เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ
		เชียงใหม่	73.17%	390,046	459,399	45.92	54.08	340,577	458,384	42.63	57.37
		ลำพูน	76.47%	109,495	118,258	48.08	51.92	94,067	115,555	44.87	55.13
		ลำปาง	66.87%	193,758	180,863	51.72	48.28	167,969	178,128	48.28	51.47
		อุตรดิตถ์	61.21%	124,356	81,982	60.27	39.73	108,946	83,360	56.65	43.35
		แพร่	65.26%	102,745	119,594	46.21	53.79	87,944	117,973	42.71	57.29
		น่าน	66.21%	122,142	109,057	52.83	47.17	104,028	111,282	48.32	51.68
		พะเยา	65.38%	109,408	122,649	47.15	52.85	93,651	121,001	43.63	56.37
		เชียงราย	67.64%	249,684	304,976	45.02	54.98	211,333	303,066	41.08	58.92
		แม่ฮ่องสอน	74.36%	69,439	38,757	64.18	35.82	59,696	40,939	59.32	40.68
		นครสวรรค์	56.86%	289,393	142,471	67.01	32.99	258,564	147,482	63.68	36.32
		กำแพงเพชร	65.67%	217,926	85,354	71.86	28.14	194,400	90,465	68.24	31.76
		ตาก	70.06%	160,674	60,377	72.69	27.31	142,085	62,732	69.37	30.63
		สุโขทัย	64.23%	188,608	79,858	70.25	29.75	166,417	84,515	66.32	33.68
		พิษณุโลก	60.99%	265,136	119,348	68.96	31.04	238,207	128,156	65.02	34.98
		พิจิตร	55.07%	141,330	75,000	65.33	34.67	124,335	77,490	61.61	38.39
		อุทัยธานี	60.57%	106,884	36,123	74.74	25.26	96,096	38,648	71.32	28.68
		เพชรบูรณ์	61.72%	286,163	127,342	69.20	30.80	252,771	131,981	65.70	34.30
		รวม	65.48%	3,020,303	2,225,285	57.58	42.42	2,644,990	2,252,509	54.01	45.99

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

จังหวัด			จำนวนผู้ไปใช้ สิทธิออกเสียง
				ประเด็นร่างรัฐธรรมนูญ				ประเด็นเพิ่มเติม
				คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง		คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง
				เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ
		นครราชสีมา	60.51%	730,985	404,261	64.39	35.61	649,052	418,789	60.78	39.22
		บุรีรัมย์	55.88%	365,041	241,101	60.22	39.78	317,347	246,433	56.29	43.71
		สุรินทร์	54.95%	259,668	267,917	49.22	50.78	225,364	274,411	45.09	54.91
		ศรีสะเกษ	57.38%	244,499	331,314	42.46	57.54	205,001	331,359	38.22	61.78
		อุบลราชธานี	59.47%	413,901	341,848	54.77	45.23	353,493	355,885	49.83	50.17
		ยโสธร	57.03%	81,272	142,284	36.35	63.65	69,329	143,454	32.58	67.42
		ชัยภูมิ	56.22%	204,055	243,144	45.63	54.37	174,994	238,826	42.29	57.71
		อำนาจเจริญ	59.91%	87,314	72,346	54.69	45.31	74,976	75,344	49.88	50.12
		บึงกาฬ	58.18%	65,852	100,670	39.55	60.45	55,046	101,070	35.26	64.74
		หนองบัวลำภู	54.91%	77,167	116,958	39.75	60.25	66,883	115,350	36.70	63.30
		ขอนแก่น	57.44%	333,807	409,453	44.91	55.09	291,657	407,011	41.74	58.26
		อุดรธานี	55.70%	248,092	362,063	40.66	59.34	215,084	358,338	37.51	62.49
		เลย	65.85%	158,394	133,890	54.19	45.81	135,059	135,520	49.91	50.09
		หนองคาย	54.37%	86,557	108,874	44.29	55.71	74,924	108,005	40.96	59.04
		มหาสารคาม	58.02%	172,392	234,140	42.41	57.59	147,298	236,107	38.42	61.58
		ร้อยเอ็ด	54.56%	186,931	332,587	35.98	64.02	157,587	333,023	32.12	67.88
		กาฬสินธุ์	57.16%	180,465	220,317	45.03	54.97	152,047	220,501	40.81	59.19
		สกลนคร	56.95%	217,372	236,497	47.89	52.11	183,391	245,699	42.74	57.26
		นครพนม	58.40%	139,497	155,830	47.23	52.77	114,920	158,949	41.96	58.04
		มุกดาหาร	62.45%	56,544	92,282	37.99	62.01	47,840	90,315	34.63	65.37
		รวม	57.60%	4,309,805	4,547,776	48.66	51.34	3,711,292	4,594,389	44.68	55.32

ภาคกลาง

จังหวัด (และกรุงเทพมหานคร)			จำนวนผู้ไปใช้ สิทธิออกเสียง
				ประเด็นร่างรัฐธรรมนูญ				ประเด็นเพิ่มเติม
				คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง		คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง
				เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ
		กรุงเทพมหานคร	53.27%	1,585,533	705,195	69.22	30.78	1,482,723	778,724	65.57	34.43
		สมุทรปราการ	52.02%	318,571	167,798	65.50	34.50	294,355	179,280	62.15	37.85
		นนทบุรี	56.29%	343,771	166,490	67.37	32.63	318,607	180,797	63.80	36.20
		ปทุมธานี	55.32%	278,265	163,918	62.93	37.07	256,930	174,086	59.61	40.39
		พระนครศรีอยุธยา	61.22%	216,278	140,804	60.57	39.43	195,627	145,178	57.40	42.60
		อ่างทอง	58.39%	70,958	49,641	58.84	41.16	63,378	50,328	55.74	44.26
		ลพบุรี	59.12%	205,619	114,582	64.22	35.78	183,274	116,014	61.24	38.67
		สิงห์บุรี	61.78%	56,446	39,840	58.62	41.38	50,510	40,359	55.59	44.41
		ชัยนาท	60.97%	93,967	52,738	64.05	35.95	82,999	54,078	60.55	39.45
		สระบุรี	64.08%	193,686	94,224	67.27	32.73	176,085	97,241	64.42	35.58
		ชลบุรี	54.42%	430,361	132,554	76.45	23.55	401,957	145,215	73.46	26.54
		ระยอง	57.94%	221,196	59,932	78.68	21.32	203,825	67,584	75.10	24.90
		จันทบุรี	61.44%	176,029	59,485	74.74	25.26	161,171	64,492	71.42	28.58
		ตราด	58.33%	72,469	18,790	79.41	20.59	66,245	21,229	75.73	24.27
		ฉะเชิงเทรา	59.58%	204,136	92,616	68.79	31.21	185,922	96,441	65.85	34.15
		ปราจีนบุรี	62.75%	148,567	66,701	69.01	30.99	133,652	69,701	65.72	34.28
		นครนายก	58.19%	76,566	31,839	70.63	29.37	68,835	33,271	67.42	32.58
		สระแก้ว	57.35%	156,955	63,617	71.16	28.84	140,689	67,155	67.69	32.31
		ราชบุรี	63.17%	291,475	95,214	75.38	24.62	264,298	102,912	71.97	28.03
		กาญจนบุรี	58.36%	226,825	103,288	68.71	31.29	203,496	109,683	64.98	35.02
		สุพรรณบุรี	59.80%	223,114	143,798	60.81	39.19	198,547	146,937	57.47	42.53
		นครปฐม	60.37%	271,394	124,018	68.64	31.36	248,400	131,410	65.40	34.60
		สมุทรสาคร	55.79%	152,465	59,159	72.05	27.95	140,901	63,806	68.83	31.17
		สมุทรสงคราม	56.86%	62,948	18,385	77.40	22.60	57,810	20,210	74.10	25.90
		เพชรบุรี	64.81%	180,531	44,803	80.12	19.88	166,701	49,245	77.20	22.80
		ประจวบคีรีขันธ์	59.30%	186,361	38,355	82.93	17.07	174,575	43,141	80.18	19.82
		รวม	57.17%	6,551,370	2,883,907	69.43	30.57	6,017,608	3,087,165	66.09	33.91

ภาคใต้

จังหวัด			จำนวนผู้ไปใช้ สิทธิออกเสียง
				ประเด็นร่างรัฐธรรมนูญ				ประเด็นเพิ่มเติม
				คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง		คะแนนเสียง		สัดส่วนคะแนนเสียง
				เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ	เห็นชอบ	ไม่เห็นชอบ
		นครศรีธรรมราช	57.33%	559,689	75,927	88.05	11.95	526,123	86,158	85.93	14.07
		กระบี่	61.99%	161,520	30,787	83.99	16.01	151,725	35,241	81.15	18.85
		พังงา	62.71%	97,952	18,344	84.23	15.77	91,886	20,952	81.43	18.57
		ภูเก็ต	54.78%	125,643	17,081	88.03	11.97	118,969	20,022	85.59	14.41
		สุราษฎร์ธานี	58.50%	377,628	54,980	87.29	12.71	352,558	66,048	84.22	15.78
		ระนอง	60.02%	64,234	9,512	87.10	12.90	59,358	11,145	84.19	15.81
		ชุมพร	62.87%	208,068	23,004	90.04	9.96	196,293	28,023	87.51	12.49
		สงขลา	63.21%	506,752	109,283	82.26	17.74	475,959	117,052	80.26	19.74
		สตูล	63.27%	91,835	38,986	70.20	29.80	84,237	41,174	67.17	32.83
		ตรัง	64.50%	250,644	40,170	86.19	13.81	233,949	46,080	83.54	16.46
		พัทลุง	66.58%	213,900	39,087	84.55	15.45	199,195	45,591	81.38	18.62
		ปัตตานี	62.24%	89,952	166,900	35.02	64.98	85,976	164,449	34.33	65.67
		ยะลา	65.47%	81,759	122,988	39.93	60.07	77,963	120,792	39.23	60.77
		นราธิวาส	66.10%	109,348	194,020	36.04	63.96	103,969	189,858	35.38	64.62
		รวม	61.71%	2,938,924	941,069	75.75	24.25	2,758,160	992,585	73.54	26.46

ผลที่ตามมา

เป้าหมายถัดไปของการคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญคือการเขียนกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญด้านการปกครองในระบอบการเมืองใหม่ หลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ฝ่ายทหารยังคงมีอำนาจต่อหลังจัดพิธีการสืบราชสันตติวงศ์ ร่างรัฐธรรมนูญไทยจะมีการเปลี่ยนแปลง 6 อย่างตามคำขอของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งขยายพระราชอำนาจของพระองค์ ก่อนที่จะให้การรับรองในวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2560^[16]

มีการคาดหวังให้พรรคการเมืองยุบพรรคและปฏิรูปตนเอง ซึ่งอาจลงเอยด้วยการเป็นพรรคเล็กกว่าเดิม เนื่องจากระบบการลงคะแนนแบบใหม่ทำให้พรรคขนาดใหญ่ชนะเสียงข้างมากโดยรวมได้ยากขึ้น และมีแนวโน้มที่จะจัดตั้งรัฐบาลผสมมากขึ้น^[3]

ต่อมามีการจัดการเลือกตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2562 โดยพรรคพลังประชารัฐ พรรคที่สนับสนุนคณะผู้ยึดอำนาจการปกครอง จัดตั้งรัฐบาลผสม ต่อมา ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้ารัฐบาลทหาร ได้รับเลือกเป็นนายกรัฐมนตรีของรัฐบาลใหม่ โดยเหตุที่สามารถเสนอชื่อได้ เนื่องจากรัฐธรรมนูญฉบับใหม่อนุญาตให้ผู้ที่ไม่ใช่สมาชิกรัฐสภาเป็นนายกรัฐมนตรีได้^[17]

รัฐบาลใหม่จะต้องอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของวุฒิสภาที่ไม่ได้รับเลือกตั้ง (แต่งตั้ง) เช่นเดียวกับหน่วยงานอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญ การฟ้องให้ขับออกจากตำแหน่งของนักการเมืองทำได้ง่ายขึ้น และรัฐบาลในอนาคตจะต้องปฏิบัติตามยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ของฝ่ายทหาร^[3]

ฝ่ายทหารจะยังคงมีบทบาทสำคัญต่อการเมืองไทยเป็นเวลาหลายปี^[3]