จังหวัดนครสวรรค์

"นครสวรรค์" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ นครสวรรค์ (แก้ความกำกวม)

นครสวรรค์ เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ในตอนบนของภาคกลาง หรือบางหน่วยงานจัดให้อยู่ในภาคเหนือตอนล่าง จึงได้รับสมญานามว่าเป็น "ประตูสู่ภาคเหนือ" มีพื้นที่ประมาณ 9,597 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์อีกจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย มีพื้นที่ติดต่อกับหลายจังหวัด ได้แก่ ด้านเหนือ ติดต่อกับจังหวัดพิจิตรและกำแพงเพชร ทางตะวันออกติดกับจังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรี ด้านใต้ติดกับจังหวัดสิงห์บุรี, ชัยนาท และอุทัยธานี ส่วนด้านตะวันตกติดกับจังหวัดตาก

จังหวัดนครสวรรค์
จังหวัด
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Changwat Nakhon Sawan
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: หลวงพ่อดำ วัดสระทะเล วัดป่าสิริวัฒนวิสุทธิ์ บึงบอระเพ็ด วัดคีรีวงศ์ ศาลหลักเมืองนครสวรรค์ สถานีรถไฟนครสวรรค์
ธง ตรา
คำขวัญ:  เมืองสี่แคว แห่มังกร พักผ่อนบึงบอระเพ็ด ปลารสเด็ดปากน้ำโพ
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครสวรรค์เน้นสีแดง แผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครสวรรค์เน้นสีแดง
ประเทศ	ไทย
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	ชุติพร เสชัง (ตั้งแต่ พ.ศ. 2567)
• นายก อบจ.	สมศักดิ์ จันทะพิงค์ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2563)
พื้นที่[1]
• ทั้งหมด	9,597.677 ตร.กม. (3,705.684 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 19
ประชากร  (พ.ศ. 2567)[2]
• ทั้งหมด	1,010,238 คน
• อันดับ	อันดับที่ 20
• ความหนาแน่น	105.25 คน/ตร.กม. (272.6 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 46
รหัส ISO 3166	TH-60
ชื่อไทยอื่น ๆ	เมืองสี่แคว, ปากน้ำโพ, เมืองพระบาง, เมืองชอนตะวัน
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
• ต้นไม้	เสลา
• ดอกไม้	เสลา
• สัตว์น้ำ	ปลาสวาย
ศาลากลางจังหวัด
• ที่ตั้ง	ถนนสวรรค์วิถี ตำบลนครสวรรค์ตก อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ 60000
• โทรศัพท์	0 5622 7001
• โทรสาร	0 5622 0262
เว็บไซต์	http://www.nakhonsawan.go.th/
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

ภูมิศาสตร์

ภูมิประเทศ

สภาพภูมิประเทศของจังหวัดนครสวรรค์อยู่ในดินแดนของลุ่มน้ำ เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายหลักของภาคกลาง นั่นคือ แม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งเกิดจากการไหลบรรจบของแม่น้ำสองสายจากภาคเหนือ ได้แก่ แม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน ด้วยเหตุนี้ นอกจากนี้ยังมีภูเขาขนาดย่อมกระจัดกระจายในอำเภอต่าง ๆ

ภูมิอากาศ

จังหวัดนครสวรรค์ตั้งอยู่ในเขตร้อนแบบมรสุม

ข้อมูลภูมิอากาศของจังหวัดนครสวรรค์
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	32.2 (90)	34.8 (94.6)	36.8 (98.2)	38.1 (100.6)	35.9 (96.6)	34.6 (94.3)	34.0 (93.2)	33.3 (91.9)	32.5 (90.5)	32.1 (89.8)	31.5 (88.7)	31.0 (87.8)	33.9 (93.02)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	18.1 (64.6)	21.7 (71.1)	24.1 (75.4)	25.7 (78.3)	25.4 (77.7)	25.0 (77)	24.5 (76.1)	24.3 (75.7)	24.0 (75.2)	23.6 (74.5)	21.3 (70.3)	18.2 (64.8)	22.99 (73.39)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	9.8 (0.386)	14.9 (0.587)	30.0 (1.181)	60.9 (2.398)	138.7 (5.461)	117.1 (4.61)	134.1 (5.28)	194.9 (7.673)	231.6 (9.118)	144.4 (5.685)	35.3 (1.39)	7.3 (0.287)	1,119 (44.055)
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย	1	2	3	5	12	14	16	18	18	14	4	1	108
แหล่งที่มา: กรมอุตุนิยมวิทยา

หน่วยการปกครอง

แผนที่อำเภอในจังหวัดนครสวรรค์

การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 15 อำเภอ 130 ตำบล 1328 หมู่บ้าน

อำเภอเมืองนครสวรรค์ อำเภอโกรกพระ อำเภอชุมแสง อำเภอหนองบัว อำเภอบรรพตพิสัย อำเภอเก้าเลี้ยว อำเภอตาคลี อำเภอท่าตะโก

อำเภอไพศาลี อำเภอพยุหะคีรี อำเภอลาดยาว อำเภอตากฟ้า อำเภอแม่วงก์ อำเภอแม่เปิน อำเภอชุมตาบง

โครงสร้างพื้นฐาน

โรงพยาบาล

โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ เป็นโรงพยาบาลศูนย์ประจำจังหวัด

โรงพยาบาลค่ายจิรประวัติ เป็นโรงพยาบาลสังกัดกรมแพทย์ทหารบก กระทรวงกลาโหม

โรงพยาบาลเก้าเลี้ยว เป็นโรงพยาบาลชุมชนในอำเภอเก้าเลี้ยว

ตัวอย่างโรงพยาบาลในจังหวัดนครสวรรค์

อ.เมืองนครสวรรค์

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์
• โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ (เขาเขียว)
• โรงพยาบาลเมืองสี่แคว (ในเครือโรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์)
• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 3 นครสวรรค์
• โรงพยาบาลค่ายจิรประวัติ

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 21 แห่ง

โรงพยาบาลเอกชน

• โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ําโพ 1
• โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ําโพ 2
• โรงพยาบาลศรีสวรรค์ (ศูนย์หัวใจศรีสวรรค์ โดยโรงพยาบาลหัวใจกรุงเทพ)
• โรงพยาบาลร่มฉัตร
• โรงพยาบาลรวมแพทย์
• โรงพยาบาลสินแพทย์ (โครงการก่อสร้าง)

อ.เก้าเลี้ยว

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลเก้าเลี้ยว

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 6 แห่ง

อ.โกรกพระ

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลโกรกพระ

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 11 แห่ง

อ.ชุมตาบง

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลชุมตาบง

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 3 แห่ง

อ.ชุมแสง

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลชุมแสง

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 15 แห่ง

อ.ตากฟ้า

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลตากฟ้า

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 11 แห่ง

อ.ตาคลี

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลตาคลี
• โรงพยาบาลกองบิน 4

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 16 แห่ง

โรงพยาบาลเอกชน

• โรงพยาบาลแพทย์ช่องแค

อ.ท่าตะโก

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลท่าตะโก

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 16 แห่ง

อ.บรรพตพิสัย

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลบรรพตพิสัย

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 17 แห่ง

อ.พยุหะคีรี

โรงพยาบาลรัฐ

• ศูนย์การแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตนครสวรรค์
• โรงพยาบาลจิตเวชนครสวรรค์ราชนครินทร์
• โรงพยาบาลพยุหะคีรี

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 13 แห่ง

อ.ไพศาลี

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลไพศาลี

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 15 แห่ง

อ.แม่เปิน

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 3 แห่ง

อ.แม่วงก์

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลแม่วงก์

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 10 แห่ง

อ.ลาดยาว

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลลาดยาว

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 18 แห่ง

อ.หนองบัว

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลหนองบัว

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 15 แห่ง

อ.ลาดยาว

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลลาดยาว

อ.เก้าเลี้ยว

โรงพยาบาลรัฐ

• โรงพยาบาลเก้าเลี้ยว

การศึกษา

โรงเรียน

ดูเพิ่ม: รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนครสวรรค์

ระดับอาชีวศึกษา

• วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีนครสวรรค์
• วิทยาลัยการอาชีพบรรพตพิสัย
• วิทยาลัยเทคนิคนครสวรรค์
• วิทยาลัยเทคนิคแม่วงก์
• วิทยาลัยอาชีวศึกษานครสวรรค์
• วิทยาลัยการอาชีพนครสวรรค์
• วิทยาลัยเทคโนโลยีภาคเหนือ
• วิทยาลัยเทคโนโลยีและการจัดการตากฟ้า
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาวิริยาลัยนครสวรรค์
• โรงเรียนสหพานิชยการ อำเภอเมืองนครสวรรค์

ระดับอุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์
• มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ศูนย์การศึกษาย่านมัทรี
• มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ศูนย์วิทยพัฒนา จังหวัดนครสวรรค์
• มหาวิทยาลัยภาคกลาง
• มหาวิทยาลัยเจ้าพระยา
• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สวรรค์ประชารักษ์ นครสวรรค์^[3]
• มหาวิทยาลัยนเรศวร ศูนย์วิทยบริการ จังหวัดนครสวรรค์
• มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตนครสวรรค์
• มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์
• มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ศูนย์ตาคลี อำเภอตาคลี

การขนส่ง

การขนส่งทางถนนในจังหวัดนครสวรรค์ ประกอบไปด้วยทางหลวงสำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 หรือถนนพหลโยธิน เชื่อมต่อไปยังภาคกลางตอนล่างและภาคเหนือ, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 เชื่อมต่อกับจังหวัดพิจิตรและจังหวัดพิษณุโลก, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 เชื่อมต่อกับจังหวัดสิงห์บุรี, จังหวัดพิจิตร และจังหวัดพิษณุโลก และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 เชื่อมต่อกับจังหวัดเพชรบูรณ์, จังหวัดชัยภูมิ ไปจนถึงจังหวัดอุบลราชธานี

จังหวัดนครสวรรค์มีระบบขนส่งทางรางเป็นรถไฟทางไกลบนเส้นทางรถไฟสายเหนือของการรถไฟแห่งประเทศไทยมีสถานีรถไฟ และป้ายหยุดรถไฟ รวมทั้งสิ้น 18 แห่ง ได้แก่ ป้ายหยุดรถไฟโรงเรียนจันเสน สถานีรถไฟจันเสน ป้ายหยุดรถไฟบ้านกกกว้าว สถานีรถไฟช่องแค สถานีรถไฟโพนทอง สถานีรถไฟบ้านตาคลี สถานีรถไฟดงมะกุ สถานีรถไฟหัวหวาย สถานีรถไฟหนองโพ สถานีรถไฟหัวงิ้ว สถานีรถไฟเนินมะกอก สถานีรถไฟเขาทอง สถานีรถไฟนครสวรรค์ สถานีรถไฟปากน้ำโพ สถานีรถไฟบึงบอระเพ็ด สถานีรถไฟทับกฤช สถานีรถไฟคลองปลากด และสถานีรถไฟชุมแสง

นอกจากนี้ ยังมีการขนส่งทางอากาศโดยมีท่าอากาศยานนครสวรรค์^[4]

เศรษฐกิจ

จังหวัดนครสวรรค์เป็นศูนย์กลางการคมนาคมในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบน เพราะเป็นชุมทางของคมนาคมที่หลากหลายไม่ว่าจะเป็นถนน, รถไฟ หรือทางน้ำ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของท่าข้าวกำนันทรงหรือนาย ทรง องค์ชัยวัฒนะ ซึ่งเป็นตลาดกลางค้าข้าวแห่งแรกของประเทศไทย เป็นจังหวัดที่มีเทศบาลนครที่เจริญเป็นอันดับที่ 13 ของประเทศไทย ข้อมูลจากรายชื่อเมืองใหญ่ของประเทศไทยเรียงตามจำนวนประชากร

บุคคลที่มีชื่อเสียง

นักการเมือง

• หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช - นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 6
• สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี - นักการเมือง อดีตรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีหลายกระทรวง
• สวัสดิ์ คำประกอบ - นักการเมืองและอดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวง

นักกีฬา

• ผจญ มูลสัน - นักมวยสากลสมัครเล่นเหรียญทองแดง กีฬาโอลิมปิกที่ประเทศเกาหลีใต้