ผิน ชุณหะวัณ

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ป.จ. ม.ป.ช. ม.ว.ม. หรือ หลวงชำนาญยุทธศาสตร์ (14 ตุลาคม พ.ศ. 2434 – 26 มกราคม พ.ศ. 2516) เป็นทหารบกและนักการเมืองชาวไทย ผู้นำรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2490 และเคยดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร

ผิน ชุณหะวัณ ป.จ. ม.ป.ช. ม.ว.ม.
ผิน ใน พ.ศ. 2496
ผู้ใช้อำนาจนายกรัฐมนตรี ในฐานะหัวหน้าคณะทหารแห่งชาติ
ดำรงตำแหน่ง 8 – 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 (1 วัน)
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ก่อนหน้า	ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ (นายกรัฐมนตรี)
ถัดไป	ควง อภัยวงศ์ (นายกรัฐมนตรี)
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 6 ธันวาคม พ.ศ. 2494 – 19 เมษายน พ.ศ. 2499 (4 ปี 4 เดือน 13 วัน) ดำรงตำแหน่งร่วมกับ มุนี มหาสันทนะ เวชยันต์รังสฤษฎ์ นายวรการบัญชา (บุญเกิด สุตันตานนท์) ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	สวัสดิ์ สวัสดิ์รณชัย สวัสดิเกียรติ
ถัดไป	ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี ประยูร ยุทธศาสตร์โกศล
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร
ดำรงตำแหน่ง 12 ธันวาคม พ.ศ. 2496 – 16 กันยายน พ.ศ. 2500 (3 ปี 9 เดือน 4 วัน)
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	พิศาล สุนาวิน
ถัดไป	วิบูลย์ ธรรมบุตร
ผู้บัญชาการทหารบก คนที่ 15
ดำรงตำแหน่ง 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2491 – 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2497 (5 ปี 11 เดือน 25 วัน)
ก่อนหน้า	พลเอก อดุล อดุลเดชจรัส
ถัดไป	สฤษดิ์ ธนะรัชต์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ผิน 14 ตุลาคม พ.ศ. 2434 อำเภอสี่หมื่น เมืองราชบุรี ประเทศสยาม (ปัจจุบัน อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม ประเทศไทย)
เสียชีวิต	26 มกราคม พ.ศ. 2516 (81 ปี) เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย (ปัจจุบัน เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย)
คู่สมรส	วิบูล ชุ่มไพโรจน์ สุภาพ
บุตร	อุดมลักษณ์ พร้อม เจริญ ชาติชาย พูนสุข ปรากรมศักดิ์
บุพการี	ไข่ ชุณหะวัณ (บิดา) พลับ ชุณหะวัณ (มารดา)
ลายมือชื่อ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	2459 - 2497
ยศ	จอมพล[1] พลเรือเอก พลอากาศเอก[2]
บังคับบัญชา	มณฑลทหารบกที่ 3 กองทัพพายัพ กระทรวงกลาโหม กองทัพไทย
ผ่านศึก	กบฏบวรเดช สงครามโลกครั้งที่สอง สงครามฝรั่งเศส-ไทย การทัพที่พม่า

ประวัติ

ผินเกิดที่ตำบลบางนกแขวก อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นบุตรของนายไข่ และ นางพลับ ชุณหะวัณ ชาวสวนและแพทย์แผนโบราณ มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 8 คนหนึ่งในนั้นคือ พล.ท. พจน์ ชุณหะวัณ หรือ ขุนพจน์ศรศักดิ์^[3]

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ สมรสครั้งแรกกับคุณหญิงวิบุลลักสม์ ชุณหะวัณ (พ.ศ. 2440 - พ.ศ. 2497) มีบุตร-ธิดา 5 คน คือ

1. คุณหญิงอุดมลักษณ์ ศรียานนท์ (พ.ศ. 2456 - 2524) สมรสกับพล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์
2. นางพร้อม ทัพพะรังสี (พ.ศ. 2458 - พ.ศ. 2542) สมรสกับ นายอรุณ ทัพพะรังสี เป็นมารดาของนาย กร ทัพพะรังสี
3. ท่านผู้หญิงเจริญ อดิเรกสาร (22 มกราคม พ.ศ. 2460 - พ.ศ. 2555) สมรสกับพล.ต.อ.ประมาณ อดิเรกสาร
4. พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ (พ.ศ. 2463 - พ.ศ. 2541) สมรสกับท่านผู้หญิงบุญเรือน ชุณหะวัณ
5. นางพูนสุข (พรสม) เชี่ยวสกุล (พ.ศ. 2465 - ปัจจุบัน) สมรสกับนายเฉลิม เชี่ยวสกุล

หลังจากคุณหญิงวิบุลลักสม์ถึงแก่อนิจกรรม จึงสมรสครั้งที่สองกับ นางสุภาพ ชุณหะวัณ มีบุตร 1 คน คือนายปรากรมศักดิ์ ชุณหะวัณ สมรสกับณัฏฐินี ชุณหะวัณ (สกุลเดิม สาลีรัฐวิภาค)

ชีวิตการรับราชการ

พลโท ผิน ชุณหะวัณ ผู้นำรัฐประหาร ขณะให้สัมภาษณ์สื่อหลังทำการรัฐประหารสำเร็จ

จอมพล ผิน ได้รับสมัครเข้าเป็นนักเรียนนายสิบ ที่โรงเรียนนายสิบ กรมทหารที่ 4 ราชบุรี เมื่อมีอายุได้ 16 ปี เมื่อจบหลักสูตรสามารถสอบไล่ได้คะแนนดีเยี่ยม จึงได้เลื่อนขั้นไปศึกษาต่อใน โรงเรียนนายร้อยทหารบก จนจบ (รุ่นเดียวกับจอมพล แปลก พิบูลสงคราม) และได้พระราชทานยศเป็นนายร้อยตรีเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2459^[4] ประจำกรมทหารราบที่ 4 ราชบุรี จากนั้นในปี 2462 จึงได้ย้ายมารับราชการที่ กรมยุทธศาสตร์ทหารบก^[5] หลังจากนั้นได้เข้าเรียนโรงเรียนเสนาธิการทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2471 ขณะอายุได้ 37 ปีมียศและบรรดาศักดิ์เป็น ร้อยเอก ขุนชำนาญยุทธศาสตร์ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "หลวงชำนาญยุทธศาสตร์"^[6] และ พ.ศ. 2472 ได้เลื่อนยศเป็นพันตรีในเวลาถัดมา

ยศทหาร

• 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2459 : รับพระราชทานยศเป็น"นายร้อยตรี"^[4]
• 30 เมษายน พ.ศ. 2477 : รับพระราชทานยศเป็น"นายพันโท"^[7]
• 1 เมษายน พ.ศ. 2480 : รับพระราชทานยศ"นายพันเอก"^[8]
• 19 มิถุนายน พ.ศ. 2484 : รับพระราชทานยศ"นายพลตรี"^[9]
• 7 กันยายน พ.ศ. 2486 : รับพระราชทานยศ"พลโท"^[10]
• 17 เมษายน พ.ศ. 2493 : รับพระราชทานยศ"พลเอก"^[11]
• 16 เมษายน พ.ศ. 2495 : รับพระราชทานยศ"พลเรือเอก"และ"พลอากาศเอก"^[12]
• 31 มีนาคม พ.ศ. 2496 : รับพระราชทานยศ"จอมพล"^[13]

ตำแหน่งราชการ

• พ.ศ. 2476 : เสนาธิการกองผสมปราบปรามกบฏบวรเดช และเสนาธิการมณฑลทหารบกที่ 3
• พ.ศ. 2477 : รองผู้บังคับการมณฑลทหารบกที่ 3
• 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2478 : ผู้บังคับการมณฑลทหารบกที่ 3^[14]
• พ.ศ. 2483 : รองแม่ทัพอีสาน
• 3 ตุลาคม พ.ศ. 2485 : ประจำกรมเสนาธิการทหารบก^[15]
• พ.ศ. 2485 : ข้าหลวงทหารประจำสหรัฐไทยใหญ่ (สหรัฐไทยเดิม)
• พ.ศ. 2486 : ผู้ช่วยแม่ทัพกองทัพพายัพ และกลับไปเป็นข้าหลวงทหารประจำสหรัฐไทยเดิม
• พ.ศ. 2487 : ประจำกรมเสนาธิการทหารบก
• 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2488 : ออกจากประจำการ^[16]
• 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 : รองผู้บัญชาการทหารบก^[17]
• 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2491 : ผู้บัญชาการทหารบก^[18]
• 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 : สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2^[19]
• 8 ธันวาคม พ.ศ. 2494 : ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี^[20]
• พ.ศ. 2495 : และดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร
• 23 มิถุนายน พ.ศ. 2497 : รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม^[21] รองจเรทหารทั่วไป
• 9 มิถุนายน พ.ศ. 2499 : จเรทหารทั่วไป^[22]
• พ.ศ. 2500 : สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภท 2 สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ และวุฒิสมาชิก
• 31 มีนาคม พ.ศ. 2500 : รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร^[23][24]
• พ.ศ. 2505 : เกษียณอายุราชการ

ฉายา

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ได้รับฉายาจากสื่อมวลชนว่า "บุรุษผู้รักชาติจนน้ำตาไหล" หรือ "วีรบุรุษเจ้าน้ำตา" เนื่องจากให้สัมภาษณ์ในเหตุการณ์รัฐประหาร เมื่อปี พ.ศ. 2490 ว่าทำไปเพราะ รักชาติ ขณะที่ให้สัมภาษณ์ทุกครั้งเกี่ยวกับเรื่องนี้ก็มักน้ำตาไหลด้วยความตื้นตัน

ถึงแก่อสัญกรรม

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ถึงแก่อสัญกรรมในวันศุกร์ที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2516 ที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า รวมอายุ 81 ปี 104 วัน

เกียรติยศ

บรรดาศักดิ์

• 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2467: ขุนชำนาญยุทธศาสตร์^[25]
• 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2471: หลวงชำนาญยุทธศาสตร์^[26] (ยกเลิกใน พ.ศ. 2485)^[27]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

จอมพล ผิน ชุณหะวัณ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์^[28] ดังนี้

• พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)^[29]
• พ.ศ. 2495 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[30]
• พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[31]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)^[32]
• พ.ศ. 2486 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)^[33]
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)^[34]
• พ.ศ. 2486 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)^[35]
• พ.ศ. 2472 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[36]
• พ.ศ. 2493 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)^[37]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 (ภ.ป.ร.1)^[38]
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)
• พ.ศ. 2500 – เหรียญงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ

ต่างประเทศ

•  ลาว :
  • พ.ศ. 2498 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ล้านช้างร่มขาว ชั้นประถมาภรณ์^[39]
•  สหรัฐ :
  • พ.ศ. 2500 - ลีเจียนออฟเมอริต ชั้นผู้บังคับบัญชา^[40][41]
•  พม่า :
  • พ.ศ. 2500 - เครื่องอิสริยาภรณ์สิริสุธรรมะ ชั้นอรรคมหาสิริสุธรรมะ^[42]

เชิงอรรถ