จังหวัดเสียมราฐ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เสียมราฐ[2][3] หรือ เซียมเรียบ[3] (เขมร: សៀមរាប) เป็นจังหวัดหนึ่งในประเทศกัมพูชา ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศ อยู่ริมฝั่งทะเลสาบเขมร ห่างจากกรุงพนมเปญ 314 กิโลเมตร โดยใช้เวลาเดินทางด้วยรถยนต์ประมาณ 5 ชั่วโมง
จังหวัดเสียมราฐ ខេត្តសៀមរាប | |
|---|---|
  .jpg)    .jpg)  บนลงล่าง ซ้ายไปขวา: นครวัด, นครธม, หมู่บ้านวัฒนธรรมกัมพูชา, พนมกุเลน, ปราสาทบันทายศรี, โตนเลสาบ, ปราสาทตาพรหม, ปราสาทซัวปรอต | |
| สมญา: กำแพงพระนคร | |
 แผนที่ประเทศกัมพูชาเน้นจังหวัดเสียมราฐ | |
| พิกัด: 13°21′N 103°51′E | |
| ประเทศ |  กัมพูชา |
| เมืองหลัก | เสียมราฐ |
| การปกครอง | |
| • ผู้ว่าราชการ | ปรัก โซพ็วน (CPP) |
| • ที่นั่งรัฐสภาในพระราชอาณาจักร | 6 / 125
|
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 10,299 ตร.กม. (3,976 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (พ.ศ. 2551)[1] | |
| • ทั้งหมด | 896,309 คน |
| • ความหนาแน่น | 87 คน/ตร.กม. (230 คน/ตร.ไมล์) |
| เขตเวลา | UTC+07 |
| รหัสโทรศัพท์ | +855 |
| รหัส ISO 3166 | KH-17 |
| อำเภอ | 12 |
| ตำบล | 100 |
| หมู่บ้าน | 907 |
จังหวัดเสียมราฐเป็นที่ตั้งของนครวัดและกลุ่มปราสาทหินหลายแห่ง อาทิ หมู่ปราสาทหินจากอาณาจักรขอม ได้แก่ ปราสาทนครวัด, กลุ่มปราสาทนครธม, (ตาพรหม และบายน, บันทายศรี, บากอง, โลเลย, พนมบาเค็ง, พนมกุเลน และบารายตะวันตก
เมืองหลักของจังหวัดนี้ (เทียบได้กับอำเภอเมืองในจังหวัดของไทย) ก็มีชื่อว่า เมืองเสียมราฐ เช่นกัน โดยเมืองเสียมราฐนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญที่สุดของประเทศกัมพูชา แต่ละปีมีนักท่องเที่ยวไปเยี่ยมชมนครวัดประมาณ 1,600,000 คน[4]
คำว่า เซียมเรียบ ในภาษาเขมรมีความหมายว่า "สยามราบ" คือ "สยาม (แพ้) ราบเรียบ"[5] ส่วน เสียมราฐ ในภาษาไทยนั้น หมายถึง "ดินแดนของสยาม"
บ้างว่า เสียมราบ มาจากสงครามที่เกิดขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราช (เจ้าพญาจันทราชา) ซึ่งเป็นการศึกระหว่างกัมพูชากับสยามในปี พ.ศ. 2089 ซึ่งปรากฏในพงศาวดารเขมร จ.ศ. 1217 เพียงฉบับเดียวเท่านั้น[5] ความว่า[6]
"...พระองค์ทรงราชย์ ลุศักราช ๑๔๖๒ (จ.ศ. ๙๐๒) ศกชวดนักษัตรได้ ๒๕ ปี พระชันษาได้ ๕๕ ปี พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา จึ่งยกทัพมาถึงพระนครหลวง ในปีชวดนั้น พระองค์ยกทัพไปถึงพระนครหลวงรบชนะพระเจ้ากรุงศรีอยุธยาหนีไป พระเจ้าจันทร์ราชาจับได้เชลยไทยเป็นอันมากแล้วเสด็จกลับเข้ามาครองราชสมบัติ..."
จึงสันนิษฐานว่าสงครามครั้งนี้น่าจะเป็นที่มาของชื่อ "เสียมราบ" เนื่องจากเป็นการรบครั้งสำคัญครั้งสุดท้ายที่รบใกล้เมืองพระนคร เพราะหลังจากนี้เส้นทางการเดินทัพและสมรภูมิจะเปลี่ยนไปเป็นเส้นทางฝั่งตะวันตกของทะเลสาบ คือ แถบเมืองพระตะบอง, โพธิสัตว์, บริบูรณ์ และละแวก เป็นต้น[5] แต่อย่างไรก็ตามการสงครามครั้งนี้ไม่มีการกล่าวถึงในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาแต่อย่างใด[5]
ใน เขมรแบ่งเป็นสี่ภาค พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงอธิบายว่าบริเวณเสียมราฐเป็นบริเวณที่เรียกว่า ขอมแปรพักตร์ หรือ เขมรไทย ที่มีชุมชนไทยและเขมรอาศัยอยู่ปะปนกันมาแต่ยุคโบราณ ทรงกล่าวถึงที่มาของชื่อเสียมราฐไว้ว่า "...อย่างเมืองนครเสียมราฐทุกวันเขมรเรียกว่านักกร แต่คำโบราณเขมรเรียกว่าเสียมเงียบบ้าง เสียมเรียบบ้าง ไทยเรียกว่าเสียมราฐ ตามคำเขมรโบราณ ก็คำนั้นแปลว่าเมืองไทยทำปลาแห้ง คือแต่ก่อนเป็นบ้านเมืองไทยทำปลาแห้งขาย..."[7]
บ้างก็ว่าชื่อ "เซียมเรียบ" ตั้งขึ้นใหม่แทน "เสียมราฐ" หลังจากที่ในกรณีพิพาทอินโดจีน พลตรี แปลก พิบูลสงคราม ผู้บัญชาการกองทัพอีสานและบูรพาในขณะนั้น ได้เคยบุกข้ามชายเดนขับไล่ฝรั่งเศสออกจากดินแดนฝั่งขวาของแม่น้ำโขง พระตะบอง และเสียมราฐ แต่แพ้
ชื่อ "เสียมราฐ" ใน นิราศนครวัด ฉบับเขมร ของออกญาสุตตันตปรีชา (อินทร์) แปลว่า เสียมปราศเกรงหรือสยามไม่เกรงกลัว นิราศนี้แต่งเมื่อคราวเตรียมรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ณ นครวัด ความว่า[8]
| เหตุดังนั้นจึงได้เรียกว่าเสียมราบ | เพราะมีภาพเสียมขลาดพระจอมเจ้า | |
| โบราณราชจารึกตั้งนามเนา | ถึงเดี๋ยวนี้สยามเปลี่ยนเรียกเล่าว่าเสียมราษฐ์ ฯ |
| คำเสียมราษฐ์แปลว่าเสียมปราศเกรง | ตั้งสำแดงอิทธิฤทธิ์คิดประมาท | |
| เดินล่วงล้ำรานรุกสีหนาท | ไม่เกรงชาติกัมพูชาเวลานั้น ฯ |
| เพราะเมืองนี้เป็นเมืองขึ้นสยาม | เสียมทำตามอำนาจไม่ขลาดนั่น | |
| คำ “ราษฐ์” ศัพท์นี้แปลดังนั้น | ถ้าราฎฐ์นั้นจะแปลว่าแดนเมือง ฯ | |
| — นิราศนครวัด ฉบับเขมร ของออกญาสุตตันตปรีชา (อินทร์) | ||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงอธิบายชื่อเมืองเสียมราฐว่า :-
ชื่อนั้นจะเกี่ยวไปในนิทานเรื่อง พญาโคตรตัมบอง เมืองเสียมราฐ เขมรเขาเขียนเสียมราช อ่านว่า เสียมเรียบ เขาว่าไทยแก้เป็นเสียมราฐ ทีก็จะจริง เมื่อฉันยังหนุ่มก็เห็นในราชการใช้ว่าเสียมราบ เขาจะหมายความว่ากะไรไม่ทราบ แต่เราคงคิดว่าเขาหมายว่าไทยแพ้เขาราบที่นั่นจึงเปลี่ยนเสียเป็นเสียมราฐ (คือ สยามรัฐ) ออกจะไม่มีมูล ที่จริงอ่านประวัติหรือพงศาวดารก็ไม่เคยพบว่าไทยแพ้เขมรที่นั่น[9]
จังหวัดเสียมราฐแบ่งออกเป็น 12 อำเภอ (ស្រុក) ได้แก่
| รหัสเมือง | ชื่อเมือง (ภาษาเขมร) |
เขียนด้วยอักษรไทย | เขียนด้วยอักษรโรมัน |
|---|---|---|---|
| 1701 | អង្គរជុំ | อังกอร์ชุม, นครชุม (องฺครชุ˚) | Angkor Chum |
| 1702 | អង្គរធំ | อังกอร์ธม, นครธม (องฺครธํ) | Angkor Thom |
| 1703 | បន្ទាយស្រី | บันทายสรี, บันทายศรี (บนฺทายสฺรี) | Banteay Srei |
| 1704 | ជីក្រែង | จีแกรง (ชีแกฺรง) | Chi Kraeng |
| 1706 | ក្រឡាញ់ | กระลัญ (กฺรฬาญ่) | Kralanh |
| 1707 | ពួក | ปวก (พวก) | Pouk |
| 1709 | ប្រាសាទបាគង | ปราสาทบากอง (ปฺราสาทบากง) | Prasat Bakong |
| 1710 | សៀមរាប | เสียมราฐ (เสียมราบ) | Siem Reap |
| 1711 | សូទ្រនិគម | สูทรนิคม (สูทฺรนิคม) | Soutr Nikom |
| 1712 | ស្រីស្នំ | เสร็ยสนำ (สฺรีสฺนํ) | Srei Snam |
| 1713 | ស្វាយលើ | สวายเลอ (สฺวายเลี) | Svay Leu |
| 1714 | វ៉ារិន | วาริน | Varin |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
