ทะเลทรายทากลามากัน

ทะเลทรายทากลามากัน (อังกฤษ: Taklamakan Desert; จีน: 塔克拉玛干沙漠; พินอิน: Tǎkèlāmǎgān Shāmò, อักษรเสี่ยวเอ้อร์: تَاكْلامَاقًا شَاموْ, ดุงกาน: Такәламаган Шамә; อุยกูร์: تەكلىماكان قۇملۇقى) หรือ ทะเลทรายทากลิมากัน (Taklimakan Desert) เป็นทะเลทรายขนาดใหญ่ในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ประเทศจีน มีพื้นที่ 268,680 ตารางกิโลเมตร เท่ากับประเทศนิวซีแลนด์ เป็นพื้นที่ในเส้นทางสายไหมระหว่างจีนกับเมดิเตอร์เรเนียนตะวันตก โดยมีชายแดนทางใต้ติดกับเทือกเขาคุนหลุน ทางตะวันตกติดกับเทือกเขาปามีร์ ทางเหนือติดกับทิวเขาเทียนชาน และทางตะวันออกติดกับทะเลทรายโกบี

ทะเลทรายทากลามากัน
ภาพทะเลทรายทากลามากัน
ทะเลทรายทากลามากันและแอ่งตาริม
พื้นที่	337,000 ตารางกิโลเมตร (130,000 ตารางไมล์)
ภูมิศาสตร์
ประเทศ	จีน
รัฐ/จังหวัด	เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์
พิกัด	38.9°N 82.2°E / 38.9; 82.2
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวเต็ม	塔克拉瑪干沙漠
อักษรจีนตัวย่อ	塔克拉玛干沙漠
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Tǎkèlāmǎgān Shāmò เวด-ไจลส์ Tʻa³-kʻo⁴-la¹-ma³-kan¹ Sha1-mo4 ภาษาจีนกลางอื่น ๆ อักษรเสี่ยวเอ้อร์ تَاكْلامَاقًا شَاموْ ภาษาหมิ่นใต้ เป่อ่วยยีภาษาฮกเกี้ยน Thah-khek-lá-má-kan Soa-bo̍k
ชื่อภาษาดุงกาน
ภาษาดุงกาน	Такәламаган Шамә
ชื่อภาษาอุยกูร์
ภาษาอุยกูร์	تەكلىماكان قۇملۇقى ‎
การถอดเสียง อักษรละติน Teklimakan qumluqi อักษรใหม่ Təklimakan ⱪumluⱪi อักษรซีริลลิก Тәклимакан қумлуқи

ทะเลทรายทากลามากันมีระดับอยู่ต่ำกว่าน้ำทะเล 150 เมตร ในบางครั้งอาจมีอุณหภูมิสูงถึง 40 องศาเซลเซียสนานหลายสัปดาห์ แต่ในทะเลทรายยังมีโอเอซิสหลายแห่ง เช่นที่เมืองทูรฟานและคูกา นอกจากนี้ในโอเอซิสยังนิยมปลูกองุ่นและแตงโม ซึ่งขึ้นชื่อว่าเป็นแตงโมที่หวานที่สุดในโลกอีกด้วย

ศัพทมูลวิทยา

ในขณะที่นักวิจัยสวนใหญ่ยอมรับว่า มากัน เป็นศัพท์ภาษาเปอร์เซียที่แปลว่า "สถานที่" คำว่า ทากลา ยังไม่ค่อยเป็นที่กระจ่าง คำนี้อาจเป็นคำยืมภาษาอุยกูร์ที่มาจากภาษาเปอร์เซียว่า ทาร์ก "เพื่อออกคนเดียว, ปลดปล่อย, ทอดทิ้ง" + มากัน^[1][2] คำอธิบายที่น่าเชื่อถืออีกอันระบุว่าคำนี้มาจากภาษาชะกะไตว่า taqlar makan แปลว่า "สถานที่ปรักหักพัง"^[3][4] หวัง กั๋วเหว่ยและหฺวัง เหวินปี้ นักวิชาการชาวจีนเชื่อมชื่อนี้กับชาวโทคาเรีย กลุ่มชนในอดีตที่แอ่งตาริม ทำให้คำว่า "Taklamakan" มีความหมายคล้ายกับ "Tocharistan"^[5]

ในศัพทมูลวิทยาพื้นเมืองระบุว่า คำนี้หมายถึง "จุดที่ไม่อาจย้อนกลับ" ซึ่งมักตีความกันว่า "เมื่อคุณเข้าไปแล้ว คุณจะไม่สามารถออกมาได้" หรือประโยคที่คล้าย ๆ กัน^[6][7][8][9]

อ้างอิง

1. Pospelov, E. M. (1998). Geograficheskiye nazvaniya mira. Moscow. p. 408.
2. Jarring, Gunnar (1997). "The Toponym Takla-makan". Turkic Languages. 1: 227–40.
3. Tamm (2011), p. 139.
4. "Takla Makan Desert at TravelChinaGuide.com". เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 25, 2008. สืบค้นเมื่อ November 24, 2008. But see Christian Tyler, Wild West China, John Murray 2003, p.17
5. Yao, Dali (2019). "Origin and meaning of the name "Taklamakan" [塔克拉玛干之名的起源与语义]". Wenhui Xueren (ภาษาจีน). 408. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-08-08. สืบค้นเมื่อ 2021-11-26.
6. Golden, Peter B. (January 14, 2011). Central Asia in World History. Oxford University Press. p. 16. ISBN 9780199722037.
7. Hobbs, Joseph J. (December 14, 2007). World Regional Geography (6th ed.). Wadsworth Publishing Co Inc. p. 368. ISBN 978-0495389507. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2017. สืบค้นเมื่อ December 5, 2016.
8. Baumer, Christoph (June 30, 2008). Traces in the Desert: Journeys of Discovery Across Central Asia. B. Tauris & Company. p. 141. ISBN 9780857718327. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2017. สืบค้นเมื่อ December 5, 2016.
9. Hopkirk, Peter (November 1, 2001). Foreign Devils on the Silk Road: The Search for the Lost Treasures of Central Asia. Oxford University Press. p. 12. ISBN 978-0192802118. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2017. สืบค้นเมื่อ December 5, 2016.

ข้อมูล

• Jarring, Gunnar (1997). "The toponym Takla-makan", Turkic Languages, Vol. 1, pp. 227–240.
• Hopkirk, Peter (1980). Foreign Devils on the Silk Road: The Search for the Lost Cities and Treasures of Chinese Central Asia. Amherst: The University of Massachusetts Press. ISBN 0-87023-435-8.
• Hopkirk, Peter (1994). The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. ISBN 1-56836-022-3.
• Tamm, Eric Enno (2010). The Horse That Leaps Through Clouds. Vancouver/Toronto/Berkeley: Douglas & McIntyre. ISBN 9781553652694 (cloth); ISBN 978-1-55365-638-8 (ebook).
• Warner, Thomas T. (2004). Desert Meteorology. Cambridge University Press, 612 pages. ISBN 0-521-81798-6.

อ่านเพิ่ม

• Cariou, Alain (2010). "Taklamakan". Encyclopaedia Iranica.
•  Chisholm, Hugh, บ.ก. (1911). "Takla Makan" . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. Vol. 26 (11 ed.). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. pp. 365–366.

วิดีโอ

• Treasure seekers : China's frozen desert, National Geographic Society (2001)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Photos of area in China