อำเภอบ้านโป่ง เป็นอำเภอสำคัญอำเภอหนึ่งในจังหวัดราชบุรี เดิมชื่อ อำเภอท่าผา ต่อมาได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปยังตำบลบ้านโป่งเพื่อให้ใกล้สถานีรถไฟบ้านโป่งมากขึ้น จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอบ้านโป่ง ปัจจุบัน บ้านโป่งเป็นอำเภอเป็นศูนย์กลางความเจริญและการคมนาคมทางภาคตะวันตกของประเทศไทย เป็นศูนย์กลางการผลิตรถยนต์โดยสารที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นศูนย์กลางการผลิตปลาสวยงามที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และมีสถานีชุมทางรถไฟที่แยกไปได้ถึงสามเส้นทาง
ข้อมูลเบื้องต้น อำเภอบ้านโป่ง, การถอดเสียงอักษรโรมัน ...
อำเภอบ้านโป่ง |
---|
|
การถอดเสียงอักษรโรมัน |
---|
• อักษรโรมัน | Amphoe Ban Pong |
---|
สถานีรถไฟบ้านโป่งก่อนมีการก่อสร้างรถไฟทางคู่ โดยสถานีบ้านโป่งเดิมถูกสร้างขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 และเป็นสถานีรถไฟประจำอำเภอบ้านโป่ง |
คำขวัญ: เมืองคนงาม สระน้ำศักดิ์สิทธิ์ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ย่านการค้าอุตสาหกรรม |
แผนที่จังหวัดราชบุรี เน้นอำเภอบ้านโป่ง |
พิกัด: 13°48′50.4014″N 99°52′16.041″E |
ประเทศ | ไทย |
---|
จังหวัด | ราชบุรี |
---|
พื้นที่ |
---|
• ทั้งหมด | 390.000 ตร.กม. (150.580 ตร.ไมล์) |
---|
ประชากร (2564) |
---|
• ทั้งหมด | 171,514 คน |
---|
• ความหนาแน่น | 439.78 คน/ตร.กม. (1,139.0 คน/ตร.ไมล์) |
---|
รหัสไปรษณีย์ | 70110, 70190 (เฉพาะตำบลกรับใหญ่) |
---|
รหัสภูมิศาสตร์ | 7005 |
---|
ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอบ้านโป่ง ถนนทรงพล ตำบลบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี 70110 |
---|
|
ปิด
อำเภอบ้านโป่งมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้
ตามจดหมายเหตุราชบุรี อำเภอบ้านโป่ง เดิมตั้งอยู่ที่ตำบลท่าผา เรียกว่าอำเภอท่าผา[1] ต่อมารัฐบาลได้สร้างทางรถไฟสายใต้ขึ้นและเห็นว่าถ้าหากที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ตำบลท่าผาแล้วการคมนาคมก็ไม่สู้สะดวก จึงให้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งที่ตำบลบ้านโป่ง เรียกว่า อำเภอบ้านโป่ง สืบมาจนกระทั่งทุกวันนี้
บริเวณที่ตั้งอำเภอบ้านโป่งนี้ เดิมเป็นป่าโปร่งสัตว์ชอบมาอาศัย และกินดินโป่งเป็นอาหาร (ดินโป่งเป็นดินชนิดหนึ่งที่มีรสเค็ม) โดยเฉพาะสัตว์จำพวกเลียงผาชอบมาก ตามตำนานเก่าแก่เล่าว่าคำ "บ้านโป่ง" เดิมทีเดียวเรียกว่า "บ้านทับโป่ง" ซึ่งเล่ากันว่ามีกระท่อมหรือบ้าน (ทับ) อยู่ข้างดินโป่ง แต่ชาวบ้านนิยมเรียก "บ้านโป่ง" เพราะสะดวกและสั้นดีและต่อมาทางราชการก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอบ้านโป่งตามไปด้วย
- วันที่ 11 พฤษภาคม 2445 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสุพรรณบุรีกับจังหวัดราชบุรี โดยโอนพื้นที่หมู่บ้านโป่ง หมู่บ้านหัวเกาะ และหมู่บ้านจรเข้ลาดท้อง อำเภอสองพี่น้อง แขวงเมืองสุพรรณบุรี มณฑลนครไชยศรี มาขึ้นกับอำเภอลาดบัวขาว แขวงเมืองราชบุรี มณฑลราชบุรี[2]
- วันที่ 19 พฤศจิกายน 2459 ประกาศใช้พระราชบัญญัติสุขาภิบาลตำบลบ้านโป่ง ในท้องที่ตำบลบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง มณฑลราชบุรี[3] เป็น สุขาภิบาลตำบลบ้านโป่ง (สุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง)
- วันที่ 1 พฤศจิกายน 2468 ตั้งตำบลเขาขลุง แยกออกจากตำบลหนองปลาหมอ และตั้งตำบลกรับใหญ่ แยกออกจากตำบลท่าผา[4]
- วันที่ 23 พฤษภาคม 2469 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดนครปฐม โดยโอนพื้นที่ตำบลหนองดินแดง และตำบลวังเย็น ของอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม[5]
- วันที่ 20 ธันวาคม 2474 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง ตามความจำเป็นแห่งการบริหารงานของสุขาภิบาล[6] และเพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
- วันที่ 10 ธันวาคม 2478 จัดตั้งสุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง ขึ้นเป็น เทศบาลเมืองบ้านโป่ง[7]
- วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดกาญจนบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอท่ามะกา (ยกเว้นตำบลลาดบัวขาว) ไปขึ้นกับจังหวัดกาญจนบุรี และโอนพื้นที่ตำบลลาดบัวขาว อำเภอท่ามะกา มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี[8]
- วันที่ 27 มีนาคม 2481 ยุบตำบลบางพัง รวมเข้ากับตำบลท่าผา และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลท่าผา ยุบตำบลดอนกระเบื้อง รวมเข้ากับตำบลหนองอ้อ และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลหนองอ้อ ยุบตำบลโพพยอม รวมเข้ากับตำบลคุ้งพยอม และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลคุ้งพยอม ยุบตำบลสวนกล้วย รวมเข้ากับตำบลนครชุมน์ และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลนครชุมน์[9]
- วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2486 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดนครปฐม โดยโอนพื้นที่ตำบลสระกะเทียม กับพื้นที่หมู่ 3,6–7,9–14 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านยาง และพื้นที่หมู่ 6–7,10–11 (ในขณะนั้น) ซึ่งอยู่เหนือคลองยางหรือคลองบางตาล ของตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม โดยให้ถือคลองยางหรือคลองบางตาล ตั้งแต่บ้านปลายน้ำติดต่อเขตตำบลปากแรต อำเภอบ้านโป่ง ถึงบ้านคลองขุดจรดเขตตำบลหนองดินแดง อำเภอเมืองนครปฐม เป็นเส้นแบ่งเขต[10] และเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดกาญจนบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับจังหวัดกาญจนบุรี เว้นแต่ท้องที่ตำบลบ้านม่วง ท้องที่ตำบลหนองอ้อ (เฉพาะพื้นที่หมู่ 15-21) และท้องที่ตำบลนครชุมน์ (เฉพาะพื้นที่หมู่ 1-13) ให้ไปขึ้นกับอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี[11]
- วันที่ 30 มีนาคม 2486 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลเมืองบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็น เทศบาลเมืองบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดกาญจนบุรี[12]
- วันที่ 5 พฤษภาคม 2489 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดกาญจนบุรีกับจังหวัดราชบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดกาญจบุรี มาขึ้นกับจังหวัดราชบุรี และโอนพื้นที่ตำบลเขาขลุง กับตำบลกรับใหญ่ ของอำเภอท่ามะกา มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี[13]
- วันที่ 3 ธันวาคม 2489 โอนพื้นที่ตำบลบ้านม่วง ตำบลนครชุมน์ ของอำเภอโพธาราม มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง และโอนพื้นที่หมู่ 1-6 (ในขณะนั้น) ของตำบลดอนกระเบื้อง ของอำเภอโพธาราม มาขึ้นกับตำบลหนองอ้อ อำเภอบ้านโป่ง[14]
- วันที่ 21 มิถุนายน 2492 ตั้งตำบลดอนกระเบื้อง แยกออกจากตำบลหนองอ้อ[15]
- วันที่ 3 พฤษภาคม 2498 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ตามความจำเป็นแห่งการบริหารงานของสุขาภิบาล[16] ให้ครอบคลุมท้องที่ตำบลบ้านโป่งทั้งตำบล ท้องที่หมู่ 1-2,4,9-12 ตำบลปากแรต และท้องที่หมู่ 3-4 ตำบลสวนกล้วย
- วันที่ 13 กันยายน 2498 โอนพื้นที่หมู่ 1,10 (ในขณะนั้น) เฉพาะส่วนที่ถูกตัดเข้าไปในเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ของตำบลปากแรต ไปขึ้นกับตำบลบ้านโป่ง มีอาณาเขตตรงตามหลักเขตเทศบาล และโอนพื้นที่หมู่ 12-13 (ในขณะนั้น) ของตำบลปากแรต ไปตั้งเป็นหมู่ 10-11 ของตำบลสวนกล้วย ตามลำดับ[17]
- วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ ในท้องที่ตำบลหนองปลาหมอ[18]
- วันที่ 31 กรกฎาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยกระบอก ในท้องที่หมู่ 9 ตำบลกรับใหญ่[19]
- วันที่ 26 พฤศจิกายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลกระจับ ในท้องที่หมู่บ้านดอนกระเบื้อง ของตำบลดอนกระเบื้อง และหมู่บ้านหัวโป่ง บ้านหนองอ้อ บ้านหนองกระจ่อย บ้านทุ่งน้อย บ้านหนองตะแคง และบ้านนาหุบ ของตำบลหนองอ้อ[20]
- วันที่ 8 ธันวาคม 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าผา ในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าผา[21]
- วันที่ 2 พฤษภาคม 2515 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท่าผา[22] เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น ให้ครอบคลุมท้องที่หมู่ 1-20 ของตำบลท่าผา และหมู่ 4 ของตำบลปากแรต
- วันที่ 24 สิงหาคม 2516 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ เป็น สภาตำบลหนองปลาหมอ[23]
- วันที่ 22 พฤษภาคม 2517 จัดตั้งตำบลดอนกระเบื้อง กับตำบลหนองอ้อ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) ตำบลเขาขลุง ตำบลหนองกบ ตำบลสวนกล้วย ตำบลนครชุมน์ ตำบลบ้านม่วง ตำบลคุ้งพยอม ตำบลเบิกไพร และตำบลลาดบัวขาว เป็นสภาตำบลเขาขลุง สภาตำบลหนองอ้อ สภาตำบลหนองกบ สภาตำบลดอนกระเบื้อง สภาตำบลสวนกล้วย สภาตำบลนครชุมน์ สภาตำบลบ้านม่วง สภาตำบลคุ้งพยอม สภาตำบลเบิกไพร และสภาตำบลลาดบัวขาว[24] ตามลำดับ
- วันที่ 3 มีนาคม 2538 ยกฐานะจากสภาตำบลดอนกระเบื้อง (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) สภาตำบลสวนกล้วย สภาตำบลปากแรต สภาตำบลเบิกไพร และสภาตำบลเขาขลุง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลดอนกระเบื้อง องค์การบริหารส่วนตำบลสวนกล้วย องค์การบริหารส่วนตำบลปากแรต องค์การบริหารส่วนตำบลเบิกไพร และองค์การบริหารส่วนตำบลเขาขลุง[25] ตามลำดับ
- วันที่ 30 มกราคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลบ้านม่วง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านม่วง[26]
- วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลคุ้งพยอม สภาตำบลลาดบัวขาว สภาตำบลหนองกบ สภาตำบลนครชุมน์ สภาตำบลกรับใหญ่ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลห้วยกระบอก) สภาตำบลหนองปลาหมอ และสภาตำบลหนองอ้อ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) เป็น องค์การบริหารส่วนตำบลคุ้งพยอม องค์การบริหารส่วนตำบลลาดบัวขาว องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกบ องค์การบริหารส่วนตำบลนครชุมน์ องค์การบริหารส่วนตำบลกรับใหญ่ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ และองค์การบริหารส่วนตำบลหนองอ้อ[27] ตามลำดับ
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลห้วยกระบอก สุขาภิบาลกระจับ และสุขาภิบาลท่าผา เป็นเทศบาลตำบลห้วยกระบอก เทศบาลตำบลกระจับ และเทศบาลตำบลท่าผา ตามลำดับ[28] ด้วยผลของกฎหมาย
- วันที่ 30 กันยายน 2557 จัดตั้งเทศบาลตำบลท่าผา เป็น เทศบาลเมืองท่าผา[29]
การปกครองท้องที่
อำเภอบ้านโป่งแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 15 ตำบล 151 หมู่บ้าน ได้แก่
1. |
บ้านโป่ง |
|
|
(Ban Pong) |
|
|
—0 |
|
2. |
ท่าผา |
|
|
(Tha Pha) |
|
|
20 หมู่บ้าน |
|
3. |
กรับใหญ่ |
|
|
(Krap Yai) |
|
|
10 หมู่บ้าน |
|
4. |
ปากแรต |
|
|
(Pak Raet) |
|
|
17 หมู่บ้าน |
|
5. |
หนองกบ |
|
|
(Nong Kop) |
|
|
15 หมู่บ้าน |
|
6. |
หนองอ้อ |
|
|
(Nong O) |
|
|
15 หมู่บ้าน |
|
7. |
ดอนกระเบื้อง |
|
|
(Don Krabueang) |
|
|
09 หมู่บ้าน |
|
8. |
สวนกล้วย |
|
|
(Suan Kluai) |
|
|
13 หมู่บ้าน |
|
9. |
นครชุมน์ |
|
|
(Nakhon Chum) |
|
|
12 หมู่บ้าน |
|
10. |
บ้านม่วง |
|
|
(Ban Muang) |
|
|
08 หมู่บ้าน |
|
11. |
คุ้งพยอม |
|
|
(Khung Phayom) |
|
|
14 หมู่บ้าน |
|
12. |
หนองปลาหมอ |
|
|
(Nong Pla Mo) |
|
|
16 หมู่บ้าน |
|
13. |
เขาขลุง |
|
|
(Khao Khlung) |
|
|
18 หมู่บ้าน |
|
14. |
เบิกไพร |
|
|
(Boek Phrai) |
|
|
12 หมู่บ้าน |
|
15. |
ลาดบัวขาว |
|
|
(Lat Bua Khao) |
|
|
08 หมู่บ้าน |
|
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอบ้านโป่งประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองบ้านโป่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโป่งทั้งตำบล
- เทศบาลเมืองท่าผา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าผาทั้งตำบลและตำบลปากแรต (บางส่วนของหมู่ที่ 4)
- เทศบาลตำบลกระจับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองอ้อ (บางส่วนของหมู่ที่ 3–5, 9–11, 13–15) และตำบลดอนกระเบื้อง (หมู่ที่ 4 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 9)
- เทศบาลตำบลห้วยกระบอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกรับใหญ่ (บางส่วนของหมู่ที่ 9)
- เทศบาลตำบลกรับใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกรับใหญ่ (หมู่ที่ 1–8, 10 และบางส่วนของหมู่ที่ 9)
- เทศบาลตำบลเบิกไพร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเบิกไพรทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลปากแรต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากแรต (หมู่ที่ 1–3, 5–17 และบางส่วนของหมู่ที่ 4) (นอกเขตเทศบาลเมืองท่าผา)
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกบทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองอ้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองอ้อ (หมู่ที่ 1–2, 6–8, 12 และบางส่วนของหมู่ที่ 3–5, 9–11, 13–15) (นอกเขตเทศบาลตำบลกระจับ)
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนกระเบื้อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนกระเบื้อง (หมู่ที่ 1–3, 6–8 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 9) (นอกเขตเทศบาลตำบลกระจับ)
- องค์การบริหารส่วนตำบลสวนกล้วย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวนกล้วยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนครชุมน์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครชุมน์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านม่วงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลคุ้งพยอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคุ้งพยอมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลาหมอทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเขาขลุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาขลุงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลลาดบัวขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดบัวขาวทั้งตำบล
"พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2022-03-04 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542