Pandesal

Ang pandesal^{[t 1]} ay isang tinapay sa Pilipinas na karaniwang kinakain sa almusal.^[1][2][3] Gawa ito sa harina, pampaalsa, asukal, mantika, at asin.^[4][5]

Pandesal

Mga maiinit na pandesal na kadalasang pinapares sa kape para sa almusal
Ibang tawag	Pan de sal
Uri	Tinapay
Kurso	Almusal
Lugar	Pilipinas
Pangunahing Sangkap	Harina, pampaalsa, asukal, asin, mantika
Mga midyang may kaugynayan sa Media: Pandesal sa Wikimedia Commons

Paglalarawan

Sikat na tinapay sa Pilipinas ang pandesal. Ang mga indibidwal na piraso ay hinuhubog na maging mahahaba at malabaston, at iginugulong sa mga dinurog na tinapay. Pagkatapos, hinahati, pinapaalsa, at niluluto sa hurno.

Kadalasan itong hinahain nang mainit at maaaring kainin nang mag-isa, o isawsaw sa kape, tsokolate, o gatas. Maaari rin itong palasahan ng mantikilya, margarin, keso, halaya, peanut butter, chocolate spread, o iba pang palaman kagaya ng itlog, sardinas at karne.

Kahawig ang lasa at tekstura nito sa pan de agua ng Porto Riko, baguette ng Pransiya, at bolillos ng Mehiko. Salungat sa pangalan nito, medyo matamis ang pandesal sa halip na maalat. Sa umaga gumagawa ng pandesal ang karamihan ng mga panaderya bilang pang-almusal, pero buong araw gumagawa ng pandesal ang mga iba.^[6][7]

Mga uri

Ang ibang pandesal sa mga supermarket at panaderya ay di-gaano magaspang at mas maputi. Wari bang mas marami ang asukal nito kaysa sa tradisyonal na pandesal na may 1.75% asukal lamang.^[8]

Sa Isla ng Siargao, mayroong pandesal na hugis-itlog na tinatawag na "pan de surf" dahil kahawig nito ang isang surfboard. Sikat ito katulad ng mga surfing spot. Niluluto ito sa mga hurno na pinapagana ng bunot ng niyog, at kadalasan ibinebenta kasama ng pan de coco.^[9][10]

Minsan hinahalo ang pinatuyo at tinadtad na malunggay sa harina para maging mas masustansya; tinatawag itong "malunggay pandesal" o "malunggay bread".^[8] Isang sikat na bagong uri ng pandesal ang ube cheese pandesal, na may ube at palamang keso. Kulay-lila ito katulad ng mga ibang pagkaing may ube.^[11] Kasama sa iba pang mga kontemporaryong uri ang lasang tsokolate, matcha, istoberi at blueberry.^[8]

Kasaysayan

Ang pasimula ng pandesal ay pan de suelo ("tinapay sa sahig"), isang lokal na Espanyol-Pilipinong uri ng baguette ng Pransiya na iniluto sa sahig ng pugon. Gawa ito sa harinang trigo at mas matigas at masgaspang ito kaysa sa pandesal. Dahil hindi katutubong gawa ang trigo sa Pilipinas, lumipat ang mga panadero sa paggamit ng mas mura ngunit mas mababang uri ng harina, kaya mas malambot at malamasa ang tekstura ng pandesal.^[3][12]

Yumabong ang pandesal noong panahong Amerikano sa umpisa ng dekada 1900, kung kailan madaling kunin ang trigo mula sa Amerika. Mula noon, naging pangunahing tinapay ito pang-almusal sa Pilipinas.^[3][13]

Nabawasan ang pagbeyk ng pandesal sa pugon dahil sa pambansang pagbabawal sa pagputol ng mga bakawan para sa gatong, at lumipat ang mga panandero sa paggamit ng hurnong ginagatungan ng gas.^[8]

Galeriya

• 
  Tradisyonal na almusal sa Pilipinas na may kesong puti, pandesal, sinangag, at longganisa
• 
  Pandesal na nakabalot sa plastik para sa mga nagtitinda
• 
  Ang "putok" ay uri ng pandesal na gawa sa pangmonay na masa
• 
  Pandesal na may ube
• 
  Pandesal na may malunggay
• 
  Pang-almusal na sanwits na may pandesal mula sa McDonald's ng Pilipinas

Tingnan din

• Monay

Talababa

1. mula sa Espanyol: pan de sal lit. na 'tinapay na may asin'