Aspartam

Aspartam, kimyasal formülü aspartil-fenilalanin-1-metil ester olan bir tatlandırıcıdır. Kimyasal olarak aspartat ve fenil alanin aminoasitlerinden oluşmuş bir dipeptidin metil esteridir. Çay şekerinden yaklaşık 200 kat daha tatlıdır.^[2] İlk kez James M. Schlatter tarafından 1965 yılında keşfedilmiş, ABD'de 1974'te kullanımının onaylanmasından sonra uzun süre güvenilirliği tartışma konusu olmuştur. Aspartam kullanım güvenliği açısından ciddi tartışmalara neden olmuş, yapılan araştırmalarda bir zararı olduğuna dair bir kanıt bulunamamıştır.^[3] Avrupa Birliği'nde gıda katkı maddesi olarak E951 kod adını almıştır.

Aspartam[1]
Kimyasal ad	N-(L-α-Aspartyl)-L-fenilalanine, 1-metil ester
Kimyasal formülü	C14H18N2O5
Moleküler ağırlığı	294.301 g/mol
Cas numarası	[22839-47-0]
Erime noktası	246-247 °C

Fenilketonüri hastaları fenilalanini metabolize edemedikleri için bu amino asitten fazla almamaları gerekir. Aspartam vücutta fenilalanine dönüştüğü için fenilketonüri hastalarının günlük fenilalanin tüketimleri ile aspartam türketimlerini birlikte değerlendirmeleri gerekir.^[4] Bu yüzden aspartam içeren gıdaların üzerinde fenilketonuri hastalarına yönelik bir uyarı yazısı olur.^[5]

Güvenlik

Dünyanın 90'dan fazla ülkesinde gıda ve sağlık alanındaki yetkili kurumlar aspartam kullanımını onaylamıştır. Amerika Birleşik Devletleri'nde, son 8 yıllık dönemde yapılan geniş kapsamlı tüketim değerlendirmeleri ve diğer ülkelerde yapılan çalışmalar, günlük aspartam tüketiminin ABD Yiyecek ve İlaç Dairesi (FDA) ve diğer yetkililer tarafından belirlenen kabul edilebilir günlük miktarların çok altında olduğunu göstermiştir. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü'nün Gıda Katkı Maddeleri Uzman Komitesi, Avrupa Birliği Yiyecek Bilimsel Komitesi ve FDA tarafından uzun yıllar boyunca incelenmiş ve güvenli olduğu tespit edilmiştir.

MS Hastalığındaki Etkisi

Aspartam 30 °C ulaşınca aspartam içindeki metil alkolün yükseltgenerek formaldehite, sonra da formik aside dönüştüğü, bunun da metabolik asidoza yol açtığı konusunda kaygılar bulunsa da araştırmalar aspartamın kandaki metil alkol ve formik asit düzeyinde önemli bir etkiye yol açmadığını bulmuştur.^[6]