Beluçça

Beluçça (بلوچی ya da Balòci), Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri koluna ait bir dildir. İran'ın güneydoğusunda Sistan ve Belucistan, Pakistan'ın güneybatısında Belucistan eyaletleri, Afganistan'ın güney bölgelerinde ve Türkmenistan'da konuşulmaktadır.^[3] Ethnologue'a göre,8,8 milyon konuşanı olan dili^[4] konuşanların 6.28 milyonunun Pakistan'da yaşadığı düşünülmektedir.^[5] İsa öncesinde Hazar ve komşu bölgelerinde hüküm süren Pers ve Med uygarlıkları ile bağı olan bir dildir.^[6] Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir kuzeybatı İran dili olan Beluçça aynı gruptan olan Farsçayla yakından ilişkilidir. Günümüzde Pakistan, Belucistan, doğu İran ve Afganistan'da konuşulmaktadır. Afganistan'da bazı bölgelerde halkın çoğunluğunun konuştuğu bölgesel dillerden biridir.^[7] Yoğun olarak konuşulduğu bölgeler için üçüncü resmi dil olarak kabul edilmektedir.

Beluçça
بلۏچی/Balòci
Telaffuz	Beloçi
Bölge	İran, Pakistan, Afganistan
Dönem	2021[1] 8,8 milyon
Dil ailesi	Hint-Avrupa İran Batı İran dilleri Kuzey Batı İran dilleri Beluçça
Yazı sistemi	Beluç alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3	bal
Glottolog	balo1260  Balochic[2]

Beluçça İran dillerinin Batı İran dilleri koluna bağlı bir dildir ve dili İran'ın kuzeyinde Hazar Denizi'nin güney kıyılarında doğduğu düşünülmektedir.^[8]

Gramer

Beluçça, diğer birçok İran dili gibi özne-nesne-fiil cümle yapısına sahiptir. Aynı zamanda ergatif bir dildir. Gramatik cinsiyet Eski Beluççada bulunmakla birlikte günümüzde kaybolmuştur.^[8]

Beluçça İran, Pakistan, Afganistan, Hindistan, İran Körfezi, Türkiye, Arap Yarımadası, Türkmenistan ve Doğu Afrika'da konuşulur. Hint-Avrupa dil ailesinin İran grubunun bir üyesi olarak sınıflandırılır. Bu yüzden Farsça, Peştuca, Kürtçe, Dari, Tacik, Zazaca, Osetya dilleriyle benzeşir.

Doğu ve batı olmak üzere iki ana lehçesi vardır. Beluçça konuşanların toplam sayısını tahmin etmek zordur. Beluçça'nın bir lehçesi olan Batı Beluçça'yı konuşan kişi sayısı daha yaygındır. Dili altı milyon kadar insanın konuştuğu düşünülmektedir. Batı lehçesi içinde ise iki ayrı lehçe, Rakhşani ve Makrani vardır. Doğu Beluçça lehçeleri (Belucistan, Pencap ve Sindh'in kuzey-doğu bölgelerinde) konuşulduğu bölgelerde, yazılı olarak çok az kullanılması sonucu gelişememiştir.