En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Peştuca
dil Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Peştuca[a] (Peştuca: پښتو, Pəx̌tó) ya da Afganca (Farsça: افغانی, Afghāni), Afganistan’da ve Pakistan’ın batı kesiminde yaşayan Peştunların konuştuğu dil. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır.[1] Kırk beş harfli bir alfabesi vardır.[7] Bazı sesler Sanskritçede de bulunur.
Peştunlar tarafından konuşulan dil, Darice ile birlikte Afganistan'ın iki resmi dilinden biridir.[8][9][10] Pakistan'da Hayber Pahtunhva eyaletinde Belucistan eyaletinin kuzey bölgelerinde konuşulmaktadır.[11] Aynı zamanda Afganistan dışında yaşayan Peştu diasporasının da dilidir. 40[12] ila 60[13] milyon arasında kişi tarafından konuşulduğu düşünülen dil, Peştun kimliğinin temel "unsurlarından" biridir.[14]
Peştuca, bu dile uyarlanmış Arap alfabesiyle yazılır. Afganca, çok büyük bir ölçüde Hintçe, Belucice, Brohice, Urduca ve Pencapça gibi Hindistan ve Pakistan dillerinin etkisinin altında kalmıştır. Ayrıca Farsça ve Arapçadan girmiş çok sayıda kelimeye rastlanır. Peştuca, eski İran ve Hint dillerine özgü özellikler de taşımaktadır.
Peştuca, 16. yüzyılda yazıya geçirilmeye başlandı. 18. yüzyılda Afgan devleti kurulunca dilin önemi daha da arttı. 1936 yılında Afganistan'ın resmî dili oldu. Günümüzde Peştuca Afganistan’da eğitim dilidir. Ülkedeki ikinci dil ise Farsçadır. Afganistan ve Pakistan’ın dışında Hindistan ve Bangladeş’te konuşulabilir. Bazı dil bilimciler Peştucayı, Urduca ve Farsçanın bir lehçesi olarak kabul ederler. Yazıya geçirilmesi çok geç olduğu için kelime birliği sağlanamamış, büyük ölçüde Arapça, Farsça ve Hintçenin etkisi altına girmiştir. Bu dilde verilen yapıtlar daha çok İslamî medrese ürünleridir. 10'a yakın Kur'an çevirisi bulunmaktadır.
Peştuca Vikipedi ise Eylül 2003'te kurulmuştur.
Remove ads
Gramer
Peştuca ergatif bir dil olup eril ve dişi olmak üzere gramatik cinsiyet özelliği göstermektedir.[15]
Peştuca ve diğer Doğu İran dilleri karşılaştırması:
Remove ads
Not listesi
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads