Cahit Arf

Cahit Arf (24 Ekim 1910, Selânik - 26 Aralık 1997, İstanbul), Türk matematikçi ve bilim insanı, eski TÜBİTAK Bilim Kolu başkanıdır. 1948'de İnönü Ödülü'nü, 1974'te TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazanmıştır. 1980 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Onur Doktorası, 1981'de de ODTÜ Onur Doktorası'nı almıştır. 1990 yılında Cahit Arf'ın onuruna Sayılar Teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum düzenlenmiştir. İleri düzeyde araştırmalar yaptığı Halkalar ve Geometri üzerine ilk konferanslar da 1984'te İstanbul'da^[1] yapılmıştır. 2009 yılından itibaren 10 Türk lirası üzerinde Arf'ın sureti ve formülü bulunmaktadır.^[2]

Cahit Arf
Cahit Arf
Doğum	24 Ekim 1910(1910-10-24) Selânik, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	26 Aralık 1997 (87 yaşında) İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Kanser
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Eğitim	Lycée Saint Louis Ècole Normale Supérieure Göttingen Üniversitesi
Tanınma nedeni	Arf değişmezi Arf halkaları Arf sabiti Arf kapanışları Hasse–Arf teoremi
Çocuk(lar)	Ahmet Arf
Ödüller	TÜBİTAK Bilim Ödülü (1974) Karadeniz Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, ODTÜ
Kariyeri
Dalı	Matematik, Topoloji
Çalıştığı kurumlar	Galatasaray Lisesi İstanbul Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi (Robert Koleji) Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley) Orta Doğu Teknik Üniversitesi Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
Doktora danışmanı	Helmut Hasse
Doktora öğrencileri	Güleç Büke Altıntaş Selma Soysal Ali Sümer Hilal Pamir Nakibe Topuz Kemal Özdoğan Bediz Asral Şüküfe Yamantürk Bahattin Şamlı Neşet Ayırtman Özdem Çelik Gültekin Büyükyenerel Halil Ibrahim Karakaş Mehmet Yenigül Murat Kirezci Azize Hayfavi Ahmet Yüksel Özemre

Hayatı

Cahit Arf 1910 yılında, Selanikte doğmuştur. İlkokulu o yıllarda Sultani adı verilen liselerin ilk kısmında okumuş, daha beşinci sınıftayken tanıştığı genç bir öğretmen onun matematikle ilgilenmesini sağlamıştır. Lisenin orta kısmına geldiğinde artık okul arkadaşlarının çözemediği matematik sorularını çözen Cahit Arf'ın bu yeteneği ailesi ve hocalarının ilgisini çekmiş ve Paris'teki St. Louis Lisesi'nde okumak üzere ailesi tarafından Fransa'ya gönderilmiştir. Üç yıllık lise tahsilini iki yılda bitirip Türkiye'ye geri dönen Cahit Arf o sıralarda Türk hükûmeti tarafından yükseköğrenim görmek üzere sınavla Avrupa'ya gönderilecek aday öğrenciler arasına alınmıştır.^[3]

Yüksek öğrenimi

Yükseköğrenimini Fransa'da Ecole Normale Superieure'de 1932'de tamamlamıştır. Bir süre Galatasaray Lisesi'nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde doçent adayı olarak çalışmıştır. Doktorasını yapmak için Almanya'ya gitmiştir. 1938 yılında Göttingen Üniversitesi'nde doktorasını bitirmiştir.

Kariyeri

Cahit Arf, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 10 liralık banknotunda portresi yer almaktadır.

"Gerçekten evrenin sırrını arıyorsanız benim yaptığım gibi sayılara gelin."

Cahit Arf Türkiye'ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde profesör ve ordinaryüs profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Koleji'nde matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ilk bilim kurulu başkanı oldu.

Daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri'nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kaliforniya Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. Türkiye'de yaşamak istemesi üzerine kendi isteğiyle 1967 yılında Türkiye'ye döndü. Döndükten kısa bir süre sonra Kanada ve Amerika'daki üniversitelerden konuk öğretim üyesi olarak teklifler aldı. Ancak kendisi bu tekliflere cevap veremeden Orta Doğu Teknik Üniversitesinden gelen telefon bu üniversiteye atandığını ve uçak biletinin yolda olduğunu söylüyordu ve artık Orta Doğu Teknik Üniversitesinde göreve başlamıştı. 1980 yılında emekli oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK'ın kurulmasında çok emeği geçti ve TÜBİTAK'a bağlı Gebze Araştırma Merkezi'nde görev aldı. 1983-1989 yılları arasında Türk Matematik Derneğinin başkanlığını yaptı.

Arf, İnönü Armağanı'nı (1943) ve TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazandı (1974). Bu ödülü alırken yaptığı konuşmada 'Bilim insanının amacı anlamaktır' hemen ardından 'ama büyük harflerle anlamaktır' sözüyle kendine göre bilim insanını açıklamıştır. Onuruna yapılan cebir ve sayılar teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum, 1990'da 3-7 Eylül tarihleri arasında Silivri'de gerçekleştirilmiştir. Halkalar ve geometri üzerine ilk konferanslar da 1984'te İstanbul'da yapılmıştır. Arf, matematikte geometri kavramı üzerine bir makale sunmuştur. Cahit Arf, 26 Aralık 1997 tarihinde ağır bir kalp hastalığı nedeni ile ölmüştür.

Cahit Arf'ın Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri, İstanbul

Çalışmaları

Cahit Arf, cebir konusundaki çalışmalarıyla dünyaca ün kazanmıştır. Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusunda yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin Arf değişmezi ve Arf halkaları gibi literatürde adıyla anılan çalışmaların yanı sıra "Hasse-Arf Teoremi" adı ile anılan teoremi matematik bilimine kazandırmıştır.^[4] ''Arf Sabiti'' ve ''Arf Kapanışları'' gibi terimleri buldu.^[5]

${\displaystyle Arf(q)=\sum _{i=1}^{n}q(a;)q(b;)\epsilon Z_{2}a;,b;i=1,2,3.......,n.}$

Matematik hakkındaki görüşleri

• Cahit Arf, matematiği bir meslek dalı olarak değil, bir yaşam tarzı olarak görmüştür. Öğrencilerine sürekli: "Matematiği ezberlemeyin, kendiniz yapın ve anlayın." demiştir.^[6]
• "Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek (ezberleyerek) değil, keşfederek anlamak gerekir." demiştir.^[7]
• "Matematik de resim, müzik ve heykel gibi bir sanattır" diyerek matematiğin sanatsal yönünü vurgulamıştır.^[6]
• "Matematik endüktif (tümevarımsal) bir bilimdir ve bu endüktif bilim sonsuz kümeler için geçerli. Bu sonsuzlukları endüktif bir şekilde kavrıyoruz ve kavradığımız zaman da o sonsuzluğu hissediyoruz. Sınırsızlığı... Ve bu bize mutluluk veriyor çünkü ölümü unutuyoruz... Herkes ölümsüz olduğunu hissettiği alanda çalışmak ister. Ben de matematikte kendimi ölümsüz hissettim."^[8]

Hakkında düzenlenen konferanslar

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü'nde her sene Arf adına ve anısına özel bir konferans düzenlenmektedir.

ODTÜ'de düzenlenen Arf konferanslarının konuşmacıları ve bağlı olduğu kurumlar

• 2009: Gunter Harder - Bonn Üniversitesi Matematik Enstitüsü
• 2007: Hendrik Lenstra - Leiden Üniversitesi Matematik Enstitüsü
• 2006: Jean-Pierre Serre - Collège de France
• 2005: Peter Sarnak - Princeton Üniversitesi ve İleri Araştırma Enstitüsü
• 2004: Robert Langlands - İleri Araştırma Enstitüsü
• 2003: David Mumford - Brown Üniversitesi Uygulamalı Matematik Bölümü
• 2002: Don Zagier - Utrecht Üniversitesi/Collège de France
• 2001: Gerhard Frey - Essen Üniversitesi Deneysel Matematik Enstitüsü