En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Gülten Akın

Türk şair Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Gülten Akın
Remove ads

Gülten Akın Cankoçak (23 Ocak 1933, Yozgat[1] - 4 Kasım 2015, Ankara), Türk şair ve yazardır.

Pratik Bilgiler Doğum, Ölüm ...

1950'li yıllarda yazmaya başladığı şiirleriyle, kısmen İkinci Yeni çizgisinde görülen, ancak 1970'li yıllardaki şiirlerinden itibaren bireycilikten toplumculuğa yönelen bir şairdir.[2] Şiirleri pek çok dile çevrilmiş ve kırktan fazla şiiri bestelenmiştir. Aksu Bora'nın annesidir.[3]

Remove ads

Hayatı

Özetle
Bakış açısı

23 Ocak 1933 tarihinde Yozgat'ta doğdu. Yozgat'ın Sorgun ilçesinde ilköğrenimini tamamladı. 1940'lı yıllarda memleketi Yozgat'tan Ankara'ya göç etti[2] ve ortaöğrenimini Ankara Atatürk Anadolu Lisesi'nde tamamladı. 1955'te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu.

1956'da Yaşar Cankoçak'la evlendi, bu evlilikten beş çocuğu oldu. Kaymakam olan eşinin görevi nedeniyle 1958-1972 arasında Anadolu'nun çeşitli ilçelerinde yaşadı. Gevaş, Alucra, Gerze, Saray ilçelerinde ve Kahramanmaraş'ta yardımcı avukatlık, avukatlık ve öğretmenlik yaptı.

1972'de Ankara'ya yerleşerek Türk Dil Kurumu Derleme ve Tarama Kolu'nda çalıştı. Kültür Bakanlığı Yayın Danışma Kurulu üyeliğinde bulundu. Demokratik kitle örgütlerinin yeniden kuruluşu çalışmalarına katıldı. İnsan Hakları Derneği, Halkevleri, Dil Derneği gibi örgütlerde kurucu ve yönetici olarak görev aldı. 1978'de emekliye ayrıldı. 1980'lerde Ankara'da bir banka soygununa katıldığı gerekçesiyle tutuklanan ve dosyası Şentepe Devrimci Yol davasıyla birleştirilerek önce müebbet hapse mahkûm edilen sonra cezası Yargıtayca bozulan oğlunun cezaevi günlerinde yaşadıklarını şiirine yansıttı.[4] 42 gün (1986) adlı kitabında Mamak Cezaevi'nde süren açlık grevini anlattı.[5] Yaşamını Balıkesir'in Burhaniye ilçesinde sürdürdü.[6] 4 Kasım 2015'te tedavi gördüğü hastanede öldü. Cenazesi, 6 Kasım 2015 Cuma günü Kocatepe Camii'nden kaldırılarak Karşıyaka Mezarlığı'na gömüldü.[7]

Remove ads

Edebî hayatı

Özetle
Bakış açısı

İlk şiiri Çin Masalı, Nisan 1951'de Son Haber gazetesinde yayımlandı. Henüz 18 yaşındayken kaleme aldığı, pek sözü edilmeyen bu şiiri kitaplarına almadı.[8] Kitaplarına aldığı ilk şiiri, 1952 yılında Ankara Hukuk Fakültesi'nde öğrenciyken Mülkiye dergisinde yayımlandı. Gülten Akın, Cemal Süreya, Sezai Karakoç ve Ece Ayhan ile aynı dönemde Ankara Üniversitesi'nde öğrenci oldu.[9]

Gülten Akın'ın şiirleri daha sonra Hisar, Varlık, Yeditepe, Türk Dili gibi dergilerde yayımlandı. İlk şiirlerinin konusu daha çok doğa, aşk, ayrılık, özlem iken ilerleyen dönemlerde toplumsal sorunlara yöneldi. 1980 öncesinde halkın yaşadıkları, onun da hayatına ve şiirine yansıdı. Gezip gördüğü yerlerden aldığı esinle zenginleşen ve coşkulu bir insan sevgisiyle yoğrulan şiiri, toplumsal sorunları, yaşam-halk ilişkisini öne çıkardı.

Şiirlerinde büyük ölçüde folklor öğelerinden yararlandı. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren 1983 tarihli Şiiri Düzde Kuşatmak başlıklı kitabında halk kaynağına inme isteğini, "Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin yükselmesine yardımcı olmak" sözleriyle açıkladı.[10] 1978 tarihli Yaşam Öyküsü başlıklı kısa otobiyografisinde geçen "Hemen bütün dizelerimin temelinde birtakım olgular, gerçekler vardır benim için" cümlesi de teknik açıdan aynı yönteme işaret ediyor.[11] Şiirleri pek çok dile çevrildi ve kırktan fazla şiiri bestelendi. Bestelenen şiirlerinden biri, Sezen Aksu'nun 1993 tarihli albümüne adını veren Deli Kızın Türküsü'dür.

2008'de Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın ölümünden sonra Milliyet gazetesinin yaptığı "Yaşayan En Büyük Türk Şairi" araştırmasında en çok oyu alan Gülten Akın;[12] Beni Sorarsan'ı 2013'te yayımlandı ve bu kitabı ile Metin Altıok Şiir Ödülü'ne layık görüldü.[13] Akın, şiir dışındaki edebî türlere fazla ilgi göstermedi ancak yedi adet kısa oyun yazdı. Ürettiği tiyatro metinlerinde kadın, evlilik, düzene yönelik eleştiriler, yoksulluk, yalnızlık, yaşlılık ve yabancılaşma gibi konular üzerinde durdu.[6]

Remove ads

Ölümünden sonra

Balad Şiir Vakfı tarafından 2023 yılında Akın'ın adına şiir ödülü verilmeye başlandı.[14]

Eserleri

Bazı şiir kitapları

  • Rüzgâr Saati (1956)
  • Kestim Kara Saçlarımı (1960)
  • Sığda (1964)
  • Kırmızı Karanfil (1971)
  • Maraş'ın ve Ökkeş'in Destanı (1972)
  • Ağıtlar ve Türküler (1976)
  • Seyran Destanı (1979)
  • İlahiler (1983)
  • Sevda Kalıcıdır (1991)
  • Sonra İşte Yaşlandım (1995)
  • Sessiz Arka Bahçeler (1998)
  • Uzak Bir Kıyıda (2003)
  • Kırmızı Karanfil, 1956 - 1971 Toplu Şiirler I (2004) ISBN 978-975-08-0854-1
  • Ağıtlar ve Türküler, 1972 - 1983 Toplu Şiirler II (2004) ISBN 978-975-08-0855-X
  • Uzak Bir Kıyıda, 1991 - 2013 Toplu Şiirler III (2004) ISBN 978-975-08-0856-8

Düz Yazıları

Bestelenmiş şiirleri

Remove ads

Ödülleri

Remove ads

Kaynakça

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads