kuyu

Türkçe

Köken

Eski Türkçe kudug‎ (kudug) > kuy‎ (kuy)

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ku.ˈju/
• Heceleme: ku‧yu

Ad

kuyu (belirtme hâli kuyuyu, çoğulu kuyular), sahiplik şekli kuyu -su

1. (su) su tabakasına varıncaya kadar derinliğine kazılan, genellikle silindir şeklinde, çevresine duvar örülen, suyundan yararlanılan çukur
   • Kahveci Salih eğilmiş, az evvel sarkıttığı gazozları kuyudan çıkarıyordu. — H. Taner
2. toprağa kazılan derince çukur
3. (madencilik) yer altındaki iş yerlerine ulaşmak için açılmış ve kesit boyutları derinliğine oranla sınırlı, düşey veya düşeye yakın bağlantı yolu.
   • Faruk EREM, 1996 Bir Ceza Avukatının Anıları, sayfa 55 , Çark Kitabevi Yayınları

     "Durmadan, kesik kesik çalan siren, çoluk, çocuk, kadınlar koşuşur kuyunun çıkışına. Daha sonra asansör çalışır, çıkanlar yakınlarına doğru giderler, koşarcasına."

4. (mecaz) içinden çıkılamayan hâl veya yer

Çekimleme

kuyu adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		kuyu	kuyular
belirtme		kuyuyu	kuyuları
yönelme		kuyuya	kuyulara
bulunma		kuyuda	kuyularda
ayrılma		kuyudan	kuyulardan
tamlayan		kuyunun	kuyuların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	kuyum	kuyularım
	belirtme	kuyumu	kuyularımı
	yönelme	kuyuma	kuyularıma
	bulunma	kuyumda	kuyularımda
	ayrılma	kuyumdan	kuyularımdan
	tamlayan	kuyumun	kuyularımın
2. tekil	yalın	kuyun	kuyuların
	belirtme	kuyunu	kuyularını
	yönelme	kuyuna	kuyularına
	bulunma	kuyunda	kuyularında
	ayrılma	kuyundan	kuyularından
	tamlayan	kuyunun	kuyularının
3. tekil	yalın	kuyusu	kuyuları
	belirtme	kuyusunu	kuyularını
	yönelme	kuyusuna	kuyularına
	bulunma	kuyusunda	kuyularında
	ayrılma	kuyusundan	kuyularından
	tamlayan	kuyusunun	kuyularının
1. çoğul	yalın	kuyumuz	kuyularımız
	belirtme	kuyumuzu	kuyularımızı
	yönelme	kuyumuza	kuyularımıza
	bulunma	kuyumuzda	kuyularımızda
	ayrılma	kuyumuzdan	kuyularımızdan
	tamlayan	kuyumuzun	kuyularımızın
2. çoğul	yalın	kuyunuz	kuyularınız
	belirtme	kuyunuzu	kuyularınızı
	yönelme	kuyunuza	kuyularınıza
	bulunma	kuyunuzda	kuyularınızda
	ayrılma	kuyunuzdan	kuyularınızdan
	tamlayan	kuyunuzun	kuyularınızın
3. çoğul	yalın	kuyusu kuyuları
	belirtme	kuyusunu kuyularını
	yönelme	kuyusuna kuyularına
	bulunma	kuyusunda kuyularında
	ayrılma	kuyusundan kuyularından
	tamlayan	kuyusunun kuyularının

Alt kavramlar

• artezyen kuyusu,
• gayya kuyusu,
• iç kuyu,
• kireç kuyusu,
• kör kuyu,
• su kuyusu,
• kuyucu
• kuyu kebabı,
• kuyu suyu

Atasözleri

• el için kuyu kazan, evvela kendi düşer

Deyimler

• kuyusunu kazmak

Çeviriler

genelde silindir biçimde su depolanan alan

Almanca: Brunnen (de) e Azerice: quyu (az) Çağatayca: sim‎ (chg) Fince: kuoppa (fi) Gagavuzca: kuyu (gag) İngilizce: pit (en) Karaçay-Balkarca: huyu (krc) Tatarca: qoyı (tt) Türkçe: Eski Türkçe: çat‎ (otk) (çat), kudı‎ (otk) (kudı), kudug‎ (otk) (kudug) Türkmence: guýy (tk)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "kuyu" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de kuyu

Anagramlar

• uyku

Çağatayca

Ad

1. hangisi, kangı

Kaynakça

• KÚNOS, Dr. Ignaz (1902). Şeyh Süleyman Efendi, Çağatayca-Osmanlıca Sözlük. Budapeşte: Section Orientale de la Société Ethnographique Hongroise.

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe qudugh‎ (qudugh)

Söyleniş

• Heceleme: ku‧yu

Ad

kuyu

1. çukur, kuyu

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki