Арзамас

Арзамас (рус. Арзамас) — Россия шәһәре, Түбән Новгород өлкәсенең халык саны буенча өченче шәһәр. Арзамас районының административ үзәге.

Арзамас

Халык саны	103 538 (1 гыйнвар 2025, демографик баланс)
Нигезләнгән	1578
Хөкүмәт башлыгы	Парусова, Татьяна Юрьевна
Сәгать поясы	UTC+03:00
Кардәш шәһәрләр	Рума, Зарайск[1], Ростов, Валожын, Яңа Афон һәм Попово[d]
География
АТБ	Ошибка Lua в Модуль:Wd2 на строке 1016: attempt to index field 'datetime' (a nil value).
Ил	Россия
Мәйдан	42 км²
ДДӨБ	150 ±1 метр
Координатлар	55°23'0"тн, 43°48'0"кнч
Почта индексы	607220–607233
Телефон коды	83147
Хөкүмәт башлыгы	Парусова, Татьяна Юрьевна

Халык саны — 106 367 кеше (2010).^[2]

География

Шәһәр Тёша елгасында, Түбән Новгороддан 117 километр көньяграк урнашкан. Тимер һәм автомобил юллар төене.

Климат

Арзамас климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	8,6	8,3	17,5	28,9	33,2	34,7	38,2	37,3	32,3	24,0	14,5	9,6	38,2
Уртача максимум, °C	−4	−3,7	2,6	11,3	18,6	22,0	24,3	21,9	15,7	8,7	0,9	−3	9,6
Уртача температура, °C	−6,5	−6,7	−1	6,7	13,2	17,0	19,2	17,0	11,3	5,6	−1,2	−5,2	5,8
Уртача минимум, °C	−9,1	−9,8	−4,4	2,2	7,7	12,1	14,4	12,5	7,4	2,7	−3,3	−7,6	2,1
Абсолют минимум, °C	−42,2	−38,2	−32,4	−21	−7,5	−2,3	1,3	−1,2	−8,5	−20,3	−32,8	−38,8	−42,2
Явым-төшем нормасы, мм	52	41	35	37	49	80	85	82	68	71	55	52	707
Чыганак: World Weather

Тарих

Иске Арзамас

Рәсми нигезләнү датасы 1578 ел дип санала.

1669—1671 елларда — Степан Разин җитәкчелегендәге крестьян сугышы үзәкләреннән берсе. 1719 елдан шәһәр. 1708—1714 һәм 1717—1719 елларда — Казан губернасы составында, 1719 елдан — Түбән Новгород губернасы составында Арзамас провинциясе үзәге. (1796 елдан — губернасының) өяз шәһәре.

1856 елда биредә 35 чиркәү, 1289 йорт һәм 186 лавка (кибет) булган.

1929 елдан Арзамас районы үзәге булып тора; 1954—1957 елларда — Арзамас өлкәсе үзәге.

1978 елда Хөрмәт Билгесе ордены белән бүләкләнгән.

Халык

1840[3]	1859[4]	1897[5]	1913[6]	1926[7]	1931[6]	1939[7]	1959[8]	1970[9]	1979[10]	1989[11]	2002[12]	2010[2]
9 309	11 614	10 592	~18 900	18 535	~21 800	24 784	41 518	67 459	93 251	108 951	109 432	106 367

Милли состав

Милләт	2002[13]	2010[14]
руслар	98,0%	98,1%

Икътисад

Машиналар төзү — двигательләрне, коммунального хуҗалыгы өчен җиһазларны җитештерү, һ.б. Җиңел һәм азык-төлек сәнәгатьләренең ширкәтләре.

Югары уку йортлары

• Арзамас дәүләт педагогик училищесы
• Н.И. Лобачевский ис. Түбән Новгород дәүләт университетының филиалы
• Түбән Новгород дәүләт техника университетының филиалы
• Россия кооперация университетының филиалы
• Заманча һуманитар акдемиясенең филиалы, һ. б.

Галерея

• 
  Изге Никола кәшишханәсе
• 
• 
  «Вавин йорты»
• 
  Воскресение соборы
• 
  Шәһәр думасы бинасы

Танылган шәхесләр

• Михаил Коринфский — архитектор.