Кырым татарлары
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Кырым татарлары (кырымтат. qırımtatarlar, бер. сан qırımtatar) — татар халкының көньяк-көнбатыш этнотерриториаль төркеме, тарихи яктан Кырым ярымутравында яшәгән төрки халык. Кырымтатар телендә сөйләшәләр. Кырым татарларның күпчелеге мөселманнар.
Remove ads
Кырым татарлары нигездә Кырымда яши (якынча 235–280 мең кеше), шулай ук Рәсәй (2,4 мең, нигездә Краснодар краенда) һәм Украинаның күрше төбәкләрендә (2,9 мең, нигездә Херсон өлкәсендә). Моннан тыш, Төркиядә, Румыниядә (24 мең, нигездә Констанца жудецында), Үзбәкстанда (90 мең, бәяләүләр буенча 10 меңнән 150 меңгә кадәр), һәм Болгарстанда (3 мең) да кырымтатар диаспоралары бар.
XVIII гасыр ахырыннан XX гасыр башына кадәр булган төрле күченешләр нәтиҗәсендә бүген Төркиядә Кырымнан күчеп килгәннәрнең варислары булган 5–6 миллион кеше яши. Шуңа күрә Төркиядәге кырымтатар иҗтимагый оешмалары илдә берничә миллион кырым татары яши дип белдерә. Әмма кырымтатар эмигрантларының шактый өлеше вакыт узу белән ассимиляцияләнде һәм үзләрен төрекләр дип саный башлады.
Төркиядә кырым татарларының чын саны билгеле түгел, чөнки илдә халыкның этник составы турында рәсми мәгълүматлар күрсәтелми.
2001 елгы Бөтенукраина халык санын алу мәгълүматлары буенча Кырым районнары халкында Кырым татарларының өлеше
Remove ads
Субэтник төркемнәре
Кырымтатар халкы составында Кырым даласында, ярымутрауның тау-тау алды өлешендә һәм Кырымның көньяк ярында формалашкан өч субэтник төркемне аерып күрсәтәләр:
Тат кырым татарлары
Ялы бойлу (көньяк яр буе) кырым татарлары
Сөрген
- Төп мәкалә: Кырым татарлары депортациясе
1944 елның 18 мае тарихка Кырымтатарларының сөргене көне буларак керде. Фәкать 1989 елда гына СССР Югары Шурасы тарафыннан канунсыз дип танылды.
Сылтамалар
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads