Серб теле

Серб теле (серб. српски језик / srpski jezik — славян телләренең берсе. Болгар, македон, словен, черногор, хорват һәм босния телләре белән беррәттән көньяк славян төркемчәсенә карый. Соңгы өч телне еш кына серб теле белән берләштерәләр (серб-хорват теле); бу очракта һәр берсен аерым алганда серб, хорват, черногор һәм босни телләре серб-хорват теленең региональ варианты дип санала.

Серб теле
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-sr-latn" does not exist.
Кыскача исем	сербский, сербська, сръбски, сэрбская һәм сербаг
Дәүләт	Сербия[1]  Черногория[2]  Босния һәм Герцеговина[3]  Хорватия[4]  Косово Җөмһүрияте  Төньяк Македония[5]
Барлыкка килү урыны	Черногория, Гази-Баба[d], Кисела-Вода[d], Крива-Паланка[d], Куманово[d] һәм Сербия
Тел типологиясе	SVO[d], язык со свободным порядком слов[d], номинатив-аккузатив тел[d], акцентный язык[d], флектив тел[d], прилагательное, потом существительное[d], синтетический язык[d], музыкальное ударение[d] һәм язык pro-drop[d]
Килешләр	баш килеш[d], иялек килеше[d], юнәлеш килеше[d], төшем килеше[d], эндәшү килеше[d], корал килеше[d] һәм урын килеше[d]
Грамматик заманы	хәзерге заман, перфект[d], аорист[d], плюсквамперфект[d], имперфект изъявительного наклонения[d], киләчәк заман һәм future perfect[d]
Мәелләр	боерык фигыль[d] һәм шарт фигыль[d]
Грамматик җенескә ия	неодушевлённый мужской род[d], одушевлённый мужской род[d], хатын-кыз заты[d] һәм урта җенесле сүз[d]
Язу	вуковица[d] һәм гаевица[d]
Баш хәрефләр кайда кулланыла	урынат, ялгызлык исем, кушамат, астрономик җисем, атама[d], бәйрәм, илаһи зат[d] һәм изге[d]
Телне көйләүче	Комитет по стандартизации сербского языка[d]
Сөйләшүчеләр саны	9 000 000 кеше кеше[6][7]
Ethnologue каталогында телнең статусы	1 National[d][8]
Кайда өйрәнелә	Сербистика[d]
Кыскарулар җәдвәле аббревиатурасы	серб.
Викимедиа проектларында тел коды	sr
Серб теле Викиҗыентыкта

Социолингвистик мәгълүматлар

Сербияда һәм Черногориядә, Хорватиянең аерым көнчыгыш районнарында, шулай ук Серб Республикасының Босния регионында серб телендә сөйләшәләр. Сөйләшүчеләр саны — 11 млн кешегә якын. Сөйләшүчеләрнең күпчелеге — православ динле серблар.

Язу

Серб телендә язу буларак ике алфавит кулланыла: кириллицага нигезләнгән («вуковица») һәм латиницага нигезләнгән («гаевица»). Сербиядә һәм Черногориядә СФРЮ булган чорда кириллица и латиница параллель рәвештә өйрәнелгән, әмма кириллицы Сербиядә кулланылышта өстенлек алган һәм Черногорияда бердәнбер алфавит булган. Босниядә, киресенчә, латинча ешрак кулланыла. Хәзерге Сербиядә кириллица бердәнбер рәсми язма булып тора (2006 елда статусы законлы рәвештә расланган), шулай да латинча рәсми рәвештә генә түгел, көндәлек тормышта да еш кулланыла. Һәрберсендә 30 хәреф бар; бер алфавит хәрефе белән икенче алфавитның хәрефе мәгънә буенча туры килә.

Серб алфавиты

Бу хәрефләр кирилл алфавиты вариантында тәртипкә салынган.

Кирил- лица Лати- ница Якынча уҡыу А а A a [a] Б б B b [б] В в V v [в] Г г G g [г] Д д D d [д] Ђ ђ Đ đ йомшак [дж] Е е E e [э] Ж ж Ž ž [ж] З з Z z [з] И и I i [и]

Кирил- лица Лати- ница Якынча уку Ј ј J j [й] К к K k [к] Л л L l [л] Љ љ Lj lj [ль] М м M m [м] Н н N n [н] Њ њ Nj nj [нь] О о O o [о] П п P p [п] Р р R r [р]

Кирил- лица Лати- ница Якынча уҡыу С с S s [с] Т т T t [т] Ћ ћ Ć ć йомшак [ч] У у U u [у] Ф ф F f [ф] Х х H h [х] Ц ц C c [ц] Ч ч Č č каты [ч] Џ џ Dž dž каты [дж] Ш ш Š š [ш]