Черногория

Монтенегро яки Черногория, кайвакыт Каратау (югары луж. Čorna Hora, хорв. Crna Gora, с-х. Crna Gora, серб. Црна Гора, алб. Mali i Zi, итал. Montenegro) — Көньяк-көнчыгыш Европада урнашкан дәүләт. Балкан ярымутравының Әдрән диңгез ярында урнаша.

Черногория
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-cnr-cyrl" does not exist.
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	3 июнь 2006
Рәсми исем	Crna Gora һәм Црна Гора
ХФӘ билгесе	t͡ɕɪrnɐˈɡorʲɪjə һәм t͡sr̩̂ːnaː ɡɔ̌ra
Гомер озынлыгы	77,116 ел[1]
... хөрмәтенә аталган	Ловчен[d]
Демоним	Montenegrijn, montenegrói, Montenegrin, Montenegrano, Montenegränan, مونتينيغري, مونتينيغرية, مونتينيغريون, черногорцы, чорногорець, чорногорка, чорногорці, מונטנגרי, מונטנגרית, muntenegreni, muntenegrean, muntenegreană, মন্টিনিগ্রীয়, montenegrino, montenegrina, montenegrini, montenegrine, tsernagorsce, montenegrin, montenegrín, montenegrina, Montenegrano, montenegrino, montenegrina, montenegrinos, montenegrinas, Monténégrin[2], Monténégrine[2], montenegrin, montenegrina, montenegrine, Črnogorec, Črnogorka, مونطينيݣري, مونطينيݣرية, مونطينيݣريين, مونطينيݣريات, Črnogorec, Crnogorka, 蒙特內哥羅人, 黑山人 һәм Montainéagróch[3]
Рәсми тел	каратау теле[d]
Гимн	Çernogoriä gimnı
Шигарь тексты	Áilleacht fhiáin һәм Harddwch gwyllt
Дөнья кисәге	Европа[4]
Дәүләт	Черногория
Башкала	Подгорица
Сәгать поясы	UTC+01:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Әдрән диңгез һәм Урта диңгез
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Балкан ярымутравы һәм Көньяк Яурупа[4]
Иң көнчыгыш ноктасы	42°49′57″ т. к. 20°21′27″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы	43°33′ т. к. 18°59′ кч. о.
Иң көньяк ноктасы	41°50′52″ т. к. 19°22′05″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы	42°29′02″ т. к. 18°26′02″ кч. о.
Геомәгълүматлар	Data:Montenegro.map
Иң югары ноктасы	Зла Колата[d]
Иң түбән ноктасы	Әдрән диңгез
Идарә итү формасы	җөмһүрият
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Черногория президенты[d]
Ил башлыгы	Яков Милатович
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Черногория премьер-министры[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Милойко Спаич[d]
Башкарма хакимият	Черногория хөкүмәте[d]
Канунбирү органы	Черногория скупштинасы[d]
Югары мәхкәмә органы	Черногория югары мәхкәмәсе[d]
Үзәк банкы	Черногория үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Италия, Украина, Америка Кушма Штатлары, Греция, Дания, Косово Җөмһүрияте, Ливия дәүләте, Кытай Җөмһүрияте, Словения, Сербия, Россия, Япония, Германия, Болгария, Хорватия, Төньяк Македония, Корея Халык Демократик Республикасы[5], Кытай һәм Албания
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Аурупа шурасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, ОБСЕ, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Евроконтроль[d], Төньяк Атлантик килешү оешмасы[6], Интерпол[7][8], ХКТО[d][9][10], Халыкара гидрография оешмасы[d][11], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[12], Бөтендөнья почта берлеге[13][14], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][15], Украина һәм Черногория арасында ирекле сәүдә зонасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[16], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[17], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][18] һәм Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][19]
Халык саны	617 213 (2022)[20]
Ир-ат халкы	303 303[21], 302 841[21], 301 673[21] һәм 300 543[21]
Хатын-кыз халкы	318 725[21], 318 464[21], 317 538[21] һәм 316 670[21]
Административ бүленеше	Андриевица[d], Бар[d], Беране[d], Биело-Поле[d], Будва[d], Херцег-Нови[d], Котор[d], Цетине[d], Даниловград[d], Улцинь[d], Колашин[d], Мойковац[d], Никшич[d], Плав[d], Плевля[d], Плужине[d], Подгорица[d], Рожае[d], Шавник[d], Тиват[d], Жабляк[d], Петница[d], Гусине[d], Тузи[d] һәм Zeta Municipality[d]
Акча берәмлеге	евро
Номиналь тулаем эчке продукт	5 861 430 526 $[22] һәм 6 095 978 868 $[22]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,832[23]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,756[24]
Эшсезлек дәрәҗәсе	19 ± 0 процент[25]
Нәрсә белән чиктәш	Бүснә-Һәрсәк, Сербия, Албания, Хорватия, Европа Берлеге һәм Косово Җөмһүрияте
BTI Governance Index	6,16[26], 6,19[26], 6,17[26], 6,51[26], 6,46[26], 6,49[26], 6,63[26] һәм 6,23[27]
BTI Status Index	7,28[26], 7,35[26], 7,5[26], 7,48[26], 7,21[26] һәм 6,96[27]
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d][28]
Челтәр көчәнеше	230 вольт[29]
Электр аергычы төре	Europlug[d][29] һәм Schuko[d][29]
Алыштырган	Черногория республикасы (1992-2006)[d] һәм Сербия һәм Каратау[d]
Кулланылган тел	албан теленең геглар диалекты[d], хорват теле, серб теле[d], бошнак теле[d] һәм каратау теле[d]
Мәйдан	13 883 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	gov.me
Һәштәге	Montenegro
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.me
Тематик география	Черногория географиясе[d]
Ачык мәгълүматлар порталы	Montenegro open data[d]
Феноменның икътисады	Черногория икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Черногория халкы[d]
Джини коэффициенты	29,4[30]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	21 процент
Тулаем туулар коэффициенты	1,689[31]
Шәһәр халкы	417 692[21], 419 307[21], 419 986[21] һәм 420 717[21]
Авыл халкы	204 336[21], 201 999[21], 199 225[21] һәм 196 496[21]
Демократия индексы	6,67
Туым күрсәткече	11,6[21], 11,4[21], 11,4[21] һәм 11,4[21]
Үлем күрсәткече	10,6[21], 11,7[21], 14,8[21] һәм 11,5[21]
Happy Planet Index score	41,3[32]
Илнең мобиль коды	297
Илнең телефон коды	+382
Халыкара префикс	0
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	112[d][33], 122[d][33], 123[d][33] һәм 124[d][33]
Илнең GS1 коды	389
Номер тамгасы коды	MNE
Диңгездәге идентификацияләү номеры	262
Монда җирләнгәннәр төркеме	Төркем:Черногориядә җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Черногориядә төшерелгән фильмнар[d]
Черногория Викиҗыентыкта

Көнбатышта Хорватия, төньяк-көнбатышта Босна һәм Һерцеговина, төньяк-көнчыгышта Сербия белән, көнчыгышта Косово ^[34], көньяк-көнчыгышта исә Албания белән чиктәш.

Тарих

• 1912 ел 8 октябрь — Беренче Балкан сугышы барышында Каратау Төркиягә сугыш игълан итә.

Дин

2003 елда халык исәбен алганда конфессиональ билгеләнеш турында да пункт кертелгән. Аның нәтиҗәләре буенча, ил халкы тоткан дине буенча түбәндәгечә бүленгән^[35]:

• Православие — 460 383 (74,24 %)
• Ислам — 110 034 (17,74 %)
  • Каратауда ислам
• Католицизм — 21 972 (3,54 %)
• Протестантлык — 383 (0,06 %)
• Оккультизм — 58 (0,01 %)
• Яһүд дине — 12

6 003 кеше (0,97 %) бер нинди дә дин тотмавын белдергән, 2 424 кеше (0,39 %) үзен агностик дип атаган, 13 867 кеше (2,24 %) җавап бирүдән баш тарткан.

Фотогалерея

• Каратау дини корылмалары
• 
  Солтан Морат II мәчете (Рожае)
• 
  Изге Трифон җәмигы (Котор)
• 
  Хөсәен-паша мәчете (Плевля)
• 
  Ханука (Подгорица)