Wyoming
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Wyoming sī Bí-kok ê chi̍t-ê chiu. Cheyenne sī i ê siú-hú kap siāng toā ê siâⁿ-chhī.
Remove ads
Tē-lí
Wyoming ê pak-pêng sī Montana, tang-pêng ū South Dakota kap Nebraska, lâm-pêng sī Colorado, sai-lâm-pêng sī Utah, tī sai-pêng koh ū Idaho. Chiàu biān-chek kè-sǹg, Wyoming sī Bí-kok tē 10 tōa ê chiu-hūn, ū 243,340 pêng-hong kong-lí, koah hun 23-ê kūn.
Wyoming sī Tōa Pêng-goân (Great Plains) kap Rocky Soaⁿ-lêng sio-oa̍h ê só͘-chāi chi it. Chia pún-sin sī chi̍t phìⁿ hō͘ chi̍t kóa sôaⁿ-lêng chhiat hun ê koân-phiâⁿ.
Pak Bí-chiu ê Tāi-lio̍k Hun-chúi-kài ùi pún chiu tiong-iong pō͘-hūn chun kòe lâm-pak hong-hiòng. Hun-chúi-kài hiòng tang sio̍k Missouri Hô chúi-hē, siōng-bóe lâu ji̍p Be̍k-se-ko Oan; sai-pak hit pêng ū Snake Hô, i āu-piah ē chiap Columbia Hô, siāng bóe lâu ji̍p Thài-pêng-iûⁿ; lēng-gōa, koh ū chi̍t hūn sī keng-kòe Green Hô ji̍p Colorado Hô chúi-hē, liáu-āu lâu hiòng California Oan.
Remove ads
Le̍k-sú
Apsáalooke, Arapaho, Lakota, kap Shoshone, sī pe̍h-lâng lâi-kàu í-chêng tī Wyoming chit ūi teh seng-oa̍h ê bîn-cho̍k.
Wyoming ê sai-lâm-pêng pat sī Se-pan-gâ Tè-kok ê chi̍t hūn, āu-lâi koh piàn Be̍k-se-ko ê Alta California. Hoat-kok-hē ê Canada-lâng mā tī 18 sè-kí sî hiòng chit ūi hoat-tián, lâu--lo̍h-lâi chi̍t kóa Hoat-kok-sek ê tē-hō-miâ.
1807 nî, John Colter tī Hoat-kok Canada-lâng Toussaint Charbonneau kap Shoshone-lâng Sacagawea an-á-bó ê niá-chhōa hā tùi pún tē ū liáu kì-lio̍k.
Robert Stuart chit tīn lâng tī 1812 nî hoat-kìⁿ South Pass soaⁿ-khiah, āu-lâi lâng ēng-lâi î-bîn cháu bé-chhia ê lō͘-sòaⁿ Oregon Trail tùi chia keng-kòe. 1950 nî, Jim Bridger koh chhōe tio̍h Bridger Pass, sī 1868 nî Liân-ha̍p Thài-pêng-iûⁿ (Union Pacific Railroad) kap kúi-a cha̍p nî āu chiu-chè kong-lō͘ só͘ keng-kòe ê lō͘-sòaⁿ. Bridger mā thàm-châ liáu Yellowstone jî-chhiá chéng-lí pò-kò.
Put-koán sī Bridger ia̍h chìn-chêng ê Colter, in ê pò-kò lóng ū chi̍t chām hong tòng chò sī khong-sióng kò͘-sū.
"Wyoming" chi̍t-ê miâ sī 1865 nî Ohio chiòng-gī-goân James Mitchell Ashley thê-àn khai-siat Wyoming Léng-thó͘ sî tùi Pennsylvania ê Wyoming Valley só͘ hō--lâi.
Kàu liáu 1867 nî, Liân-ha̍p Thài-pêng-iûⁿ thih-lō͘ thong lâi Cheyenne siâⁿ, Wyoming Léng-thó͘ koh tī 1868 nî 7 goe̍h 15 kiàn-li̍p. Wyoming ê khòng-sán chhiūⁿ hū-kīn ê Colorado hia hong-hù, chóng-sī mā pat tī 1867 nî South Pass City hong kim-á ê khai-chhái. Lēng-gōa chiu lāi mā ū hiat-kiàn tâng khòng.
Wyoming ê tiúⁿ-koaⁿ John Allen Campbell tī 1869 nî 12 goe̍h 10 ji̍t thong-kòe cha-bó͘ tâu-phiò-koân, sī choân kok thâu chi̍t-ê ū lú-sèng chham-chèng-khoân ê léng-thó͘ (mā pí só͘-ū ê chiu khah chá). Liáu-āu, Wyoming mā chhut liáu kúi-a ūi hoat-chèng kài ê lú-sèng sian-chìn, phì-hû thâu chi̍t-ê cha-bó͘ pôe-sím (jury) téng-téng.
Bí-kok tī 1872 nî ùi Wyoming sai-pak khai-siat Yellowstone Kok-ka Kong-hn̂g, sī sè-kài thâu chi̍t chō. Kàu 1890 nî, Wyoming hong siat chò Bí-kok tē-44 ê chiu.
1892 nî chiu lāi hoat-seng Johnson Kūn Chiàn-cheng (Johnson County War), sī tong-sî chhī-gû-gia̍p hiòng kēng-cheng-chiá ēng-peng só͘ chō-sêng ê chhām chháu-tê-lâng chi kan ê chhiong-tu̍t.
Remove ads
Jîn-kháu
Kun-kù Bí-kok Phó͘-cha Kio̍k ê ko͘-sǹg, Wyoming tī 2015 nî 7 goe̍h 1 ji̍t ê jîn-kháu ū 586,107, pí 2010 nî phó͘-cha chu-liāu ke 3.99%.[2]
Àn-chiàu 2010 nî phó͘-cha, jîn-kháu lāi-bīn 90.7% sī Pe̍h-lâng, 0.8% sī O͘-lâng ia̍h Hui-chiu-hē Bí-kok-lâng, 2.4% sī Bí-kok Indian lâng ia̍h Alaska Goân-chū-bîn, 0.8% sī A-chiu-hē Bí-kok-lâng, 0.1% sī Hawaii Goân-chū-bîn ia̍h kî-tha THià-pêng-iûⁿ Tó-bîn, 2.2% sī nn̄g cho̍k í-siōng lâi-goân, 3.0% sī kî-tha. Hia chóng jîn-kháu lāi-bīn, ū 8.9% sī Se-pan-gâ-hē (Hispanic kap Latino).[7]
Nā chiàu 2000 nî phó͘-cha, Tek-kok-hē ū 26.0%, Eng-lân-hē ū 16.0%, Ài-ní-lân-hē ū 13.3%, Lo̍k-ui-hē ū 4.3%, Sūi-tián-hē ū 3.5%.[8]
Keng-chè
Wyoming tī 2015 nî ê GDP sī 39,864 pa̍h-bān bí-kim.[9] Chiàu 2015 nî ê chu-liāu, pún chiu siāng-chē jîn-kang ê khang-khòe sī sió-bē-gia̍p.[10] Tī 2016 nî 12 goe̍h chiu lāi ê sit-gia̍p-lu̍t sī 4.8%[11]
Wyoming ê khòng-gia̍p sán-phín ū mûi-thòaⁿ, thian-jiân-khì, mûi-chn̂g methane (coalbed methane), chio̍h-iû, uranium, kap trona. Lông-sán ê hong-bīn chú-iàu ū chhī-gû, taⁿ-chháu (hay), tiⁿ-chhài (sugar beets), tōa-be̍h, sió-be̍h kap iûⁿ-mn̂g téng khoán.
Remove ads
Chham-khó
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads