Steeleik

Die steeleik (Quercus robur), so genoem weens die lang steel waaraan die akkers gedra word, is 'n groot tot massiewe boom wat in woudrande, langs paaie en rivieroewers in grasveld en fynbos groei. Dit is inheems aan Engeland, Europa en Wes-Asië, en is lokaal 'n indringerplant. Etlike eksemplare van historiese belang geniet amptelike beskerming in Suid-Afrika. Dit staan ook algemeen bekend as die akkerboom, en benewens as Kaapse, Europese of Engelse eik.

Steeleik
Eikeblare en akkers – die lang akkerstele is duidelik sigbaar
Bewaringstatus
Veilig  (IUCN 3.1)[1]
Wetenskaplike klassifikasie
Domein:	Eukaryota
Koninkryk:	Plantae
Klade:	Tracheofiete
Klade:	Angiospermae
Klade:	Eudicots
Klade:	Rosids
Orde:	Fagales
Familie:	Fagaceae
Genus:	Quercus
Subgenus:	Quercus subg. Quercus
Seksie:	Quercus sect. Quercus
Spesie:	Q. robur
Binomiale naam
Quercus robur L.
Natuurlike verspreiding
Sinonieme[2]
Lys Quercus abbreviata Vuk. Quercus accessiva Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus accomodata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus acutiloba Borbás Quercus aesculus Boiss. Quercus aestivalis Steven Quercus afghanistanensis K.Koch Quercus alligata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus altissima Petz. & G.Kirchn. Quercus amoenifolia Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus appenina var. cylindracea (Guss. ex Parl.) Nyman Quercus appenina var. rumelica (Griseb. & Schenk) Nyman Quercus apula Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus arenaria Borbás Quercus argentea Morogues Quercus assimilis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus asterotricha Borbás & Csató Quercus asturica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus atropurpurea K.Koch Quercus atrosanguinea K.Koch Quercus atrovirens Sm. Quercus aurea K.Koch Quercus australis A.Kern. Quercus auzin Secondat ex Bosc. Quercus avellanoides Vuk. Quercus axillaris Schur Quercus banatica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus batavica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus bavarica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus bedoi Borbás Quercus belgica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus bellogradensis Borbás Quercus borealis var. pilosa (Schur) Simonk. Quercus brachycarpa Guss. ex Parl. Quercus brevipes A.Kern. Quercus brevipes Borbás Quercus brutia Ten. Quercus bruttia Borbás Quercus castanoides Vuk. Quercus commiserata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus comptoniifolia K.Koch Quercus concordia K.Koch Quercus condensata Schur Quercus coriifolia Vuk. Quercus crispa Vuk. Quercus croatica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus cunisecta Borbás Quercus cuprea K.Koch Quercus cupressoides K.Koch Quercus cupulatus Gilib. nie geldig gepubliseer nie Quercus cylindracea Guss. ex Parl. Quercus dacica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus danubialis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus dilatata A.Kern. Quercus discredens Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus dissecta K.Koch Quercus emarginulata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus erucifolia Steven Quercus esthonica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus estremadurensis O.Schwarz Quercus ettingeri Vuk. Quercus extensa (Schur) Schur Quercus falkenbergensis Booth ex Loudon Quercus farinosa Vuk. Quercus fastigiata Lam. Quercus femina Mill. Quercus fennessii A.DC. Quercus filicifolia A.DC. Quercus filipendula Schloss. & Vuk. Quercus foemida Mill. Quercus fructipendula Schrank Quercus frutetorum Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus geltowiensis K.Koch Quercus germanica Lasch Quercus grecescui Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus haas Kotschy Quercus haerens Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus hentzei Petz. & G.Kirchn. Quercus hispanica Willk. Quercus hodginsii Lodd. ex Steud. nie geldig gepubliseer nie Quercus hohenackeri Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus horizontalis Dippel Quercus hyemalis Steven Quercus imeretina Steven ex Woronow Quercus immodica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus implicata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus kunzei Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus kurdica Wenz. Quercus laciniata Lodd. Quercus lanuginosa Beck Quercus lasistan Kotschy ex A.DC. Quercus lentula Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus longaeva Salisb. nie geldig gepubliseer nie Quercus longiglans Debeaux Quercus longipedunculata Cariot & St.-Lag. Quercus longipes Steven Quercus louettii Dippel Quercus lucorum Vuk. Quercus ludens Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus lugdunensis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus macroloba Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus madritensis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus malacophylla (Schur) Schur Quercus mestensis Bondev & Gancev Quercus microcarpa Lapeyr. Quercus microcarpa Morogues Quercus monorensis Simonk. Quercus montivaga Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus natalis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus nescensis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus nigricans K.Koch Quercus ochracea Morogues Quercus oelandica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus paleacea Desf. Quercus palmata Vuk. Quercus parmenteria Mutel Quercus pectinata K.Koch Quercus pedemontana Colla Quercus pedunculata Ehrh. Quercus pedunculata Hoffm. Quercus pedunculiflora K.Koch Quercus pendula (Neill) Lodd. Quercus pendulina Kit. Quercus petropolitana Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus pilosa (Schur) Simonk. Quercus pilosula Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus pinnatipartita (Boiss.) O.Schwarz Quercus plebeia Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus pluriceps Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus pseudopedunculata Vuk. Quercus pseudoschorochensis Boiss. Quercus pseudosessilis Schur Quercus pseudotscharakensis Kotschy ex A.DC. Quercus pulverulenta K.Koch Quercus purpurea Lodd. ex Loudon Quercus pyramidalis C.C.Gmel. Quercus pyrenaica Steven Quercus quaerens Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus racemosa Lam. Quercus robur (Ten.) A. DC. Quercus rossica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus rostanii Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus rubens Petz. & G.Kirchn. Quercus rubicunda Dippel Quercus rumelica Griseb. & Schenk Quercus salicifolia Steud. nie geldig gepubliseer nie Quercus scandica Gand. nom. nie geldig gepubliseer nie Quercus schlosseriana Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus scolopendrifolia K.Koch Quercus scotica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus scythica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus semipinnata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus sessiliflora var. condensata (Schur) Nyman Quercus sessiliflora var. microcarpa (Lapeyr.) Nyman Quercus sessiliflora var. pedemontana (Colla) Nyman Quercus sessiliflora var. tcharachensis Albov Quercus sieboldii Dippel Quercus similata Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus speciensis Dippel Quercus stilbophylla Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus subvelutina Schur Quercus svecica Borbás Quercus tanaicensis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus tardiflora Czern. ex Stev. Quercus tennesi Wesm. Quercus tephrochlamys Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus tetracarpa Vuk. Quercus tholeyroniana Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus thomasii Ten. Quercus tomentosa Ehrh. ex A.DC. nie geldig gepubliseer nie Quercus tozzae Dippel Quercus transiens Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus tricolor Petz. & G.Kirchn. Quercus tristis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus turbinata Kit. Quercus urbica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus vallicola Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus verecunda Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus versatilis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus vialis Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus viminalis Bosc Quercus virgata Martrin-Donos Quercus volhynica Gand. nie geldig gepubliseer nie Quercus vulgaris Bubani Quercus welandii Simonk. Quercus wolgensis Gand. nie geldig gepubliseer nie

Voorkoms

'n Steeleik in Hongarye

Die boom kan tot 30 m hoog word en is bladwisselend met 'n breë, geronde kroon. Die bas is donkerbruin en grof. Die enkelvoudige blare is ovaal, groen met geskulpte lobbe. Die steeleik se heldergroen jong blare verdonker namate die seisoen vorder. Die blommetjies is gelerig in neerhangende bloeiwyses. Die vrug is die kenmerkende akker, wat in 'n doppie gedra word. Die boom lewer aantreklike geelbruin hout wat baie gewild is vir onder meer die vervaardiging van meubels en wynvate.

Aanplanting aan die Kaap

Volgens oorlewering is die eerste eikebome in Suid-Afrika deur die volksplanter Jan van Riebeeck waarskynlik in 1656 geplant. Later het die goewerneur Simon van der Stel en sy seun Willem Adriaan in die jong Kaapkolonie se timmerhoutbehoeftes voorsien deur tussen 1679 en 1706 duisende groot eike in Kaapstad, Stellenbosch, Drakenstein en die Paarl aan te plant. Die Vergelegen-eik word as die oudste (oor drie eeue) en grootste steeleik in Suid-Afrika beskou.^[3] Die naasoudste oorlewende eikebome in die land is omstreeks 1797 in Stellenbosch, ewe goed bekend as die Eikestad, geplant. Hulle is meer as 220 jaar oud en is tot nasionale gedenkwaardighede verklaar.^[4]

• 
  Eikeblaar met gelobde blaarrand
• 
  'n Akker aan sy doppie geheg
• 
  'n Stewige eikestam in België
• 
  Ou eikestam te Vergelegen
• 
  Die sogenaamde Slaweboom in George
• 
  'n Omgeslane eik op die hoëveld wat nuwe takke vorm

Sien ook

• Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome
• Lys van indringerplante in Suid-Afrika

Bron

• Natuurlewe van Suid-Afrika. Duncan Butchart Struik Nature 2012 ISBN 978-1-4317-0248-0