Екатеринбург

Екатеринбу́рг, шулай уҡ Кәтринбу́р (1924—1991 йылдарҙа — Свердло́вск; татар. Цыбар-тора) — Рәсәйҙәге ҡала. Урал федераль округының һәм Свердловск өлкәһенең үҙәге. Халыҡ һаны буйынса илдә 4-се урынды биләй (Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск ҡалаларынан һуң).

Ҡала
Екатеринбург татар. Цыбар-тора
Флаг[d] Герб[d]
Ил	Рәсәй Рәсәй[1]
Регион	Свердловск өлкәһе
Координаталар	56°50′ с. ш. 60°35′ в. д.HGЯO
Эске бүленеш	7 район
Башлыҡ	ҡала башлығы Ройзман Е. В. хакимиәт башлығы Якоб А. Э.
Нигеҙләнгән	1723
Элекке исеме	1924 -1991 - Свердловск
Ҡала с	1781
Майҙаны	487[2]/491[3]/495[4] км²
Бейеклеге	270 м
Климат тибы	умеренно-континентальный
Халҡы	1 396 074 кеше (2013)
Тығыҙлығы	2866 кеше/км²
Агломерация	2 211 425
Милли состав	урыҫтар, татарҙар, башҡорттар
Этнохороним	екатеринбу́ргсы
Сәғәт бүлкәте	UTC+5
Телефон коды	343
Почта индексы	620XXX
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	66, 96, 196
ОКАТО	65401
Рәсми сайт	[http://екатеринбург.рф/ http://www.ekburg.ru/ екатеринбург.рф/ http://www.ekburg.ru/]  (рус.) (инг.)
День города в 2025 году	16.08.25
бүләктәр
«халыҡ» исемдәре	Екат, Ёбург, ЕКБ, Урал башҡалаһы
Екатеринбург

География

Иҫәт йылғаһы ярында урынлашҡан.

Тарих

1919—1924 йылдарҙа Екатеринбург губернаһының үҙәге.

1919—1940 йылдарҙа ҡалала Свердловск татар-башҡорт педагогия техникумы эшләгән.

Билдәле шәхестәре

• Ғарипов Рауил Ҡасим улы (15.03.1951), ғалим-тел белгесе. 1979 йылдан Бөрө дәүләт педагогия институты, 1991 йылдан Башҡорт дәүләт педагогия институты һәм М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000 йылдан француз теле кафедраһы, 2011 йылдан — роман-герман тел ғилеме һәм сит ил әҙәбиәте кафедраһы мөдире. Филология фәндәре докторы (2000), профессор (2000). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре (2007) һәм мәғариф отличнигы (2005), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2012)^[5].
• Ғарипов Тимур Мөхәммәт улы (26.02.1975), театр актёры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы һәм Шәйехзада Бабич исемендәге йәштәр дәүләт премияһы лауреаты (2003).

Мәғариф

1. Рәсәйҙең беренсе Президенты Б. Н. Ельцин исемендәге Урал федераль университеты
2. Урал дәүләт тау университеты
3. Урал дәүләт педагогия университеты
4. Урал дәүләт иҡтисад университеты
5. Урал дәүләт урман хужалығы университеты
6. Урал дәүләт тимер юлдары университеты
7. Урал дәүләт аграр университеты
8. Урал дәүләт медицина университеты
9. Рәсәй дәүләт профессиональ-педагогия университеты
10. Урал дәүләт физик культура университеты^[6][7]
11. Г. В. Плеханов исемендәге Рәсәй иҡтисад университеты^[8]
12. Урал дәүләт юридик академияһы
13. Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Рәсәй халыҡ хужалығы һәм дәүләт хеҙмәте академияһы (РАНХиГС) филиалы.

Климат

Ҡала климаты
Күрһәткес	Ғин	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Йыл
Абсолют максимум, °C	5,6	9,4	17,3	28,8	33,4	35,6	38,8	37,2	31,9	24,7	13,5	5,9	38,8
Уртаса максимум, °C	−9,1	−6,8	1,0	9,8	17,4	23,0	24,4	21,1	14,5	6,8	−2,8	−7,9	7,6
Уртаса температура, °C	−12,6	−11,1	−3,8	4,3	11,3	17,1	19,0	15,9	9,8	3,4	−5,8	−11	3,0
Уртаса минимум, °C	−15,7	−14,5	−7,6	0,0	6,2	12,1	14,4	11,9	6,4	−0,7	−8,3	−13,7	−0,7
Абсолют минимум, °C	−44,6	−42,4	−39,2	−21,8	−13,5	−2,3	1,5	−1	−9	−26,6	−39,2	−46,7	−46,7
Яуым-төшөм нормаһы, мм	27	20	21	28	50	75	90	73	58	39	33	27	541
Сығанаҡ: Погода и климат

Яҙ	Йәй	Көҙ	Ҡыш

Транспорт

Екатеринбург — илдең эре транспорт-логистик үҙәге (Кольцово (аэропорт)). Ҡаланың төп аэропорты «Рәсәй аэропорттары» холдингҡа инә («Ренова» составында)^[9].

Милли состав

Милли состав^[10]:

Милләт	Һан, кеше.	милләте күрһәткәндәрҙен %
урыҫтар	1 106 688	89,04 %
татарҙар	46 232	3,72 %
украиндар	12 815	1,03 %
башҡорттар	11 922	0,96 %
мариҙар	6 481	0,52 %
әзербайжандар	6 381	0,51 %
тажиктар	5 868	0,47 %
әрмәндәр	5 271	0,42 %
йәһүд	4 339	0,35 %
үзбәктәр	4 072	0,33 %
башҡа милләтәр	32 863	2,64 %
милләтен күрһәткәндәр	1 242 932	100 %
дөйөм халҡы	1 383 179

Дин

• 
  Троицк ғибәҙәтхана, Екатеринбург
• 
  Әрмән сиркәүе
• 
  Протестанттар сиркәүе
• 
  Мәсет , Екатеринбург
• 
  Екатеринбург синагогаһы