Тургенев Иван Сергеевич

Ива́н Серге́евич Турге́нев (9 ноябрь (иҫке стиль буйынса 28 октябрь) 1818 йыл — 3 сентябрь (22 август 1883 йыл) — рус яҙыусыһы-реалист^[2], шағир, публицист, драматург, тәржемәсе^[3]. рус әҙәбиәте классиктарының һәм уның XIX быуаттың икенсе яртыһындағы үҫешенә шаҡтай ҙур өлөш индереүселәрҙең береһе ^[4]. рус теле буйынса Петербург фәндәр академияһының ағза-корреспонденты (1860), Оксфорд университетының почётлы докторы (1879).

Иван Сергеевич Тургенев
И. С. Тургенев. Рәссам: И. Е. Репин.
Псевдонимдары:	.....въ; —е—; И.С.Т.; И.Т.; Л.; Недобобов, Иеремия; Т.; Т…; Т. Л.; Т……в; ***[1]
Тыуған көнө:	28 октябрь (9 ноябрь) 1818({{padleft:1818|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:9|2|0}})
Тыуған урыны:	Орёл ҡалаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө:	22 август (3 сентябрь) 1883({{padleft:1883|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:3|2|0}}) (64 йәш)
Вафат булған урыны:	Буживаль, Франция
Гражданлығы:	Рәсәй империяһы
Эшмәкәрлеге:	прозаик, шағир, драматург, тәржемәсе, тарихсы
Ижад йылдары:	1834—1883
Йүнәлеше:	Романтизм, реализм
Жанр:	хикәйә, повесть, роман, элегия, драма
Әҫәрҙәре яҙылған тел:	рус
Дебют:	«Вечер», 1838

Биографияһы

Яҙыусының әсәһе Варвара Петровна Лутовинова

Яҙыусының атаһы Сергей Николаевич Тургенев

Иван Сергеевич Тургенев 1818 йылдың 9 ноябрендә (иҫке стиль буйынса 28 октябрҙә) Рәсәй империяһының Орёл ҡалаһында хәрби хеҙмәткәр ғаиләһендә икенсе бала булып тыуған.

Тургеневтар сығышы менән Тула губернаһы дворяндарынан. Буласаҡ яҙыусының атаһы Сергей Николаевич Тургенев (1793—1834) был ваҡытта рус ғәскәрҙәренең махсус атлы гвардия (кавалергард) полкында офицер вазифаһында хеҙмәт иткән була, 1821 йылда полковник дәрәжәһендә отставкаға сыға. 1834 йылда, өс улы — Николай, Иван һәм быума (эпилепсия) ауырыуынан иртә үлгән Сергейҙы ҡалдырып, вафат була.

Әсәһе Варвара Петровна (ҡыҙ фамилияһы Лутовинова) — бай дворян ғаиләһенән. Ул хакимлыҡ (өҫтөнлөк) итергә яратыусы һәм мәрхәмәтһеҙ ҡатын була. Иртә атайһыҙ ҡала, әсәһенең мәрхәмәтһеҙ мөнәсәбәтенән һәм үҙен йыш ҡына туҡмаған эскесе һәм ғауғасы үгәй атаһынан яфа сигә. Даими туҡмалыуҙарҙан һәм кәмһетелеүҙәрҙән Варвара атаһы яғынан туған ағаһына йәшәргә күсә. Уның вафатынан һуң мираҫ буйынса күркәм имениеның һәм 5000 крепостной крәҫтиәндең хужаһына әйләнә^[5].

Әҫәрҙәре

• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 11 томах. — М.: Правда, 1949.
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 12 томах. — М.: Художественная литература, 1953—1958.
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 15 томах. — Л.: Изд-во Академии наук СССР, 1960—1965.
• Тургенев И. С. . Полное собрание сочинений и писем в двадцати восьми томах. — М. — Л.: Наука, 1960—1968.
  • Сочинения в пятнадцати томах. — М. — Л.: Наука, 1960—1968.
  • Письма в тринадцати томах. — М. — Л.: Наука, 1960—1968.
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 10 томах. — М.: Художественная литература, 1961—1962.
• Тургенев И. С. Сочинения в 12 томах. — М.: Наука, 1978—1986.
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 12 томах. — М.: Художественная литература, 1975—1979.
• Тургенев И. С. Полное собрание сочинений и писем в тридцати томах. — М.: Наука, 1978—наст время.^[6]
  • Художественные произведения в двенадцати томах. — М.: Наука, 1978—1986.
  • Письма в восемнадцати томах. — М.: Наука, 1982—наст. время.^[7]
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 5 томах. — М.: Русская книга, 1994.
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 15 томах. — М.: Терра, 1998.
• Тургенев И. С. Собрание сочинений в 6 томах. — М.: Терра, 2011.