Â
літара пашыранай лацінкі From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Â, â (a з цыркумфле́ксам; курсіў: Â â) — літара пашыранай лацінкі. Зьяўляецца літарай альфабэтаў моваў інары-саамі, скольт-саамі, румынскай[1], віетнамскай[2] моваў і мовы мізо. Літара таксама сустракаецца ў францускай[3], фрыульскай[4], фрыскай[5], партугальскай, турэцкай, валёнскай і валійскай[6] мовах як варыянт літары «a». Яна ўключаная ў некаторыя сыстэмы лацінізацыі кгмэрскай, пэрсыдзкай, расейскай[7] і ўкраінскай[7] моваў. Утвараецца з лацінскай літары A a і цыркумфлексу (◌̂).
Remove ads
Бэрбэрскія мовы
«Â» можа выкарыстоўвацца ў бэрбэрскім лацінскім альфабэце для абазначэньня [ʕ].
Віетнамская мова
У віетнамскай куокнгы літарай Â запісваецца гук шва. Пры наяўнасьці ў склада з гэтай літарай якога-небудзь тону, акрамя першага, над ёй ставіцца дадатковы дыякрытычны знак, які пазначае тон, у выніку чаго ўтворыцца літара A з двума дыякрытыкамі (Ấấ Ầầ Ẫẫ Ẩẩ Ậậ).
Інары самі
 выкарыстоўваецца для абазначэньня гуку /ɐ/.
Італьянская мова
 часам выкарыстоўваецца для абазначэньня гуку /aː/ у такіх словах, як amârono (яны любілі).
Крымскататарская мова
У крымскататарскай мове Â выкарыстоўваецца для абазначэньня зьмякчэньня зычнага перад гукам [а], у крымскататарскай кірыліцы для гэтых мэтаў выкарыстоўваецца літара я, напрыклад, selâm — селям («прывітаньне»), kâğıt — кягъыт («папера»).
Румынская мова
У румынскай мове літара пазначае гук /ɨ/ блізкі па гучаньні беларускаму /ы/. Для абазначэньня таго ж гуку выкарыстоўваецца таксама літара Î.
Сэрбская і харвацкая мовы
 не зьяўляецца літарай у харвацкім і сэрбскім альфабэтах. Выкарыстоўваецца толькі ў асобных выпадках, для адрозьніваньня амаграфаў, якія адрозьніваюцца толькі даўжынёй галоснай. Такое можа здарацца ў родным склоне, але ня толькі. Напрыклад, Ja sam sâm, «Я адзін».
Турэцкая мова
У турэцкай мове Â выкарыстоўваецца для абазначэньня заднеязычнай зьмякчэлай A, якой прыблізна адпавядае беларуская я, напрыклад, Âdet («традыцыя»), Elâzığ («Элязыг»).
Француская мова
У францускай мове літара пазначае галосны (адрозьненьні адкрытасьці-закрытасьці для а ўжо страцілі рэлевантнасьць) гук «A», які як бы паглынуў які рухаўся за ім зычны гук (звычайна гэта S) у патоку хуткай раманскай гаворкі: baston → bâton («кій»).
Фрыульская мова
 выкарыстоўваецца для абазначэньня гуку /ɑː/.
Эмільяна-раманьёльскія дыялекты
«Â» выкарыстоўваецца для абазначэньня [aː] у эмільянскіх дыялектах, як у балёнскім câna [kaːna], «трысьнёг».
Лацінізацыя
Ва ўкраінскай і расейскай мовах літара «Â» выкарыстоўваецца для лацінізацыі літары Я[7].
Глядзіце таксама
- Цыркумфлекс
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads