Ўулвэргэмптан

Паводле мясцовай легенды кароль Мэрсіі Ўулфэр заклаў абацтва Сьвятой Марыі ва Ўулвэргэмптане ў 659 годзе^[1]. Горад, паводле зьвестак, быў месцам вырашальнай бітвы паміж аб’яднанымі мэрсійскімі англамі і заходнімі саксамі супраць датчанаў у 910 годзе, але крыніцы дакладна ня ведаюць, ці бітва адбылася ва Ўэнзьфілдзе ці ў Тэтэнголе^[2]. Абодва месцы з тых часоў былі ўлучаныя ў склад Ўулвэргэмптану. Мэрсійцы і заходнія саксы атрымалі вырашальную перамогу ў згаданай бітве^[3]. У 985 годзе кароль Этэльрэд Неразумны дараваў лэдзі Ўульфрун землі ў месцы паводле каралеўскай граматы, і такім чынам было заснаванае паселішча. У 994 годзе ва Ўулвэргэмптане быў асьвечаны манастыр, для якога Ўульфрун даравала землі^[4]. Сёньня тут стаіць царква Сьвятога Пятра^[5]. Статуя лэдзі Ўульфрун усталяваная на лесьвіцы перад царквой^[4].

У Кнізе Страшэннага суда 1086 году Ўулвэргэмптан згадваецца як горад у Сотні Сэйсдонаў. Лорды маёнтка пазначаныя як канонікі царквы Сьвятой Марыі, але пасьля гэтай даты назва царквы была зьменена на царкву Сьвятога Пятра. У той час места было вялікім паселішчам зь пяцьцю дзясяткамі хатніх гаспадарак. У 1179 годзе згадваецца кірмаш, які ладзіўся ў горадзе, а ў 1204 годзе кароль Ян Безьзямельны даведаўся, што горад ня мае каралеўскай хартыі на кірмашы. Гэтая хартыя на штотыднёвы рынак, які працаваў серадамі, была ў рэшце рэшт выдадзена 4 лютага 1258 году Генрыхам III^[5]. Лічыцца, што ў XIV і XV стагодзьдзях Ўулвэргэмптан быў адным з «асноўных гарадоў» гандлю воўнай^[5], што сёньня можна пабачыць на сучасным гербе гораду, і па шматлікіх невялікіх вуліцах, асабліва ў цэнтры гораду, якія маюць у назьве складнік Фолд, а таксама паводле вуліцы Ўулпак-стрыт і завулку Ўулпак-Элі^[5].

У 1512 годзе сэр Стывэн Джэнінз, былы лорд-мэр Лёндану і двойчы майстар паважанай кампаніі гандлёвых ткачоў, які нарадзіўся ў горадзе, заснаваў граматычную школу Ўулвэргэмптану, адную з найстарэйшых дзейных школаў у Вялікабрытаніі^[6]. З XVI стагодзьдзя места стала домам для шэрагу мэталюргічных прамысловых прадпрыемстваў, у тым ліку тых, якія займаліся вырабам замкоў і ключоў, а таксама апрацоўкай жалеза і латуні. Ўулвэргэмптан пацярпеў ад двух вялікіх пажараў, першы зь якіх адбыўся ў красавіку 1590 году і другога ў верасьні 1696 году. Першы пажар не суцяшаўся ажно пяць дзён і пакінуў пасьля сабе амаль 700 чалавек без жытла, а другі зьнішчыў 60 дамоў за першыя пяць гадзінаў.

За некалькі гадоў да пачатку свайго ўзьняцца на трон каралева Вікторыя наведала Ўулвэргэмптан у 1830-х гадах і апісала яго як «вялікі і брудны горад», але той, які прыняў яе «зь вялікай прыязнасьцю і задавальненьнем». У віктарыянскую эпоху места стала заможным, галоўным чынам дзякуючы велізарнай колькасьці прамысловасьці, якая ўзьнікла ў выніку багацьця гораду на радовішчы вугалю і жалеза. Рэшткамі таго залатога часу засталіся мясцовыя дамы, вядомыя як Ўітык Мэнар і Маўнт, якія былі пабудаваныя на замову вытворцаў лакаў і фарбаў сям’і Мандэр. Яны месьцяцца на заходнім ускрайку Ўулвэргэмптану. Шмат іншых падобных дамоў былі зьнесеныя ў 1960-х і 1970-х гадах. Напад натоўпу на выбарнікаў, якія галасавалі або мелі намер галасаваць за кандыдата ад Кансэрватыўнай партыі, прывёў да ўзьняцьця бунту ў 1835 годзе, на здушэньне і запалохваньне бунтоўцаў былі кінутыя драгуны. Чыгунка зьявілася ва Ўулвэргэмптане ў 1837 годзе. У XIX стагодзьдзі ў горад прыбыла шмат імігрантаў з Ўэйлзу і Ірляндыі, а апошняя хваля была выклікана Вялікім голадам. З 1868 па 1975 гады ў горадзе мелася буйная роварная прамысловасьць, за гэты час існавала больш за 200 вытворцаў ровараў, але дасюль аніводная зь іх не захавалася. Сярод гэтых вытворцаў былі Viking, Marston, Sunbeam, Star, Wulfruna і Rudge^[7]. Апошнія буйныя вытворцы ровараў пакінулі Ўулвэргэмптан у 1960-х і 1970-х гадах^[8].

Масавае будаўніцтва муніцыпальнага жыльля ў горадзе дзеля перасяленьня сем’яў з трушчобаў пачалося па заканчэньні Першай сусьветнай вайны. Тралейбусы зьявіліся ў горадзе ў 1923 годзе, а ў 1930 годзе на кароткі час тралейбусная сыстэма Ўулвэргэмптану была найбуйнейшай у сьвеце^[9], але апошні тралейбус спыніў свой рух у 1967 годзе.

Ўулвэргэмптан

Гісторыя

Спорт

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

Wikiwand - on