Алехна Давойнавіч

Алехна Давойнавіч (? — па 1460) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста дарагічынскі (1432), лідзкі (1434—1435), берасьцейскі (1452) і наваградзкі (1459), кашталян троцкі (1459).

Алехна Давойнавіч
лац. Alechna Davojnavič

Асабістыя зьвесткі
Памёр	па 1460
Род	Давойны
Бацькі	Давойна Вісігердавіч
Жонка	Барбара (Васька) зь Ільлінічаў

Імя

Асноўныя артыкулы: Імёны ліцьвінаў і Давойна

Імя Алехна ёсьць вытворным ад імя Аляксандар^[1].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Olechno Dowoynowicz (15 кастрычніка 1432 году)^[2]; Olechnonis Dowoynovicz sigilla (20 студзеня 1433 году)^[3]; Olechno Dowoynowicz Lidensis, capitanei (7 лютага 1435 году)^[4]; панъ Олехно Довойновичь (8 студзеня 1452 году, 29 лістапада 1459 году)^[5]; Oliechno Dowoynowicz (6 красавіка 1459 году)^[6]; Oliechno Dowoynowycz (19 ліпеня 1470 году)^[7].

Біяграфія

Зь літоўскага баярскага роду, сын Давойны Вісігердавіча. Меў братоў Івана (Івашку) і Андрэя (Андрушку).

Упершыню ўпамінаецца ў дакумэнтаў вялікага князя Вітаўта 1420 году, пазьней у Гарадзенскай умове (1432 год). У 1432 годзе быў старостам дарагічынскім, у 1434—1435 гадох — лідзкім, у 1452 годзе — берасьцейскім, у 1459 годзе — наваградзкім. Таго ж году стаў кашталянам троцкім.

Ажаніўся з Барбарай (Васькай), сястрой Івана Ільлініча. Відаць, не пакінуў нашчадкаў, бо па яго сьмерці жонка запісала свае ўладаньні Івану Ільлінічу і Яну Кучуковічу.

У 1464 годзе ўпамінаецца як нябожчык. Пра яго памяць мусіў быў клапаціцца алтарнік, якога прызначаў Іван Ільлініч^[8].

Мова і культура

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

У сваёй лацінамоўнай грамаце 1459 году запісаў жонцы Барбары або Васьцы (Barbare alias Vascze) вёску Тарасавічы (Tharaschowycze) на вечнасьць «па-народнаму для вяна» (alias dlya vyana). Яго жонка (Barbara alias Vaszka) у сваёй грамаце 1470 году, складзенай у Вільні, упамінула «народны» тэрмін «паўустава» (alias polustawa), а таксама геаграфічныя назвы «ў народнай мове» — Тарасаў (Tharasow vulgaritor nominatam) і Кабылічы (Kobilycze vulgariter nuncupatis)^[9]. Гэта адпавядае многім іншым тагачасным лацінскім граматам літоўскіх князёў і баяраў, дзе з азначэньнем «народны» («гутарковы») падаваліся менавіта беларускія словы і выразы^[10].

Да акту Троцкай уніі (1433 год) прывесіў пячаць з лацінамоўным гатычным надпісам^[11]:

• s • olechno dowonowicz