Арва Пярт

А́рва Пярт (па-эстонску: Arvo Pärt, [ˈɑrvo ˈpært]; нар. 11 верасьня 1935 году, Пайдэ, Эстонія) — эстонскі кампазытар клясычнай і сакральнай музыкі^[10]. З канца 1970-х Пярт працаваў у мінімалістычным стылі, які ўлучае ягоную ўласна вынайдзеную тэхніку, тынтынабулі(en). Ягоная музыка часткова натхнёная грыгарыянскімі сьпевамі.

Арва Пярт
Arvo Pärt
Дата нараджэньня	11 верасьня 1935(1935-09-11)[1][2][3][…] (89 гадоў)
Месца нараджэньня	Пайдэ, Эстонія[4]
Грамадзянства	Эстонія
Месца вучобы	Эстонская акадэмія музыкі і тэатру[d]
Занятак	клясычны кампазытар, музыка, кампазытар
Навуковая сфэра	музыка[5]
Сябра ў	Сэрбская акадэмія навук і мастацтваў, Амэрыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d][6], Швэдзкая каралеўская музычная акадэмія[d], Эстонская акадэмія навук[7], Pontifical Council for Culture[d][8] і Фонд прынца П'ера[d][9]
Жанры	сымфонія, сучасная клясычная музыка[d], мінімалізм[d] і рэлігійная музыка[d]
Лэйблы	ECM Records[d]
Дзеці	Michael Pärt[d]
Узнагароды	прэмія Гердэра[d] (2000) Імпэратарская прэмія[d] (2014) музычная прэмія Леані Сонінг[d] (2008) ганаровы доктар Льескага ўнівэрсытэту[d] (2009) Ratzinger Prize[d] (2017) ганаровы доктар Дарэмскага ўніверсітэта[d] (2003) Honorary doctor of the University of Fribourg[d] (2007) ганаровы доктар унівэрсытэту сьвятога Андрэя[d] (2010) honorary doctor of the University of Sydney[d] прэмія Polar Music[d] (2023) Honorary Member of the International Society for Contemporary Music[d] Classic Brit Awards[d]
Сайт	arvopart.ee (эст.)​ (анг.)
Арва Пярт у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Пярт нарадзіўся ў павеце Ярвамаа і выхоўваўся мамай і айчымам у Раквэрэ ў паўночнай Эстоніі. Пачаў граць на фартэпіяна дома, у 1954 пачаў навучаньне ў талінскай сярэдняй музычнай школе, але ўжо праз год пайшоў у войска, дзе граў у ансамблі на габоі і ўдарных. У Талінскай кансэрваторыі вывучаў кампазыцыю ў Хейна Элера. Яшчэ студэнтам пачаў ствараць музыкі для кіно і тэатру. У 1950-х ён таксама напісаў першы вакальны твор — кантату «Meie aed» («Наш сад») для дзіцячага хору і аркестра. Скончыў кансэрваторыю ў 1963. У 1957—1967 працаваў гукапрадусарам на Эстонскім радыё.

Старшыня Саюзу кампазытараў СССР Ціхан Хрэньнікаў раскрытываў Арва Пярта за прымяненьне сэрыялізму ў творы «Нэкралёг» (1960) і «падпаданьне пад замежныя ўплывы», што, аднак, не зашкодзіла Пярту атрымаць першую прэмію зладжанага Саюзам капазытараў конкурсу, у якім спаборнічалі 1200 твораў. У 1970 творца замест складаньня ўласных кампазыцыяў вывучаў сярэднявечную і рэнэсансную музыку. Прыкладна ў той самы час ён перайшоў зь лютэранства ў праваслаўе^[11].

У 1980, пасьля працяглай барацьбы з намэнклятурай, ён атрымаў дазвол на выезд з СССР усёй сям’ёй. Сьпярша пасяліўся ў Вене, дзе прыняў аўстрыйскае грамадзянства, а ў 1991 пераехаў у Бэрлін. На пераломе XX—XXI стагодзьдзяў Пярт вярнуўся ў Эстонію і жыве папераменна ў Таліне^[12] і Бэрліне^[13]. Бегла размаўляе па-нямецку і мае нямецкае грамадзянства^[14][15][16].