Астроская Біблія

Астро́ская Бі́блія — першае поўнае друкаванае выданьне ўсіх кнігаў Сьвятога Пісаньня царкоўнаславянскаю моваю, апублікаванае ў 1581 годзе ў Астрозе. Надрукаваная друкаром Іванам Федаровічам на 628 аркушах. Зьяўляецца дасканалым узорам друкарскага майстэрства Ўкраіны канца XVI стагодзьдзя.

Тытульны аркуш Астроскай Бібліі

Імкнучыся выдаць тэкст Бібліі ў найбольш дакладным і поўным выглядзе, князь Канстантын-Васіль Астроскі падчас падрыхтоўкі Бібліі неаднаразова зьвяртаўся да канстантынопальскага патрыярха Ераміі з просьбай даслаць «добре исправленныя и безпорочныя греческия и словенския рукописи» і «людей способных».

Астроскі атрымаў копію Генадзеўскай Бібліі з Масквы, адправіў давераных людзей у грэцкія, сэрбскія, баўгарскія манастыры для збору сьпісаў Бібліі. Дыянісій Палеалог(uk) па загадзе папы Грыгорыюса XIII каля 1578—1579 рр. прывёз з Рыму ў Астрог сьпіс Бібліі^[1]; у тым ліку копію поўнай Бібліі ноўгарадзкага архіяпіскапа Генадзя 1499 р.

Выкарыстоўваючы ўжо існыя славянскія пераклады, у тым ліку зробленыя Ф. Скарынам, складальнікі Бібліі ажыцьцявілі рэдагаваньне і параўнаўчы аналіз сабраных сьпісаў з грэцкаю Сэптуагінтаю.

Першае пробнае выданьне пабачыла сьвет 12 ліпеня 1580 году і ўключала Новы Запавет і Псалтыр. Другое — асноўнае выданьне — выйшла 12 жніўня 1581 году і ўключала поўны біблейскі звод і ўсе прадмовы да кнігі.

Астроская Біблія стала першым друкаваным выданьнем поўнага біблейскага зводу на тэрыторыі ВКЛ і Рэчы Паспалітай. Яна была афіцыйна прызнаная Маскоўскім патрыярхатам і забясьпечвала літургічныя патрэбы праваслаўнага славянства на працягу чатырох стагодзьдзяў. Першае маскоўскае выданьне Бібліі 1663 году было перадрукам Астроскай Бібліі з уніфікаваным правапісам. А з далейшымі тэкставымі выпраўленьнямі гуртку на чале зь Е. Славінецкім, а пасьля Я. Блатніцкага ды В. Ляшчэўскага стала асноваю Сынадальнай (Лізавецінскай) Бібліі 1751 і 1756 рр. (выпраўленае выданьне, зь якога перадрукаваныя ўсе наступныя).

Значэньне «Астроскай Бібліі» было вялізарным для праваслаўнае адукацыі, якое было вымушанае супрацьстаяць моцнаму каталіцкаму ціску на Беларусі і Ўкраіне.

Пры накладзе каля 1000—1500 асобнікаў да нашага часу дайшло больш за 260 асобнікаў Астроскай Бібліі, якія захоўваюцца ў музэях, бібліятэках, архівах Украіны, Расеі, Беларусі, Польшчы, Летувы, Румыніі, Ватыкану, Грэцыі, Сэрбіі й іншых краінаў.

Глядзіце таксама

• Астроская друкарня