Аўгустын Пацэвіч

Аўгусты́н Лю́двік Барталямэ́й (Аўгустын Канстанты́навіч^[2]) Пацэ́віч, (па-польску: Augustyn Ludwik Bartłomiej Pacewicz; *24 жніўня 1847, Пружана — 20 чэрвеня 1928, Пружана) — заслужаны лекар-філянтроп. Большую частку жыцьця пражыў у Пружане, дзе карыстаўся вялізным аўтарытэтам за сваю дабрачынную дзейнасьць. У падзяку за ягоныя заслугі цэнтральная вуліца места ў 1926 року была названая ягоным імем.

Аўгустын Пацэвіч
Аўгустын Пацэвіч на пасадзе вайсковага лекара ў расейскіх кашарах (Слабудка) ля Пружаны
Дата нараджэньня	24 жніўня 1847(1847-08-24)
Месца нараджэньня	Пружаны, Гарадзенская губэрня, Літоўскае генэрал-губэрнатарства, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	20 чэрвеня 1928(1928-06-20) (80 гадоў)
Месца сьмерці	Пружаны, Пружанскі павет, Польская Рэспубліка
Месца пахаваньня	Каталіцкія могілкі[d][1]
Месца вучобы	Гарадзенская мужчынская гімназія[d] Імператарская медыка-хірургічная акадэмія[d] (1873)
Занятак	фізык
Сябра ў	Польскае медыцынскае таварыства[d]
Бацька	Канстантын Пацэвіч[d]
Дзеці	Казімер Пацэвіч
Узнагароды
Аўгустын Пацэвіч у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся 24 жніўня 1847 ў Пружане ў сям’і Канстантына Людвікавіча Пацэвіча і Караліны са Шрэтэраў (польск. Szretter). Ахрышчаны 28 жніўня, хрышчоныя бацькі — Валенці і Юзэфа Гярміна Швыкоўскія^[3]. Скончыў гімназію ў Горадні, Вайскова-мэдычную акадэмію ў Пецярбургу (1873, паводле іншых зьвестак 1874 або 1876^[4]).

Вуліца Замкавая ў Пружане (1916), у 1926 перайменаваная ў гонар Аўгустына Пацэвіча

Служыў вайсковым лекарам Балтыйскага флёту ў Кранштаце, звольнены ў запас з прычыны хваробы — артрыту. У 1885—1915 займаўся прыватнай практыкай, а таксама ў званьні палкоўніка працаваў вайсковым лекарам у казармах 38-га лятучага артылерыйскага палку пад Пружанай (каля 1909—1913). Ганаровы міравы судзьдзя ў Пружанскім судзе. У 1909 пабудаваў хату на вуліцы Гарадзенскай каля старога парку^[4].

У часе Першай сусьветнай вайны эвакуяваны разам зь сям’ёй у Пецярбург (1915). Працаваў у прыватнай лякарні і ў чыгуначнай клініцы. Напрыканцы ліпеня 1918 вярнуўся ў Пружану, працягнуў лекарскую практыку. Ва ўласным шпіталі на свае сродкі ўтрымоўваў палату і ложак для бедных; вясковую (беларускую) і мескую (жыдоўскую) беднату лекаваў задарма, часта за свой кошт аплочваў пацыентам набыцьцё неабходных лекаў у аптэцы^[3]. Свае шматрокавыя дасьледаваньні дасылаў у Польскае лекарскае таварыства(pl) ў Варшаве.

1 студзеня 1924 року ўзнагароджаны ордэнам Polonia Restituta^[5]. Існуюць таксама зьвесткі пра ўзнагароджаньне ордэнам Virtuti Militari (дата ўзнагароджаньня невядомая)^[6]. У ягоны гонар была перайменаваная галоўная вуліца места, на якой ён жыў ад 1909 року. Гэтую назву вуліца мела да 1942 року^[7].

Апошнія два рокі жыцьця ўжо не практыкаваў, цяжка прыкаваны да ложка праз хваробу. Памёр у сярэдзіне чэрвеня 1928 року. Набажэнствы з прычыны ягонае сьмерці адбыліся ў храмах усіх веравызнаньняў Пружаны^[3]. Паводле запавету пахаваны на каталіцкіх могілках у звычайнай сасновай труне без шыкоўных помнікаў. У цяперашні час магіла абноўленая, замест спарахнелага драўлянага крыжу пастаўлены мэталёвы з ранейшай шыльдачкай^[8].

Пасьля ад’езду сям’і Пацэвічаў у Польшчу ў іхняй хаце пэўны час разьмяшчаўся дзіцячы прытулак. Цяпер на гэтым месцы знаходзіцца помнік спаленым вёскам^[4].

Сям’я

Бацька Канстантын Людвігавіч згаданы ў 1874 року як дэпутат ад дваран у павятовай кватэрнай камісіі, калескі асэсар; узнагароджаны знакам адрозьненьня за XX гадоў бездакорнай службы і мэдалём у памяць вайны 1853—1856 рокаў(ru). Меў братоў Ігната (паштмайстар) і Карла (станавы прыстаў)^[4].

9 чэрвеня 1888 Аўгустын ажаніўся з Сафіяй Галаўнёй, мелі 4 сыноў і 3 дачок. Адна зь іх, Паўліна, скончыла сем клясаў Гарадзенскай жаночай гімназіі ведамства імпэратаркі Марыі^[9]; у 1924 року стала жонкай Мікалая Разанава. У 1902 нарадзілася дачка Алена (у хросьце Алена-Ганна)^[10].

Сын Казімер служыў у палку ўланаў Войска Польскага II Рэчы Паспалітай, з пачаткам Другой сусьветнай вайны выехаў у Вялікабрытанію. Паводле запавету ягоныя карціны перададзеныя польскім музэям.

Сын Караль таксама стаў урачом, у 1926 атрымаў дыплём, працаваў у Пружанскай гімназіі і па сумяшчальніцтве — у супрацьтрахомным кабінэце^[4].