Белнафтахім

Белнафтахім — беларускі дзяржаўны канцэрн па нафце і хіміі. Найбуйнейшы прамысловы комплекс Беларусі, на долю якога прыпадае больш за 30% прамысловай вытворчасьці краіны^[4]. Зь лістападу 2024 году пасаду старшыні займае Ільля Ікан^[5].

Белнафтахім
Тып	урадавы канцэрн
Заснаваная	17 красавіка 1997 (28 гадоў таму)
Краіна	Беларусь
Разьмяшчэньне	Менск, прасп. Дзяржынскага, д. 73
Ключавыя фігуры	Ільля Ікан
Галіна	хімічная прамысловасьць
Прадукцыя	нафта, паліва, угнаеньне, валакно, ніць, плястмаса
Апэрацыйны прыбытак	▲4 314 мільярдаў рублёў (студзень—ліпень 2008; 2 015 мільёнаў $)
Чысты прыбытак	▲3 095 мільярдаў рублёў (студзень—ліпень 2008[1]; 1 446 млн $[2])
Лік супрацоўнікаў	120 тысячаў (2007 год)[3]
Даччыныя кампаніі	«Беларуснафта», «Беларуськалій», «Белшына», «Нафтан»
www.belneftekhim.by

Канцэрн створаны 17 красавіка 1997 году празь зьліцьцё канцэрна «Белнафтапрадукт» і Беларускага канцэрна па вытворчасьці хімічнай і нафтахімічнай прадукцыі^[6]. Аб’ядноўвае прадпрыемствы і арганізацыі па здабычы, перапрацоўцы і транспартоўцы нафты, забесьпячэньню нафтапрадуктамі, хіміі і нафтахіміі, шэраг навуковых, праектна-канструктарскіх, будаўнічых, рамонтных і пуска-наладачных арганізацыяў, а таксама шырокую тавараправодную сетку на замежных рынках.

Канцэрн вырабляе больш за 500 відаў нафтахімічнай і хімічнай прадукцыі^[7].

Даччыныя прадпрыемствы

У склад канцэрну, акрамя 6-ці абласных і 30-ці мясцовых даччыных прадпрыемстваў пастаўкі нафтапрадуктаў, уваходзяць прадпрыемствы ў:

• Гарадзенскай вобласьці: «Гарадзенскі інстытут азотнай прамысловасьці» («ГІАП»), «Гарадзенскі мэханічны завод», «Горадня Азот», «Горадня Хімвалакно»;
• Гомельскай вобласьці: «Беларуснафта» (Гомель), «Гомельскі хімічны завод», «Гомельтранснафта Сяброўства», «Захаднафтагеафізыка» (Гомель), «Рэчыцанафтамаш», «Сьветлагорск Хімвалакно», «Сэйсматэхніка» (Гомель), «Транснафтадыягностыка» (Гомель), «Чырвоны кастрычнік» (Рэчыца);
• Віцебскай вобласьці: «Белнафтахімпраект» (Наваполацак, Полацкі раён), «Наваполацактранснафта Сяброўства», «Наваполацкая рамонтна-будаўніча-мантажная ўправа» («НРБМУ»), «Нафтан» (Наваполацак), «Палімір» (Наваполацак), «Плястпалімер» (Наваполацак), «Полацак-Шкловалакно»;
• Магілёўскай вобласьці: «Белхімаўтаматыка» (Магілёў), «Белшына» (Бабруйск), «Магілёўхімвалакно»;
• Менскай вобласьці: «Барысаўскі завод плястмасавых вырабаў», «Беларуськалій» (Салігорск);
• Менску: «Аргнафтахім», «Крыён», «Нафтахімпраект», «Хімрамонт»^[6].

Санкцыі

У 2007 годзе супраць «Белнафтахіму» былі ўведзеныя санкцыі з боку ЗША^[8]. Амэрыканскім кампаніям было забаронена супрацоўнічаць з канцэрнам, усе актывы «Белнафтахіму» ў ЗША былі замарожаныя. Мэтаю ўключэньня ў санкцыйны сьпіс спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў быў ціск на рэжым Лукашэнкі. З 2015 па 2021 год санкцыі супраць «Белнафтахіму» былі прыпыненыя^[9][10].

Даччыная кампанія «Белнафтахіму» «BNK Ltd.» у чэрвені 2021 году была ўнесена ў санкцый сьпіс Вялікабрытаніі, паколькі існавала абгрунтаванае падазрэньне, што кампанія кантралюецца Аляксандарам Лукашэнкам, які нясе адказнасьць за сур’ёзныя парушэньні правоў чалавека ў Беларусі^[11][12].

9 жніўня 2021 году ў санкцыйны сьпіс ЗША быў уключаны генеральны дырэктар «Белнафтахіму» Андрэй Рыбакоў^[10][13].

У 2022 годзе санкцыі супраць «Белнафтахіму» ўвялі Канада і Украіна^[14].

У жніўні 2023 году «Белнафтахім» патрапіў пад санкцыі ЭЗ^[15]. У тым жа месяцы да гэтых санкцый далучыліся Швайцарыя^[16], Паўночная Македонія, Чарнагорыя, Альбанія, Украіна, Босьнія і Герцагавіна, Ісьляндыя, Ліхтэнштайн і Нарвэгія^[17].