Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў (Бялынічы)

Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Бялынічах. Знаходзіўся ў цэнтры мястэчка, на Рынку. Твор архітэктуры барока. У кляштары захоўваўся цудоўны абраз Божай Маці, шанаваны хрысьціянамі розных канфэсіяў.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў
Краіна	Беларусь
Места	Бялынічы
Каардынаты	53°59′39.53″ пн. ш. 29°42′31.19″ у. д.
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура[d]
Дата заснаваньня	XVII ст.
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў на мапе Беларусі Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў на Вікісховішчы

Комплекс Бялыніцкага кармэліцкага кляштару складаўся з касьцёла, кляштарнага корпуса і мура з брамай. У 1960-я гады савецкія ўлады узарвалі касьцёл, а ў 1970-я гады — дашчэнту зьнішчылі архітэктурны комплекс. Магчыма, захаваліся фрагмэнты падмуркаў.

Гісторыя

Плян кляштару, 1834 г.

Вялікае Княства Літоўскае

У 1624 годзе канцлер Леў Сапега заснаваў у Бялынічах кляштар кармэлітаў, які атрымаў фундушавыя вёскі Вугольшчыну, Царковішча і Цяхціц (у 1667 годзе меў 30 дымоў^[1]). У 1634 годзе невядомы мастак намаляваў тут абраз Маці Божай.

У 1742 годзе першыя драўляныя будынкі кляштару згарэлі, па чым пачалося будаваньне новых мураваных касьцёла (1742—1750 гады) і кляштару (1750—1758 гады)^[2]. У 1763 годзе, калі ўладальнікамі мястэчка былі князі Агінскія, новазбудаваны касьцёл асьвяцілі пад тытулам Унебаўзяцьця^[1][3] Найсьвяцейшай Панны Марыі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Бялынічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. У 1775 годзе да кляштару прыбудавалі 1-павярховае крыло. Па пажары 1858 году касьцёл рэканструявалі (дабудавалі дзьве вежы).

Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1867 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, а 11 красавіка 1876 году гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1877 годзе сюды перавялі Тупічэўскі мужчынскі манастыр.

Найноўшы час

Стан кляштару па вайне

У 1930-я гады савецкія ўлады перарабілі будынак касьцёла пад клюб, зруйнавалі бакавыя вежы і купал. Пазьней выкарыстоўвалі яго як склад.

У 1960-я гады савецкія ўлады ўзарвалі касьцёл, а ў 1970-я гады — дашчэнту зьнішчылі кляштарны корпус.

Архітэктура

Касьцёл

Касьцёл — 3-нэфавая крыжова-купальная базыліка з трансэптам. Галоўны фасад меў багаты ордэрны дэкор і ўпрыгожваўся скульптурамі. Ён падзяляўся антаблемэнтамі на тры гарызантальныя ярусы і вязкамі пілястраў — на пяць вэртыкальных. Сярэдняя частка завяршалася фігурным франтонам, бакавыя — масіўнымі валютамі, прамежкавыя — вежамі, накрытымі гранёнымі купалкамі.

Інтэр’ер аздабляўся драўлянай і стукавай скульптурай, сюжэтнымі размалёўкамі.

Кляштар

Кляштарны корпус — 2-павярховы Т-падобныя ў пляне будынак.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  1860 г.
• 
  З акварэлі Б. Русецкага 1860—1862 гг., 1899 г.
• 
  1876 г.
• 
  1876 г.

• 
  1876 г.
• 
  1876 г.
• 
  1876 г.
• 
  1876 г.

• 
  1876 г.
• 
  1876 г.
• 
  1876 г.
• 
  1876 г.

• 
  1876 г.
• 
  1876 г.
• 
  1882 г.
• 
  1900-я гг.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1862 г.
• 
  да 1911 г.
• 
  1911 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  1923 г.
• 
  А. Вінэр, 1939 г.

• 
  А. Вінэр, 1939 г.
• 
  да 1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.

• 
  1941 г.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.