Дзяржаўны пагранічны камітэт Рэспублікі Беларусь

Дзяржа́ўны паме́жны камітэ́т Рэспу́блікі Белару́сь (ДПК Беларусі) — ведамства ўраду Беларусі, упаўнаважанае ажыцьцяўляць ахову дзяржаўнае мяжы. Старшыня ДПК ды 4 ягоныя намесьнікі^[5] прызначаюцца й здымаюцца з пасадаў прэзыдэнтам.

Дзяржаўны памежны камітэт Рэспублікі Беларусь
Эмблема
Абрэвіятура	ДПК РБ
Дата ўтварэньня	15 студзеня 1992 (33 гады таму)
Штаб-кватэра	Менск, вул. Валадарскага, д. 24
Старшыня	Канстанцін Моластаў
Першы намесьнік	Ігар Буткевіч
Намесьнікі	Раман Подлінеў, Ігар Печань, Ігар Гутнік[1]
Зьвязаныя кампаніі	Асобная служба актыўных мерапрыемстваў
Бюджэт	294 млрд рублёў[2] (2009 год; 105 млн $[3])
Сайт	gpk.gov.by
Колішняя назва	Галоўная ўправа памежных войскаў (да лістапада 1992 г.), Дзяржаўны камітэт памежных войскаў (да 25 верасьня 2007 г.[4])

Склад

• Цэнтральны апарат;
• Памежныя групы — Берасьцейская, Гарадзенская, Гомельская ды Смаргонская;
• Памежныя атрады — Лідзкі, Пінскі, Полацкі^[6].

Задачы

• забесьпячэньне памежнае бясьпекі;
• наладжаньне аховы дзяржаўнае мяжы;
• кіраваньне органамі памежнае службы;
• наладжаньне памежнага ўзаемадзеньня ведамстваў ураду;
• удзел у абароне дзяржавы;
• наладжаньне пропуску фізычных асобаў ды транспартных сродкаў празь дзяржаўную мяжу;
• папярэджаньне й спыненьне парушэньняў дзяржаўнае мяжы;
• забесьпячэньне службовай дзейнасьці памежнікаў;
• ідэалягічная апрацоўка памежнікаў.

Паўнамоцтвы

• падрыхтоўка прапановаў заканадаўства аб ахове дзяржаўнае мяжы, працы пунктаў пропуску празь мяжу ды службе памежнікаў;
• парадкаваньне дзейнасьці падпарадкаваных установаў;
• ухваленьне ды нагляд за выкананьнем ведамасных пастановаў;
• ахова дзяржаўнае мяжы;
• заключэньне міжведамасных міжнародных дамоваў;
• супраца з адпаведнымі ведамствамі іншых дзяржаваў ды міжнароднымі арганізацыямі;
• супрацьдзеяньне парушэньню дзяржаўнае мяжы;
• змаганьне на мяжы супраць незаконнага перасяленьня, арганізаванай злачыннасьці, тэрарызму, кантрабанды ды адміністрацыйных мытных правапарушэньняў;
• прымежны вышук;
• апавяшчэньне прэзыдэнта ды ўраду аб памежных пагрозах дзяржаўнае бясьпецы;
• забесьпячэньне органаў дазнаньня й памежнікаў, якія вядуць адміністрацыйную справу;
• папярэджаньне, выяўленьне й спыненьне хабарніцтва сярод памежнікаў;
• дазвол пропуску празь дзяржаўную мяжу фізычных асобаў ды транспартных сродкаў у спрошчаным парадку ды па-за пунктамі пропуску;
• дазвол вылету й пасадкі паветраных суднаў на лётнішчах, не абсталяваных пунктамі пропуску празь дзяржаўную мяжу;
• падбор і падрыхтоўка памежнікаў;
• падтрыманьне правапарадку ў органах памежнае службы;
• падтрыманьне боегатоўнасьці памежных войскаў;
• нагляд за дзейнасьцю органаў памежнай службы;
• удзел ва ўстанаўленьні дзяржаўнае мяжы паводле міжнародных дамоваў;
• падтрыманьне інфраструктуры дзяржаўнае мяжы;
• разьмяшчэньне й раскватараваньне памежных войскаў;
• наладжаньне памежных дасьледаваньняў;
• падача прапановаў аб утварэньні дзяржаўнага абароннага заказу;
• забесьпячэньне памежнікаў узбраеньнем, тэхнікай ды сродкамі побыту;
• аказаньне платных паслугаў;
• падача на разгляд прэзыдэнту парадкаў ды нормаў забесьпячэньня органаў памежнае службы;
• стварэньне бясьпечных умоваў воінскай службы й працы ў органах памежнае службы;
• забесьпячэньне прававой абароны й падтрымкі супрацоўнікаў органаў памежнае службы ды іхных сем’яў;
• ідэалягічная апрацоўка ў органах памежнае службы;
• падбор і накіраваньне супрацоўнікаў для аховы дыпляматычных прадстаўніцтваў дзяржавы за мяжой;
• спрыяньне выкананьню ў памежжы заканадаўства аб ахове навакольнага асяродзьдзя й прыродных багацьцяў;
• прафіляктыка захворваньняў, лячэньне ды санітарны нагляд у памежных войсках^[7].

Мінуўшчына

15 студзеня 1992 году Вярхоўны Савет ухваліў Пастанову №1417^[8] аб стварэньні пры ўрадзе Галоўнае ўправы памежных войскаў, што з 20 верасьня 1991 году падпарадкоўваліся Камітэту дзяржаўнае бясьпекі Беларусі^[9]. Пастановаю №93 ад 19 лютага 1992 году ўрад прызначыў першым загадчыкам памежных войскаў Беларусі Яўгена Бачарава^[10]. 24 верасьня й 23 кастрычніка 1992 году адбылося ўтварэньне Полацкага й Смаргонскага памежных атрадаў для аховы мяжы з Латвіяй ды Летувою адпаведна.

4 лістапада 1992 году Вярхоўны Савет ухваліў Закон аб дзяржаўнай мяжы Рэспублікі Беларусь^[11], а 5 лістапада — Закон аб памежных войсках^[12]. Пастановаю ад 11 чэрвеня 1993 году ВС надаў статус дзяржаўнае мяжы межам з Латвіяй, Расеяй ды Ўкраінай. 25 кастрычніка 1993 г. адбылося ўтварэньне асобнай верталётнай эскадрыльлі, 3 студзеня 1994 г. — Пінскага памежнага атраду, а 25 жніўня 1997 г. — Лідзкага. Указам прэзыдэнта ад 25 верасьня 2007 году №448 Дзяржаўны камітэт памежных войскаў быў перайменаваны ў Дзяржаўны памежны камітэт^[13].

17 жніўня 2021 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 313 «Аб сьцягу органаў памежнай службы», якім ухваліў яго апісаньне, выяву і Палажэньне аб ім. Згодна з Палажэньнем «сьцяг органаў памежнай службы ўяўляе прастакутнае палотнішча зялёнага колеру даўжынёй 200 см, шырынёй 133 см. Ад цэнтру сьцяга ў яго куты разыходзяцца 4 прамяні цёмна-зялёнага колеру, якія пашыраюцца да канцоў. Шырыня кожнага промня ў цэнтры сьцягу роўная 3/10 шырыні палотнішча. Кожны прамень з 2-х бакоў аблямаваны чырвонымі палосамі, шырыня якіх у цэнтры сьцягу роўная 1/10 шырыні промня. Над ніжняй аблямоўкай кожнага промня разьмешчаныя гарызантальныя палосы — цёмна-зялёнага колеру, шырыня якіх у цэнтры сьцягу роўная 1/10 шырыні промня, і чырвонага колеру, шырыня якіх у цэнтры сьцягу роўная 3/10 шырыні промня. У цэнтры палотнішча разьмешчаная выява геральдычнага знака — эмблемы Дзяржаўнага памежнага камітэту, якая суадносіцца па вышыні з шырынёй сьцягу як 2:3». Паводле 2-га пункту Ўказу, «сьцяг разьмяшчаецца на будынках Дзяржаўнага памежнага камітэту, тэрытарыяльных органаў памежнай службы, органа памежнай службы спэцыяльнага прызначэньня і арганізацыяў, якія забясьпечваюць выкананьне задачаў, ускладзеных на органы памежнай службы, у службовых памяшканьнях Дзяржаўнага памежнага камітэту і дадзеных органаў і арганізацыяў, а таксама ў пунктах пропуску празь Дзяржаўную мяжу Рэспублікі Беларусь, на памежных заставах, памежных пастах, у іншых падразьдзяленьняхорганаў памежнай службы, якія нясуць службу па ахове Дзяржаўнай мяжы Рэспублікі Беларусь»^[14].

Пасля пачатку міграцыйнага крызісу кіраўніцтва Дзяржпагранкамітэта, у тым ліку яго старшыня Анатоль Лапо, 2 сьнежня 2021 года трапіла пад санкцыі Эўразьвязу^[15], ЗША^[16] ды Канады^[17]. 20 сьнежня да санкцый ЕС далучылася Швайцарыя^[18], а 22 сьнежня — Альбанія, Ісьляндыя, Ліхтэнштайн, Нарвэгія, Паўночная Македонія, Сэрбія, Чарнагорыя^[19][20].