Змагарныя дарогі

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

«Змага́рныя даро́гі» — раман Кастуся Акулы 1960 году, упершыню выдадзены ў Канадзе ў 1962 годзе беларускім клясычным правапісам[1].

Хуткія факты Жанр:, Аўтар: ...

Эпіграфам да раману служыць верш Уладзімера Жылкі «Меч». Падзеі твору адбываюцца ў 8 краінах Эўропы — Беларусі, Летуве, Польшчы, Нямеччыне, Францыі, Італіі, Швайцарыі і Ангельшчыне[2]. У 1994 годзе выдавецтва «Мастацкая літаратура» перавыдала яго ў Беларусі накладам 6000 асобнікаў, якія раскупілі за пару месяцаў[3]. У 1995 годзе Беларускі ПЭН-цэнтар узнагародзіў Кастуся Акулу за раман Прэміяй імя Францішка Багушэвіча[4]. У сьнежні 2000 году рэдакцыя газэты «Наша ніва» ўлучыла раман «Змагарныя дарогі» ў 100 найлепшых беларускіх кніг ХХ стагодзьдзя на падставе чытацкага апытаньня цягам году[5]. У 2005 годзе выдавецва «Логвінаў» зноў перавадала раман у зборніку выбраных твораў «Россыпы»[6].

Remove ads

Дзея

Ва ўводнай частцы «Гітлераўская акупацыя Беларусі» апісваецца падзел захопленай краіны, праца беларускіх настаўнікаў, а таксама беларускія аб’яднаньні і вайсковыя фармаваньні. Гітлераўскі і сталінскі таталітарныя рэжымы параўноўваюцца з вобразнымі пачварамі Сцылай і Харыбдай, ад якіх церпяць людзі. Улетку 1944 году адбываецца эвакуацыя Менскай школы камандзіраў БКА разам з Сымонам Спарышам і ягонымі сябрамі Віктарам Караткевічам і Кастусём Дзежкам. У назвах 3-х асноўных частак раману пазначаецца маршрут постацяў: 1) «Менск — Альткірх — Марсэль», 2) «Бэрлін — Цьвізэль — Нэапаль — Балёньня», 3) «Балёньня — Лёндан». У разьдзелах «Беларуская цэнтральная рада ў Бэрліне. Генэрал Езавітаў, Астроўскі й Шувалаў», «Загуба генэрала Езавітава» і «Дывізія «Беларусь» пераходзіць да амэрыканцаў» падзеі згадваюцца паводле дакумэнтаў. У якасьці постацяў выступаюць кіраўнік Беларускай самапомачы Іван Ермачэнка і камандзір Беларускай краёвай абароны Францішак Кушаль. Таксама згадваецца намесьнік кіраўніка БКА капітан Віталь Мікула, які загінуў у газавым крэматорыі Дахаў[7].

У якасьці адмоўнай постаці прыводзіцца былы школьны вартаўнік з Каралеўшчыны Вітвіцкі, які ў зялёным мундзіры ўрадніка расстрэльваў жыдоў на вуліцах Глыбокага. Таксама згадваецца начальнік паліцыі раённага мястэчка лейтэнант Сьцервін, які абвяшчаў камуністамі людзей, каб прысабечыць іх набытак[7].

У Францыі беларускія жаўнеры адмаўляюцца ваяваць супраць мясцовых макісаў, на бок якіх пераходзяць. Затым Сымон Спарыш служыць 2-м Польскім корпусе брытанскага войска на італьянскім фронце. Па вайне Сымон Спарыш навучаецца ў Школе падхаронжых панцырнай зброі з князем Юрыем Радзівілам (зь якім навучаўся аўтар). Аднойчы Спарыш натхнёна чытае эмігранцкую газэту «Беларускія навіны». Узімку 1947 году ў Лёндане Сымон Спарыш сустракаецца зь сябрамі на 1-м Зьезьдзе беларусаў Вялікае Брытаніі[7].

Remove ads

Крытыка

У 1990-я гады ў газэце «Свабода» Сяргей Лотва згадаў раман у нататцы «Паміж Курапатамі і Хатыньню» словамі: «паміж безьлічы бэсэсэраўскіх выданьняў аб Вялікай Айчыннай – гэты твор, падобна, адзіны, які можна ўважаць Беларускаю кнігаю пра ІІ сусьветную вайну»[8].

Выданьні

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads