Канстанцыя Скірмунт

Канста́нцыя Скíрмунт (па-польску: Konstancja Skirmuntt; 1852, в. Калоднае Пінскага павету (цяпер Столінскі раён), Менская губэрня, Расейская імпэрыя — 23 студзеня 1934, Пінск) — беларуская і польская публіцыстка, гістарыца^[2].

Канстанцыя Скірмунт
Konstancja Skirmuntt
Дата нараджэньня	1851
Месца нараджэньня	Калоднае, Пінскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	23 студзеня 1934(1934-01-23)
Месца сьмерці	Пінск, Палескае ваяводзтва, Польская Рэспубліка
Месца пахаваньня	Могілкі на вуліцы Спакойнай[d]
Заняткі	гістарыца, публіцыстка
Навуковая сфэра	публіцыстыка[1], гісторыя[1] і палітычная дзейнасьць[d][1]
Гады дзейнасьці	1886-1934
Псэўданімы	Pojatos Pajautos, Futurus
Бацька	Казімер Скірмунт[d]
Маці	Гелена Скірмунт
Узнагароды
Канстанцыя Скірмунт у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Нарадзілася Канстанцыя Скірмунт у 1852 г. у радавой сядзібе Скірмунтаў у в. Калоднае Пінскага павету (цяпер Столінскі раён Берасьцейскай вобласьці). Атрымала добрую хатнюю адукацыю, якую не змагла прадоўжыць з-за рэпрэсіяў супраць маці — мастачкі, мэдальеркі і скульптаркі Гэлены Скірмунт, асуджанай за ўдзел у паўстаньні 1863 г. Да 1874 г. Канстанцыя жыла ў Крыму, потым вярнулася на радзіму^[2].

Пасьля вяртаньня актыўна ўдзельнічала ў эканамічным і палітычным жыцьці роднага краю. Зьяўлялася адной з арганізатараў Таварыства ўзаемнага крэдыту палескіх земляўласьнікаў — фактычна польскага банка на Палесьсі, які разьмяшчаўся ў ейным пінскім палацы.

Дапамагала свайму стрыечнаму брату Раману Скірмунту ў стварэньні «Краёвай партыі Літвы і Беларусі», была адным з ідэолягаў гэтай партыі. У пачатку ХХ ст. прымала актыўны ўдзел у заснаваньні тайных польскіх школаў у Пінску^[3].

У студзені 1907 году Канстанцыя Скірмунт выступіла з праграмнымі тэзісамі Краёвай партыі Літвы і Белай Русі, якая павінна была спрыяць паразуменьню трох мясцовых нацыянальнасьцяў — летувісаў, беларусаў і палякаў^[4].

Выступала супраць далучэньня Вільні да Польшчы ў 1920 г.^[3]

За сваю працу і намаганьні была ўзнагароджаная Ватыканам ордэнам Pro Ecclesia et Pontifice. Ганаровая доктарка ўнівэрсытэту Вітаўта Вялікага (Коўна)^[5].

Памерла 23 студзеня 1934 году. Пахаваная на старых могілках у Пінску^[6].

Грамадзкая і публіцыстычная дзейнасьць

К. Скірмунт зьяўляецца аўтаркай кнігаў «Гісторыя Літвы, выкладзеная ў нарысе» (1886), «З найстаражытных часоў літоўскага племені» (1892), «Паданьні: Даміндоўгавыя часы. З гісторыі старажытнай Прусіі» (1903), «Міндоўг — кароль Літвы» (1909) і інш. У кнізе «Гісторыя Літвы…» пісьменьніца крытычна ацэньвала палітыку Ягайлы і станоўча — дзейнасьць Вітаўта. Яна сьцьвярджала, што разьвіцьцю Вялікага Княства Літоўскага перашкаджала занадта значнае падпарадкаваньне Польшчы^[7].

Як публіцыстка выступала ў часопісе «Край», газэтах «Przeglad wilensky» («Віленскі агляд»), «Виленский вестник» і інш. Выдала 2 зборнікі артыкулаў з пэрыядычных выданьняў, брашуру «Ягелонская ідэя і крэсавая палітыка» (1925)^[6].

Творы

• «Dzieje Litwy. Opowiedziane w zarysie», Кракаў, 1886 г. («Гісторыя Літвы. Аповесьць у абрысе»),

• «Zarys dziejów litewskich», Варшава, 1901 г. («Абрыс літоўскай гісторыі»),

• «O prawdę i zgodę z powodu Głosu litwinów do magnatów, obywateli i szlachty na Litwie i odpowiedzi młodego szlachcica litewskiego», Львоў, выд. 2-е, 1906 г. («Аб праўдзе і згодзе з поваду Голаса літвінаў да магнатаў, землеўладальнікі і шляхта на Літве і адказы маладога літоўскага шляхціца»),

Магіла Канстанцыі Скірмунт, Пінск

• «Idea jagiellońska a polityka kresowa», 1925.