Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар янітаў (Сталовічы)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Касьцёл Сьвято́га Я́на Хрысьці́целя і кля́штар яні́таў — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у Сталовічах. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка, на гістарычным Рынку, пад адрасам вуліца Баранавіцкая, 7. У 2-й палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату і зруйнавалі кляштарны корпус. Твор архітэктуры віленскага барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.
Помнік сакральнай архітэктуры | |
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар янітаў | |
![]() Былы касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля | |
Краіна | Беларусь |
Вёска | Сталовічы |
Каардынаты | 53°12′47.33″ пн. ш. 26°02′20.69″ у. д. |
Канфэсія | Беларуская праваслаўная царква |
Эпархія | Пінская япархія |
Архітэктурны стыль | віленскае барока |
Аўтар праекту | Ёсіф Фантана III[d] і Ян Гляўбіц |
Дата заснаваньня | XVII ст. |
Статус | Ахоўная зона |
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар янітаў на мапе Беларусі ![]() ![]() Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар янітаў | |
![]() |
Комплекс складаўся з касьцёла, кляштарнага корпуса і капліцы. У наш час у будынку касьцёла дзее царква Аляксандра Неўскага Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату.
Remove ads
Гісторыя
Вялікае Княства Літоўскае
У 1610 годзе князь Мікалай Радзівіл «Сіротка» заснаваў у Сталовічах Камандорыю Мальтыйскага ордэну. Ягоны сын Жыгімонт Караль Радзівіл збудаваў тут драўляны касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і Сьвятога Яна Хрысьціцеля, а потым у 1639 годзе — мураваную Лярэтанскую капліцу.
У 1740 годзе паводле праекту архітэктара Ё. Фантаны пачалося будаваньне мураванага касьцёла, у агульны аб’ём якога як прэзьбітэрыюм ўлучылі існую капліцу. У 1743 годзе архітэктар Ян Глаўбіц дапрацаваў праект і скончыў будаваньне касьцёла. У 1746 годзе касьцёл пачаў дзеяць.
Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Сталовічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. З пачаткам нацыянальна-вызвольнага паўстаньня ў 1863 годзе расейскія ўлады гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). Сьпярша царква атрымала тытул Прачыстай (Усьпеньня) Багародзіцы, пазьней — Аляксандра Неўскага.
У 2-й палове XIX ст. расейскія ўлады зруйнавалі кляштарны корпус.
Найноўшы час
Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зруйнавалі капліцу. Да нашага часу помнік страціў надбудаваныя расейскімі ўладамі купалы-цыбуліны, аднак не вярнуў аўтэнтычнага выгляду.
Remove ads
Архітэктура
Касьцёл — 3-нэфавая 2-вежавая базыліка з больш нізкімі прэзьбітэрыюмам і закрысьціямі. Галоўны фасад складанай прасторава-аб’ёмнай кампазыцыі з бакоў падзяляецца антаблемэнтамі на тры ярусы. Яго асноўны дэкаратыўны матыў — слаістыя пілястры. Уваход падкрэсьліваецца чатырма паўкалёнамі. Бакавыя фасады падзяляюцца пілястрамі. Высокія аконныя праёмы з паўцыркульнымі завяршэньнямі аздабляюцца ляпнымі абрамленьнямі.
Інтэр’ер падзяляецца двума радамі слупоў на тры нэфы. Цэнтральны перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на папружных арках. Ён завяршаецца 3-ярусным алтаром і злучаецца зь Лярэтанскай капліцай. Бакавыя нэфы перакрываюцца крыжовымі скляпеньнямі і завяршаюцца 2-яруснымі алтарамі. Пры ўваходзе ў касьцёл невялікі тамбур. Хоры падтрымліваюць дзьве калёны. Цэнтральную частку алтара ўпрыгожвае картуш з рэльефнай выявай адсечанай галавы Яна Хрысьціцеля[1].
Remove ads
Галерэя
Гістарычная графіка
- Старая графіка
- 29.09.1915 г.
- 1915—1916 гг.
- 11.09.1916 г.
- 1915—1918 гг.
Гістарычныя здымкі
- Старыя здымкі
- І. Аткінсон, 1899 г.
- 1899 г.
- 1914 г.
- 1916 г.
- 1916 г.
- 1916 г.
- 1915—1918 гг.
- 1917 г.
- 1917 г.
- 1917 г.
- 1915—1918 гг.
- 1915—1918 гг.
Сучасныя здымкі
- Сучасны стан
- Агульны выгляд
- Галоўны фасад
- Бакавы фасад
- Інтэр'ер
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads