Касьцёл Сьвятой Ганны (Койданаў)

Касьцёл Сьвятой Ганны — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Койданаве. Знаходзіцца на гістарычнай Плябанскай вуліцы^[a]. Дзее. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, часткова зруйнаваны савецкімі ўладамі.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятой Ганны
Часткова адноўлены касьцёл
Краіна	Беларусь
Места	Койданаў
Каардынаты	53°41′21.96″ пн. ш. 27°7′42.23″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятой Ганны на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятой Ганны
Касьцёл Сьвятой Ганны на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Касьцёл. Н. Орда, 1876 г.

Першы касьцёл у Койданаве збудавалі ў 1439 годзе з фундацыі князя Міхала Жыгімонтавіча. Драўляны касьцёл неаднаразова цярпеў ад пажараў.

У 1785 годзе збудавалі драўляны касьцёл, які захаваўся да нашага часу.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Койданаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У 1843 годзе пробашчам быў Леапольд Заўшцінскі, вікарыем — Пётар Крушэўскі^[1]. На 1883 год парафія налічвала 12,3 тыс. чалавек^[2].

У 1901 годзе адміністратарам быў Стэфан Градзінскі, філіялістам — Дамінік Брасевіч^[3]. У пачатку XX ст. існавалі філіяльны касьцёл у Вязыні, прыпісныя капліцы ў Станькаве, Гарбузах, Нарэях, Рубілках, Скароднам і Навасёлках.

Найноўшы час

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі касьцёл, часткова зруйнавалі помнік і прыстасавалі яго пад музычную школу.

У 1990-я гады касьцёл часткова аднавілі і ў 1997 годзе кансэкравалі.

Архітэктура

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі барока. Гэта 3-нэфавая 2-вежавая базыліка на высокім мураваным цокалі. Мае ярусную аб'ёмна-прасторавую кампазыцыю: да цэнтральнага высокага нэфа, які пераходзіць у 5-гранную апсыду, далучаюцца больш нізкія бакавыя нэфы з 1-схільнымі пакрыцьцямі. Раней над галоўным фасадам узвышаліся дзьве 2-ярусныя чацверыковыя вежы, завершаныя плястычнымі каркаснымі шатровымі сыгнатуркамі (пры аднаўленьні надбудавалі нізкія вежачкі). Паміж імі разьмяшчаўся фігурны валютны шчыт, што прыкрываў 2-схільны дах. У цэнтры фасада было лучковае акно, што асьвятляла хоры, і 4-слуповы ганак. Бакавыя фасады падзяляюцца 2 радамі прастакутных (раней лучковых) аконных праёмаў і вэртыкальнымі брусамі-сьцяжкамі ў прасьценках.

Мастацкім акцэнтам інтэр'еру быў драўляны барочны алтар (не захаваўся), выкананы ў форме портыка з 2 парамі разьмешчаных уступам канэліраваных карынфскіх калёнаў, якія несьлі лучковы франтон з разной кампазыцыяй «Глёрыя». У цэнтры алтара быў маляўнічы абраз «Найсьвяцейшая Панна Марыя» XVIII ст.

Галерэя

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  1914 г.
• 
  1914 г.

• 
  1914 г.
• 
  У. Джункоўскі, студзень 1917 г.
• 
  У. Джункоўскі, студзень 1917 г.

Заўвагі

1. Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Першамайская, 38