Кухціцкі кальвінскі збор

Кальвінскі збор — помнік архітэктуры Рэнэсансу XVI стагодзьдзя ў пасёлку Первамайск (былая сядзіба Кухцічы). Гісторыка-культурная каштоўнасьць рэспубліканскага значэньня.

Гісторыя

Лічыцца, што кальвінскі збор у Кухцічах узьведзены ў 1560—1570-я гг. па фундацыі вядомага кальвініста і паплечніка С. Буднага, тагачаснага ўладальніка маёнтка Мацея Кавячынскага^[1].

У XVIII стагодзьдзі храм быў рэканструяваны і набыў барочныя і клясыцыстычныя рысы. Гэтак была дабудавана алтарная частка, амаль роўная з уваходнай у плане, але ніжэйшая.

Архітэктура

Бакавы фасад

План

Архітэктура храма нагадвае іншы рэфармацкі храм у Смаргоні. Асноўны аб’ём гэтага кампактнага мураванага збудаваньня, накрытага конусападобным шатровым дахам, мае складаную пры рэалізацыі ў будаўніцтве пры тагачасных метадах дванаццацігранную форму ў пляне. Гэтая геамэтрычная форма кафалікона сымбалізуе гармонію Сусьвету, што зьяўляецца адной з галоўных тэм рэфармацкіх храмаў. Да асноўнага аб’ёма прымыкаюць купалападобныя ўваходная і алтарная частка. Вуглавыя сучляненьні асноўнага аб’ёму прарэзаны прамавугольнымі з паўцыркульнымі зьвяршэньнямі ваконнымі праёмамі, сьцены апсіды — круглымі люкарнамі. Уваходная частка вылучаецца пілястравым порцікам зь ляпнымі геральдычнымі выявамі над уваходам і трохвугольным франтонам, па баках флянкіравана дзьвюма круглымі вежачкамі, якія некалі вялі на вежу-званіцу. Вежачкі ня маюць перавязкі з прытворам — гэта дазваляе сьцьвяржаць, што яны былі прыбудаваны ў хуткім часе пасьля ўзьвядзеньня храма. Усе часткі храма аб’яднаны агульнай цягай карніза.

Падмуркі выкананы ў тэхніцы зьмяшанай муроўкі з цэглы і валуноў. Сьцены ўзьведзены ў тэхніцы раўнаслойнай муроўкі з цэглы (27—27,5х13—13,5х6,5—7 см) на вапнава-пясчанай рошчыне, аналягічная цэгла выкарыстана пры будаўніцтве Троіцкага касцёла ў Клецку (сяр. XVI ст.) і Петрапаўлаўскага касьцёла ў Новым Сьвержні (2-я пал. XVI ст.). Вежы ўзьведзены ў тэхніцы тычковай муроўкі з цэглы (?х13,5—15х6,5—7 см). Рошчына па складу блізкая да ўжытай у сьценах храма.

Інтэр’ер

Алтарная частка

Інтэр’ер. Падшытая столь

Унутраная прастора асноўнага аб’ёма ўяўляе круглую залу, перакрытую самкнутым купалам, які да нашага часу не захаваўся. Сцены раскрапаваны канеліраванымі пілястрамі і завершанымі прафіляванымі карнізамі з сандрыкамі. Уваходны аб’ём перакрыты крыжовым скляпеньнем, а алтарная частка — цыліндрычным з распалубкамі. Апошняя раскрыта ў асноўны аб’ём лучковай аркай, як і хоры, разьмешчаныя на другім паверсе прытвора.

Пад алтаром разьмяшчаецца пахавальня ўладальнікаў маёнтка.

Падлога першапачаткова была выкладзена ў шахматным парадку тэракотавымі і зялёнымі паліванымі пліткамі (18×18×3 см).

Глядзіце таксама

• Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў (Кухцічы)