Літоўская мова
старонка-неадназначнасьць Вікімэдыі From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
.jpg)
- Літоўская мова (тое ж, што руская, старабеларуская мова[1][2][3][4][5][6][7]) — усходнеславянская мова, дзяржаўная і пісьмовая мова Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, храналягічны этап у разьвіцьці беларускай мовы. Праваслаўны культурны дзяяч Лаўрэнці Зізані, ураджэнец Вялікага Княства Літоўскага, у прадмове да складзенага ім Катэхізму пісаў, што гэтая кніга «глаголемая по-гречески катехизис, по-литовски оглашение, русским же языком нарицается беседословие»[5] і такім спосабам атаясамліваў літоўскую мову з старабеларускай, а рускую — з царкоўнаславянскай. Іншы культурны дзяяч і лексыкограф Памва Бярында, ураджэнец Рэчы Паспалітай, таксама атаясамліваў літоўскую мову з старабеларускай: «пѣтель (царкоўнаславянская мова), чэскі і рускі — когут, валынскі — півень, літоўскі (г.зн. па-старабеларуску) — пятух»[2]. Называньне беларускай мовы «літоўскай» у Вялікім Княстве Літоўскім засьведчыў Удальрык Радзівіл, які ў XVIII ст. заклікаў да рэформы літоўскай (беларускай) граматыкі на фанэтычнай аснове[8]. Таксама існуюць сьведчаньні, што яшчэ ў другой палове XIX ст. на захадзе і ў цэнтры этнічнай тэрыторыі беларусаў мясцовыя жыхары называлі беларускую мову «літоўскай»[9][10]. У працах беларускага гісторыка Вацлава Пануцэвіча, які меў грунтоўную філялягічную падрыхтоўку і выдаваў у Чыкага навуковы часопіс «Litva», літоўская мова — гэта беларуская мова, як і ліцьвін — беларус, а Літва — Беларусь[11]. Апроч таго, беларускую мову традыцыйна называлі «літоўскай» расейцы, украінцы, палякі ды іншыя народы[12].
- «Літоўская мова» — паняцьце, ужыванае датычна сучаснай летувіскай мовы (ад пачатку — літоўскага дыялекту мовы жамойтаў[13][14][15]), якая належыць да ўсходнебалтыйскай падгрупы балтыйскай моўнай групы.
- Літоўскі дыялект або літоўская гаворка (ід. ליטװיש, лі́твіш[16]) — літаратурны дыялект мовы ідыш[17] жыдоўскага субэтнасу літвакоў, які сфармаваўся ў Вялікім Княстве Літоўскім[18].
Remove ads
Глядзіце таксама
Крыніцы
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads