Марцін Гаштольд

Марцін Гаштольд (Гаштольтавіч; каля 1428—1483/1484) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Намесьнік наваградзкі (1464—1471), ваявода кіеўскі (1471—1480) і троцкі (з 1480), адначасна маршалак земскі (1477—1479).

Марцін Гаштольд

Герб «Габданк»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	каля 1428 Вільня, Вялікае Княства Літоўскае
Памёр	1483/1484 Вільня, Вялікае Княства Літоўскае
Род	Гаштольды
Бацькі	Ян Гаштольд Дарота Кезгайлаўна[d]
Жонка	Невядомая з Гальшанскіх Ганна з Гальшанскіх
Дзеці	ад 2-га шлюбу: Альбэрт, Альжбета

Значна павялічыў колькасьць родавых маёнткаў: набыў Задзьвею, Котлава, Трыседы на Меншчыне, Петрашава каля Вільні ды іншыя.

Імя

Формы імя ў гістарычных крыніцах: Martino Gastolthowicz (27 жніўня 1464 году)^[1]; воевода троцкий пан Мартинъ Кгаштовтович (11 траўня 1481 году)^[2], Мартин Кгастовтович (7 траўня 1486 году)^[3].

Біяграфія

Зь літоўскага баярскага роду Гаштольдаў гербу «Габданк», сын Яна (Івашкі), ваяводы віленскага.

Быў на службе ў вялікага князя Казімера. Па сьмерці свайго швагра, апошняга ўдзельнага князя кіеўскага Сямёна Алелькавіча, у 1470 годзе атрымаў прызначэньне на ваяводу кіеўскага. Неаднаразова адбіваў напады крымскіх татараў. У 1481 годзе браў удзе у судзе над праваслаўнымі князямі, што рыхтавалі змову^[4].

Першы раз ажаніўся з дачкой князя Сямёна Гальшанскага, другі — з Ганнай, дачкой князя Юрыя Гальшанскага (Трабскага). У другім шлюбе меў сына Альбэрта і дачку Альжбету.

Мова і культура

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

У сваім наданьні касьцёлу ў Дзевянішках, зробленым у 1471 годзе, упамінаў «народную» назву «камень» (alias camyen)^[5]. Гэта адпавядае многім іншым тагачасным лацінскім граматам літоўскіх князёў і баяраў, дзе з азначэньнем «народны» («гутарковы») падаваліся менавіта беларускія словы^[6].