Марыс Янсанс

Ма́рыс Я́нсанс (Mariss Jansons) (14 студзеня 1943 — 30 лістапада 2019) — латыскі і расейскі дырыгент.

Марыс Янсанс
Дата нараджэньня	14 студзеня 1943(1943-01-14)[1][2][3]
Месца нараджэньня	Рыга, Райхскамісарыят Остлянд
Дата сьмерці	1 сьнежня 2019(2019-12-01)[4][5][6][…] (76 гадоў)
Месца сьмерці	Санкт-Пецярбург, Расея[7][8]
Прычына сьмерці	сардэчнае захворваньне[d][9][10]
Месца пахаваньня	Літаратарскія масткі[d]
Грамадзянства	СССР, Латвія
Месца вучобы	Санкт-Пецярбурская кансэрваторыя[d] Венскі ўнівэрсытэт музыкі і выканальніцкага мастацтва
Прафэсія	Дырыгент
Навуковая сфэра	дырыгаваньне[d][11] і музыка[11]
Месца працы	Каралеўскі аркестр Кансертгебау[d][6] Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks[d] Pittsburgh Symphony Orchestra[d] Oslo Philharmonic[d]
Сябра ў	Венскі філарманічны аркестр[d][12] і Берлінскі філарманічны аркестр[d][13]
Жанры	клясычная музыка
Інструмэнты	фартэпіяна і арган[d]
Лэйблы	EMI[d]
Бацька	Арвідс Янсанс[d][14]
Узнагароды	Spellemann Award for classical record of the year[d] (1981) Oslo City Culture Award[d] (1993) Spellemann Award for classical record of the year[d] (1990) Spellemann Award for choir record of the year[d] (1993) Spellemann Award for choir record of the year[d] (1995) ганаровы знак «За заслугі перад Санкт-Пецярбургам»[d] (31 сакавіка 2013) музычная прэмія Леані Сонінг[d] (2018) прэмія Эрнста фон Сіменса[d] (2013) мэдаль Ганса фон Бюлава[d] (2003) прэмія Echo Klassik дырыжору года[d] (2007) Herbert von Karajan Prize[d] (2019) Medal of St. Hallvard[d] (1986)
Марыс Янсанс у Вікісховішчы

Біяграфія

Сын дырыжoра Арвіда Янсанса. Яго матуля, сьпявачка Іраіда Янсонэ, габрэйка з паходжаньня, нарадзіла яго ў Рызе.

У 1956 годзе Марыс паступіў у Ленінградзкую Кансэрваторыю, дзе навучаўся йгры на фартэпіяна й дырыґаваньня. У 1969 працягваў навучаньне ў Вене ў Ганса Свароўскага і ў Зальцбургу ў Гэрбэрта фон Караяна.

У 1973 Марыс Янсанс быў прызначаны другім дырыжoрам Ленінградзкага Філярманічнага аркестру (сёньня Санкт-Пецярбурскі Філярманічны аркестар). Ад 1979 да 2000 быў галоўным дырыжoрам Філярманічнага аркестра ў Осла, Нарвэгія.

У красавіку 1996 году ў Осьлё Марыс Янсанс ледзь не памёр ад інфаркту міякарда падчас прадстаўленьня опэры Багема Джакама Пуччыні. Акрамя нарвэскага аркестру ў розны час кіраваў таксама Лёнданскім сымфанічным аркестрам, Пітсбурскім сымфанічным аркестрам і Сымфанічным аркестрам Баварскага Радыё.

Ад 1 верасьня 2004 году Марыс Янсанс зьяўляецца шостым па ліку галоўным дырыжoрам Каралеўскага аркестра Канцэртгебаў у Амстэрдаме, ягоным папярэднікам быў Рыкарда Шайі.

У 2006 дырыгаваў навагоднім канцэртам у Вене. У канцэртным сэзоне 2005-2006 дырыґаваў цыклем канцэртаў, прысьвечаных стагодзьдзю Шастаковіча.