Мікалай Шакура

Мікалай Іванавіч Шакура (нарадзіўся 7 кастрычніка 1945 году, в. Данілоўка, Парыцкі раён, БССР) — савецкі і расейскі астрафізык, доктар фізыка-матэматычных навук (1988), прафэсар, заслужаны навуковы супрацоўнік Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту (2008), Ганаровы працаўнік вышэйшай прафэсійнай адукацыі Расейскай Фэдэрацыі, ляўрэат 2-й ступені прэміі імя М. В. Ламаносава (2003), срэбнага мэдалю Выставы дасягненьняў народнай гаспадаркі (1985), сябра Міжнароднага астранамічнага зьвязу і Эўрапейскага астранамічнага таварыства, «eminent scientist» інстытуту RIKEN Японіі (1995). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі РФ (2016) (суместна з Рашыдам Сюняевым за артыкул 1973)^[1].

Мікалай Шакура
Дата нараджэньня	7 кастрычніка 1945(1945-10-07) (79 гадоў)
Месца нараджэньня	в. Данілоўка, Парыцкі раён, БССР
Месца вучобы	Маскоўскі ўнівэрсытэт
Занятак	фізык, астрафізык, астраном
Навуковая сфэра	астрафізыка
Месца працы	Маскоўскі ўнівэрсытэт
Вядомы як	адзін з распрацоўнікаў тэорыі акрэцыйных дыскаў
Сябра ў	Міжнародны астранамічны зьвяз
Навуковая ступень	доктар фізыка-матэматычных навук[d]
Навуковы кіраўнік	Якаў Зяльдовіч
Узнагароды
Сайт	xray.sai.msu.ru/~shakura/
Мікалай Шакура ў Вікісховішчы

Біяграфія

Бацька — Шакура Іван Мацеевіч, лейтэнант Савецкай Арміі, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, быў дэмабілізаваны па раненьні і працаваў бухгальтарам у калгасе вёскі Данілоўка. Маці — Шакура (Сідарава) Серафіма Сьцяпанаўна — ураджэнка Рэспублікі Татарстан. У сям’і акрамя Мікалая было яшчэ 3 сыны.

Пачатковую адукацыю атрымаў у роднай вёсцы Данілоўка, сямігодку ў вёсцы Коўчыцы 2, 8—11 клясы ў Парыцкай сярэдняй школе (1963, залаты мэдаль). У 1969 годзе скончыў фізычны факультэт МДУ імя М. В. Ламаносава па спэцыяльнасьці «астраномія», у 1972 годзе — асьпірантуру МДУ імя М. В. Ламаносава. Абараніў кандыдатскую дысэртацыю па тэме «Фізычныя працэсы ў навакольлі нэўтронных зорак і застылых зорак» (1972), затым доктарскую — «Тэорыя дыскавай акрэцыі ды яе некаторыя астрафізычныя дадаткі» (1988). З 1972 году працуе ў Дзяржаўным астранамічным інстытуце імя Паўла Карлавіча Штэрнбэрга (ДАІШ) МДУ імя М. В. Ламаносава. З 1995 году загадчык аддзелу рэлятывісцкай астафізыкі ДАІШ. Сябра навуковай рады ДАІШ МДУ імя М. В. Ламаносава^[2], сябра Савету па абароне кандыдатскіх ды доктарскіх дысэртацыі па спэцыяльнасьці «астрафізыка ды звёздная астраномія» (шыфр: 01.03.02)^[3].

Сфэра навуковых інтарэсаў — тэарэтычная астафізыка^[4], рэнтгенаўская астраномія, ядзерная астрафізыка.

Малая плянэта

У 2005 годзе на прапанову калег з Крымскай астрафізычнай абсэрваторыі Нацыянальнай Акадэміі навук Украіны, Камісія Міжнароднага астранамічнага зьвязу надала імя «Shakurа» малой плянэце №14322 у Сонечнай сыстэме^[5].

Навуковыя працы

• New solution to viscous evolution of accretion disks in binary Systems// Astron.and Astrophys. (A&A), 2000, v.356, pp. 363–372 (соавт.- Липунова Г. В.);
• О геодезических в метрике Керра// Письма в Астрономический журнал, (ПАЖ), 1987, т.13, сс.245-254,;
• Физические основы строения и эволюции звезд, изд-во МГУ, 1981, 160 с (соавт. - Зельдович Я. Б. и Блинников С. А.)
• Нейтронные звезды и черные дыры в двойных звездных системах М.: «Знание», 1976, 64 с;
• Black Holes in Binary Systems. Observational Appearance // A&A, 1973, v. 24, pp. 337–355, (соавт.- Сюняев Р. А.)^[6]