П̑
пашыраная кірылічная літара From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
П̑, п̑ (п зь пераку́ленай кра́ткай; курсіў: П̑ п̑) — архаічная літара кірыліцы, трэцяя літара кабардзіна-чаркескага альфабэту.
Remove ads
Выкарыстаньне
Выкарыстоўвалася ў кабардзінскай кірылічнай азбуцы ў 1830 годзе[1].
Гісторыя
У 1825 годзе кабардзінскі асьветнік Ш. Ногма склаў кабардзіна-чаркескі альфабэт на арабскай графічнай аснове. Ён утрымліваў 42 літары, 15 зь якіх былі прыдуманы аўтарам для абазначэньня спэцыфічных гукаў кабардзіна-чаркескай мовы[1].
У 1830 годзе, азнаёміўшыся з вопытам Гарцылеўскага, Ногма распрацаваў новы варыянт альфабэту, на гэты раз на кірылічнай аснове. Гэты альфабэт быў выкарыстаны ім для запісу фальклёрных матэрыялаў, складаньня слоўніка й граматыкі[2]. Для абазначэньня спэцыфічных кабардзіна-чаркескіх гукаў Ногма выкарыстаў надбуквенныя дыякрытычныя знакі. У выкарыстаньні асобных літар у гэтым альфабэце мелася некаторая непасьлядоўнасьць, але ў цэлым ён меў наступныя літары[1]:
а, б, п̑, п, т, ц, ж, ч̑, х̑, х̇, д, з̑, р, з, ц, с, ш, ш̑, т̑, ж̑, г̇, ф, ф̑, в, к̑, к̈, к̇, к, г, дж, л, л̑, л̇, м, н, о, һ, х, и, і, ѣ, ы, у, ю, ъ, ь
Альфабэт Ногмы, добра прыстасаваны да складанай фанэтыкі кабардзіна-чаркескай мовы, меў вялікае гістарычнае значэньне, але не прывёў да стварэньня агульнанароднай пісьменнасьці[3].
Remove ads
Крыніцы
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads