Паційскі порт

Паці́йскі порт — найбольшы марскі порт Грузіі, заснаваны ў 1858 годзе.

«Карпарацыя Паційскага марскога порта»
груз. „კორპორაცია ფოთის საზღვაო ნავსადგური“
Тып	акцыйнае таварыства
Дэвіз	Уздымаем сусьветны гандаль
Заснаваная	1858
Краіна	Грузія
Разьмяшчэньне	край Самэгрэла-Зэма Сванэці
Адрас	Поці, вул. Д. Агмашэнэбелі, д. 38[1]
Галіна	сфэра паслугаў
Паслугі	арэнда дока, пагрузка партовымі кранамі, фарбаваньне караблёў і ўльтрагукавое дасьледаваньне грузу
Матчына кампанія	«Тэрміналы АПМ» (Нідэрлянды)
apmterminals.com/ka/poti
«Карпарацыя Паційскага марскога порта» у Вікісховішчы

На 2022 год апрацоўваў вадкія і сухія грузы, прымаў пасажырскія паромы. У 2021 годзе на порт прыпала 80 % кантэйнэрных перавозак Грузіі. Служыў брамай гандлю з Эўропай як для Грузіі, гэтак і для суседніх Азэрбайджану і Армэніі. Таксама яго апасродкавана выкарыстоўвалі для гандлю краіны Сярэдняй Азіі. Порт належаў нідэрляндзкаму прадпрыемству «Тэрміналы Арнольда Пэтэра Мёлера» (Гаага) зь 2011 году. Ключавымі паслугамі былі: складзкое напаўненьне і выманьне самаходаў з кантэйнэраў з узважваньнем; арэнда дока і пагрузка партовымі кранамі, пескаструмянёвая апрацоўка і фарбаваньне корпусу, ланцуга і якара карабля, а таксама ўльтрагукавое дасьледаваньне грузу; пагрузка кантэйнэраў і самаходаў, перавалачных і небясьпечных грузаў. У порце працавалі 9 суднаходных лініяў^[2]. Дзейнічала 15 прычалаў пры агульнай даўжыні набярэжнай 2900 мэтраў, звыш 20 набярэжных кранаў і 17 км чыгункі, якая злучалася праз чыгуначную сетку Грузіі з усімі гарадамі краіны. Наўпроставыя паромы хадзілі ў чарнаморскія парты Баўгарыі, Расеі і Ўкраіны^[3]. Плошча порта складала 49 га.

Тэрміналы

На 2022 год Паційскі порт меў 7 апэратараў тэрміналаў:

• ТАА «Пэйс Грузіі» (Тбілісі);
• ТАА «Трансфорд» (Тбілісі), якое напалову належала ААТ «Пэйс Грузіі», працавала на 4-х прычалах № 3, 4, 6 і 15, а таксама зь 2013 году валодала «Паційскім суднабудаўнічым заводам»;
• ТАА «ЮЦГ Транс», якое належала Давыду Якабашвілі);
• ТАА «Суднаходнае агенцтва Пэйс», якое належала ТАА «Пэйс Грузіі»;
• ТАА «Энэргія затокі» (Ірляндыя)^[4];
• ТАА «Б і П», якое на 80 % належала «Трансфорду» і ажыцьцяўляла пагрузку сухіх і сыпкіх грузаў на прычалах № 8, 9 і 10;
• ТАА «Мэталэкс», якое на 52 % належала «Трансфорду» і ажыцьцяўляла пагрузку сыпкіх грузаў на прычале № 5^[5].

Паслугі

На 2022 год Паційскі порт аказваў 3 віды паслугаў:

• кантэйнэрныя — па фітасанітранай і вэтэрынарнай праверцы падчас перагрузкі, перавозцы праз «Грузінскую чыгунку» і ўзважваньні грузаў^[6];
• марскія — па буксіроўцы зьвязаным прадпрыемствам «Сьвіцэр» (Данія) буксірамі з азімутным кармавым прывадам, абслугоўваньні баржай, пагрузцы кантэйнэраў і колавых самаходаў, перавалачных і сыпкіх грузаў з выкарыстаньнем парома і чыгункі^[7];
• складзкога захоўваньня — па бартавой ачыстцы і складзкой пагрузцы ў цяжкавікі, захоўваньні, ачыстцы і начыненьні кантэйнэраў на пляцоўцы тэрмінала^[8].

Суднаходныя лініі

Разгрузка 43 000 тонаў пшаніцы з карабля ў Паційскім порце (2004 год)

На 2022 год у Паційскім порце працавалі прадстаўніцтвы 9 суднаходных лініяў з:

• 3-х краінаў Азіі — «Басфорскае суднаходнае агенцтва» (Стамбул, Турэччына), «Марское камбінаванае суднаходзтва» (Хайфа, Ізраіль) і «Кітайская кампанія акіянічнага суднаходзтва» (Шанхай, Кітай);
• 6 краінаў Эўропы — «Вільгельмсэн» (Лысакер, Нарвэгія), «Маерск» (Капэнгаген, Данія), «Марская фрахтавая кампанія» (Парыж, Францыя), «Міжнароднае суднаходнае агенцтва Эканому» (Калітэя, Грэцыя) і «Міжземнаморская суднаходная кампанія» (Жэнэва, Швайцарыя)^[4].

Мінуўшчына

Краны дока і чыгунка порта (2010 год)

У 1828 годзе ў месьце Поці (Імэрэцінская вобласьць) пачалі будоўлю порта пасьля далучэньня да Расейскай імпэрыі. У 1858 годзе Поці абвясьцілі партовым местам. У 1863 годзе пачалі ўзводзіць насыпы і прычалы. У 1899 годзе местаначальнік Ніка Нікаладзэ склаў плян пашырэньня Паційскага порта за кошта места. 7 траўня 1905 году Паційскі порт пасьля разбудовы перадалі мескай грамадзкай управе. У 1920-я гады за часамі ўтварэньня Грузінскай ССР порт перадалі Грузінскаму марскому параходзтву. На прычалах усталявалі партовыя краны. Да порта падвялі 40 км чыгункі ад станцыі Цхакая на лініі Растоў-на-Доне—Самтрэдыя. Праз Паційскі порт пераважна правозілі манганавую руду, баксыты і вугаль, мэтал і абсталяваньне. У красавіку 1941 году ў порце разьмясьцілі Паційскую вайскова-марскую базу. У 1976 годзе яе замяніла 184-я брыгада Чарнаморскага флёту, якая знаходзілася ў Поці да 1992 году. У 2007 годзе прапускная здольнасьць порта склала 7,7 млн тонаў, істотная частка якой прыпадала на перавалку 185 тыс. 20-футавых кантэйнэраў. У красавіку 2008 году Ўправа ўкладаньняў Рас-эль-Хаймы з усходу Аб’яднаных Арабскіх Эміратаў набыла 51 % паёў порта паводле канцэсіі на 49 гадоў. У 2009 годзе Ўправа ўкладаньняў Рас-эль-Хаймы набыла астатнія 49 % паёў. У красавіку 2011 году нідэрляндзкае прадпрыемства «Тэрміналы Арнольда Пэтэра Мёлера» (Гаага) набыло 80 % паёў у порце, у які ўклала 85 млн даляраў на разбудову чыгункі і пабудову новай мытні^[3].